Η διαφθορά βολεύει πολλούς!
Ταράζει τα νερά ο Δημήτρης Τσάτσος:
= Η πολιτική έχει γίνει καθαρό επάγγελμα. Διώχνει πολλούς άξιους ανθρώπους.
= Η διαφθορά βολεύει πάρα πολλούς στην Ελλάδα! Γι’ αυτό και την καλύπτουν οι πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις τόσο καλά, για να μην μπορέσει η δαγκάνα των ποινικών διαδικασιών να τη συλλάβει!
= Οι αρχηγοί λειτουργούν ως ιδιοκτήτες των κομμάτων τους!
= Αν δεν υπάρξει ειλικρίνεια απέναντι στους πολίτες, έστω κι αν είναι δυσάρεστη, η πολιτική θα δεχθεί θανάσιμο χτύπημα.
= Η ασφάλεια της ζωής και της περιουσίας των πολιτών είναι το πρωταρχικό πρόβλημα.
= Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα καταβαραθρώσουν τα δημόσια, όσο για τα δημοτικά πανεπιστήμια η ιδέα είναι κωμική.
= Το καθηγητικό λειτούργημα, που για πολλούς καθηγητές είναι πάρεργο, πρέπει να καταστεί αποκλειστική απασχόληση.
= Οι φοιτητές έχουν ως ιδανικό τη μείωση της ύλης των μαθημάτων και θέλουν η λήψη του πτυχίου να είναι περίπου «συνταγματικό δικαίωμα»!
Όλα αυτά δίνουν μια γεύση της πολύ σημαντικής συνέντευξης που μας έδωσε ο Δημήτρης Τσάτσος, την οποία και καταγράφουμε στη συνέχεια.
Ο καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου μιλάει επίσης στο «Π» για τις επικείμενες ευρωεκλογές, για την Ευρώπη των «27» και την οικονομική κρίση. Βαθύς γνώστης των ευρωπαϊκών θεμάτων, εργάζεται επί χρόνια για την υπόθεση της Ενωμένης Ευρώπης. Προσφορά που αναγνωρίστηκε, εκτός των άλλων διακρίσεων, με το βραβείο Ευρωπαϊκού Πολιτισμού (του απονεμήθηκε το 1995 στο Βερολίνο) και με τον Μεγαλόσταυρο της Γερμανικής Δημοκρατίας για την προσφορά του στη συνταγματική εξέλιξη της Ευρώπης (1999).
Το Ευρωκοινοβούλιο τον εξέλεξε εισηγητή για τη Συνθήκη του Άμστερνταμ και τη Συνταγματική Συνθήκη και εκπρόσωπό του στη Διάσκεψη των αρχηγών κρατών της Νίκαιας, ενώ στις 29 του μηνός παρουσιάζεται στο Κοινοβούλιο της Ευρώπης το έργο του «Ευρωπαϊκή Συμπολιτεία» που προλογίζεται από τον Πρόεδρο της Ιταλικής Δημοκρατίας Τζόρτζιο Ναπολιτάνο.
=Γίνεται λόγος για αλλαγή του πλαισίου που αφορά τον νόμο περί ευθύνης υπουργών.
– Εάν ο νόμος αυτός μπορεί να τύχει ειλικρινούς εφαρμογής ίσως να μη χρειάζεται ουσιώδη τροποποίηση. Αλλά εδώ τίθεται ένα μεγάλο θέμα: Πώς κρίνω έναν θεσμό; Τον κρίνω με βάση το γεγονός ότι σε μια χώρα, όπως η Ελλάδα, ο θεσμός θα παραβιάζεται και άρα θα πρέπει να τον διαμορφώσω έτσι ώστε να μπορεί μονίμως να αμύνεται κατά της παράβασής του ή θα τον διαμορφώσω θεωρώντας ότι η κοινωνία κρατάει στους ώμους της το Σύνταγμα και επομένως θα λειτουργεί κανονικά; Προσωπικά είμαι της δεύτερης σχολής. Δεν είναι δυνατόν να διαμορφώνουμε θεσμούς, υπό την προϋπόθεση ότι αυτοί θα παραβιάζονται συνέχεια. Αν σκεφθούμε έτσι, θεωρώ πως και αυτός ο νόμος δεν είναι άμεση ανάγκη να αλλάξει.
=Τελικά είναι θέμα νομοθετικής αλλαγής η αντιμετώπιση της διαφθοράς;
– Οι υπάρχοντες ποινικοί νόμοι καλύπτουν πλήρως τις περιπτώσεις διαφθοράς. Περιγράφονται στον ποινικό νόμο. Το θέμα δεν είναι ο νομοθέτης να πει ότι η διαφθορά είναι κολάσιμη. Η διαφθορά είναι κολάσιμη έτσι κι αλλιώς, βάσει του νομοθετικού πλαισίου που έχω τώρα. Το θέμα είναι, εάν οι πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις φροντίζουν και καλύπτουν τόσο καλά τη διαφθορά ώστε να μην μπορέσει η δαγκάνα της ποινικής διαδικασίας να τη συλλάβει. Δυστυχώς, αυτό συμβαίνει συχνά. Και αυτό γιατί, τελικά, η διαφθορά βολεύει πάρα πολλούς στην Ελλάδα. Βολεύει παράγοντες της οικονομίας, της κοινωνικής ζωής και φυσικά πάρα πολλούς κομματικούς παράγοντες.
Η ιστορία έχει αποδείξει πως η διαφθορά συντηρείται και υποστηρίζεται όσο καιρό αυτή γίνεται δεκτή από την κοινωνία.
=Τι απογοητεύει περισσότερο τον λαό; Η οικονομική κρίση ή η θεσμική αλλοτρίωση;
– Χωρίς να είμαι δημοσκόπος, έχω την αίσθηση ότι πρωταρχικό πρόβλημα του λαού σήμερα είναι πρώτον η ασφάλεια της ζωής του, της σωματικής του ακεραιότητας και της περιουσίας του. Ακολουθούν τα οικονομικά και μετά τα θεσμικά.
=Αρκεί η ανάληψη πολιτικής ευθύνης για να κλείσει ένα σκάνδαλο;
– Η ανάληψη πολιτικής ευθύνης, στο μέτρο που εμπεριέχει και ειλικρινή ομολογία του σκανδάλου, είναι απολύτως αναγκαία, άρα και αξιέπαινη. Δεν είναι όμως επαρκής εάν οι αρμόδιες πολιτειακές αρχές δεν προχωρήσουν ανενόχλητες στη διαλεύκανση του θέματος και στον εντοπισμό των υπευθύνων.
=Το γεγονός ότι διαψεύστηκαν οι προσδοκίες του λαού από τη διακυβέρνηση της ΝΔ φέρνει πιο κοντά το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία;
– Θα έλεγα πως αυτό είναι περίπου φυσικός πολιτικός νόμος. Η απογοήτευση από μια κυβέρνηση οδηγεί το βλέμμα του λαού σ’ εκείνο το κόμμα, που, εκ των πραγμάτων, είναι κόμμα κυβερνητικής προοπτικής. Κι επομένως σίγουρα η άνοδος του ΠΑΣΟΚ είναι φυσική συνέπεια της πτώσης της ΝΔ.
=Είναι έτοιμο το ΠΑΣΟΚ να
ανταποκριθεί στις απαιτήσεις
των καιρών;
– Θα έλεγα ότι το ΠΑΣΟΚ έχει αρκετά διακεκριμένα και έμπειρα στελέχη, ικανά να στελεχώσουν μια μελλοντική κυβέρνηση, αρκεί να μην κυριαρχήσει ως κριτήριο αξιοποίησής τους η στάση του καθενός κατά την εκλογή του προέδρου του κόμματος.
Αλλά τα θέματα που έχει να αντιμετωπίσει μια νέα κυβέρνηση -ακόμη και η πιο ιδεατή- είναι αδυσώπητα προβλήματα με παγκόσμια αίτια που η λύση τους εξαρτάται όχι μόνον από τα δεδομένα στην Ελλάδα. Υπάρχουν αδιέξοδα. Δύσκολα κάποια κυβέρνηση θα μπορούσε να δώσει άμεσες λύσεις. Γι’ αυτό θεωρώ πως το διαφορετικό, το οποίο θα μπορούσε να προτείνει κάποιος σήμερα, δεν βρίσκεται τόσο στη διαφορετική πολιτική, όσο στην πολιτική ειλικρίνεια. Δεν πρέπει να δοθούν προεκλογικές υποσχέσεις στον κόσμο, οι οποίες εκ των πραγμάτων είναι αδιανόητο να υλοποιηθούν. Γιατί τότε η ζημιά της πολιτικής αξιοπιστίας και του πολιτικού συστήματος θα είναι καταστροφική.
Οι ανακριβείς υποσχέσεις είναι ένα από τα βασικά αίτια της αναξιοπιστίας της πολιτικής. Εκτός από αυτό, ο κόσμος θεωρεί την πολιτική πεδίο δραστηριότητας ανθρώπων που θέλουν να κάνουν καριέρα.
Δεν ήταν επαρκείς
οι αλλαγές του Συντάγματος
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση για την ανάγκη νέας αλλαγής του Συντάγματος και σχολιάζοντας την τελευταία αναθεώρηση, ο Δημήτρης Τσάτσος τονίζει:
«Θεωρώ ότι οι πιο πολλές αλλαγές της τελευταίας αναθεώρησης ήταν και αξιόλογες και χρήσιμες, αλλά δεν ήταν επαρκείς γιατί δεν υπήρξε συναίνεση για την αναθεώρηση της σχέσης Εκκλησίας και κράτους και δεν καταργήθηκαν οι ενδιάμεσες εκλογές στην περίπτωση μη εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. Δεν βλέπω αυτήν τη στιγμή ανάγκη αναθεώρησης, αλλά περισσότερο βλέπω ανάγκη αποκατάστασης του Συντάγματος στη συνείδηση των ελλήνων πολιτών. Πρώτα πρέπει να συμφιλιώσουμε την ελληνική Πολιτεία με την κοινωνία, την ελληνική διοίκηση και τη Δικαιοσύνη με τις συνταγματικές διατάξεις και μετά να ξανασκεφθούμε αλλαγή του Συντάγματος. Το Σύνταγμα έχει δύο πλευρές: Έχει ανάγκη τον μόνιμο εκσυγχρονισμό, αλλά έχει και ανάγκη να εγκαθίσταται στις συνειδήσεις των κοινωνιών. Το δεύτερο δεν έχει συμβεί όπως αποδεικνύουν τα γεγονότα, όπως αποδεικνύει η εξαγορασιμότητα των κρατικών φορέων και όπως αποδεικνύει η ανευθυνότητα αρκετών πολιτικών κομμάτων εις το θέμα του Συντάγματος».
Όσον αφορά τη συζήτηση για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, επισημαίνει:
«Είναι μια ατυχέστατη συζήτηση. Ακόμη και η ιδέα του μη κρατικού πανεπιστημίου είναι λάθος. Η δε ιδέα των δημοτικών πανεπιστημίων είναι κωμική. Μπορεί να έχει ειπωθεί μόνον από βαθύτατα αγνοούντες τα περί του πανεπιστημίου, ανθρώπους. Είμαι κάθετος υπέρ της αποκλειστικότητας των κρατικών πανεπιστημίων.
Δεν είναι δυνατόν να ομολογήσουμε ότι δεν μπορούμε να αποκαταστήσουμε τα κρατικά πανεπιστήμια και γι’ αυτό φτιάχνουμε ιδιωτικά. Αυτό σημαίνει περαιτέρω βύθισμα του κρατικού πανεπιστημίου. Τέλος, η πανεπιστημιακή ζωή στην Ελλάδα δεν είναι θέμα μόνο νομοθεσίας.
Πρέπει να θελήσουν πραγματικά σπουδές οι φοιτητές, αλλά και να καταστεί το καθηγητικό λειτούργημα αποκλειστικής απασχόλησης.
Φοβούμαι ότι οι μεν καθηγητές στην πλειοψηφία τους έχουν το καθηγητικό λειτούργημα ως πάρεργο, οι δε φοιτητές έχουν ως ιδανικό σπουδών την απλοποίηση και τη μείωση της ύλης των μαθημάτων, έτσι ώστε στο τέλος η λήψη του πτυχίου να είναι περίπου «συνταγματικό δικαίωμα». Υπό τους όρους αυτούς κανένα πανεπιστήμιο δεν μπορεί να λειτουργήσει».