Φόβοι για θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο
Η Άγκυρα καθημερινά ανεβάζει το θερμόμετρο της έντασης στο Αιγαίο, δημιουργώντας προϋποθέσεις για θερμό επεισόδιο, αλλά και για αμφισβήτηση του καθεστώτος του Αιγαίου με βάση τη θεωρία των «γκρίζων ζωνών». Πολύ δε περισσότερο τα συμβάντα των τελευταίων ημερών -νέες προκλητικές υπερπτήσεις τουρκικών αεροσκαφών πάνω από το Φαρμακονήσι και το Αγαθονήσι την ώρα που ο πρωθυπουργός επισκεπτόταν την φρεγάτα «Ψαρά», αλλά και την επομένη- εξέθεσαν για μια ακόμα φορά όσους επιμένουν στην κατευναστική πολιτική ή επιχείρησαν να υποβαθμίσουν τις επιθετικές κινήσεις των Τούρκων στο Αιγαίο στο μεσοδιάστημα της επίσημης ανάληψης της εξουσίας στις ΗΠΑ από τον Μπαράκ Ομπάμα (έρευνα εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας, διαρκείς επιθετικές πτήσεις πάνω από νησιά κ.ά.)
«Ο κόμπος έχει φτάσει πια στο χτένι» τονίζουν έμπειροι διπλωματικοί και στρατιωτικοί κύκλοι και δεν κρύβουν την ανησυχία τους για ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου, αλλά και για «ντε φάκτο επιβολή μονομερών τουρκικών αξιώσεων στο Αιγαίο».
Οι ίδιοι κύκλοι σημειώνουν πως κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει θερμό επεισόδιο, όσο είναι ακόμα νωπή η επίσκεψη Ομπάμα στην Τουρκία και όσα της προσέφερε, καθώς μια ελεγχόμενη ένταση στο Αιγαίο θα προκαλούσε την παρέμβαση των ΗΠΑ και θα έστρωνε το τραπέζι απευθείας και εφ’ όλης της ύλης ελληνοτουρκικού διαλόγου για το καθεστώς του Αιγαίου.
Αυτό που επίσης προβληματίζει και ανησυχεί σοβαρά έμπειρους διπλωμάτες και στρατιωτικούς, είναι πως η ελληνική κυβέρνηση δείχνει σαν να μην καταλαβαίνει το τι συμβαίνει και αδυνατεί να ξαναδεί τη «μονότονη πολιτική της περί πλήρους ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, σαν το αντίδοτο που αμέσως θα επιλύσει τα Ελληνοτουρκικά και θα ημερώσει την Τουρκία». Επιπροσθέτως θεωρούν ψευδεπίγραφο το δίλημμα που επιχειρεί να θέσει η ελληνική κυβέρνηση στην Τουρκία, δηλαδή «ή Βυρηττός ή Βρυξέλλες». Εκτιμούν πως η Τουρκία έχει πλέον ελευθερία κινήσεων για ζητήματα του στενού εθνικού της ενδιαφέροντος, όπως τα Ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό. Ναι μεν η Άγκυρα δεν θα θελήσει να οξύνει τις σχέσεις της με τους Ευρωπαίους εν όψει της αξιολόγησης της το φθινόπωρο, ωστόσο δεν δείχνει να νοιάζεται ιδιαίτερα αν θα γίνει πλήρες μέλος της ΕΕ ή αν θα έχει ειδική σχέση, με την οποία όμως θα κατοχυρώνει θέματα που την ενδιαφέρουν πλήρως, όπως π.χ. προνομιακές εμπορικές και οικονομικές σχέσεις κ.ά. Λένε μάλιστα πως η Άγκυρα δεν φαίνεται να επιθυμεί το «πλήρες μενού της ένταξης, αλλά μια α λα καρτ σχέση» και σε ό,τι αφορά τις σχέσεις της με την Ελλάδα, δεν θέλει δεσμεύσεις και χρονοδιαγράμματα, αλλά πλήρη ελευθερία κινήσεων για να «διευθετήσει» το Αιγαίο. Μέσα σε αυτήν τη «διευθέτηση» από την Τουρκία, έμπειροι διπλωμάτες διαβλέπουν ακόμα και πρόκληση δημιουργίας θερμού επεισοδίου, αλλά και πλήρη αξιοποίηση της θεωρίας των «γκρίζων ζωνών», προκειμένου να αμφισβητήσουν πλήρως τις διεθνείς συνθήκες, ενώ είναι γνωστό πως η Άγκυρα θεωρεί ότι μια σειρά νησίδων και βραχονησίδων που δεν αναφέρονται σε διεθνείς συνθήκες έχουν ακαθόριστο καθεστώς.
Υπ’ αυτό το πρίσμα, η κλιμακούμενη και συνεχιζόμενη επιμονή της Τουρκίας για υπερπτήσεις πάνω από το Αγαθονήσι και το Φαρμακονήσι και αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας, προκαλούν εξαιρετικά μεγάλη ανησυχία στην Αθήνα
Παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου στην περιοχή και υπερπτήσεις τουρκικών μαχητικών στα δύο νησιά σημειώνονται πλέον σχεδόν σε καθημερινή βάση, σε μια προφανή προσπάθεια της Άγκυρας να εγγράψει ένα ακόμη ζήτημα στον κατάλογο των διεκδικήσεών της. Η Αθήνα ακολουθεί τη γνωστή στάση υποβάθμισης της τουρκικής δραστηριότητας, αφήνοντας κατ’ ουσίαν να εξελιχθεί ένας ακόμα σχεδιασμός της. Το Αγαθονήσι είναι ένα νησί περίπου εκατό κατοίκων, στο οποίο καθημερινά γίνονται απόπειρες αποβίβασης λαθρομεταναστών από τούρκους δουλεμπόρους. Τους λαθρομετανάστες, εν συνεχεία, μεταφέρει στη Λέρο ή την Πάτμο σκάφος του Λιμενικού, ενώ στο νησί σταθμεύει λόχος του Ελληνικού Στρατού και δύναμη δύο αστυνομικών. Επίσης υπάρχει διαρκής παρουσία κανονιοφόρου του Πολεμικού Ναυτικού.
Η υποχωρητικότητα της ελληνικής πολιτικής πάντως απέναντι στις τουρκικές προκλήσεις έχει φθάσει σε σημείο που η αμφισβήτηση κατοικημένων ελληνικών νησιών να αντιμετωπίζεται με όρους ελληνοτουρκικής προσέγγισης και στήριξης της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας. Η Άγκυρα αμφισβητώντας την ελληνική κυριαρχία στο Αγαθονήσι και σε άλλα νησιά, με το επιχείρημα ότι δεν αναφέρονται ονομαστικά στις συνθήκες με τις οποίες παραχωρήθηκαν τα νησιά του Αρχιπελάγους στην Ελλάδα, αποσκοπεί στη συνολική ανατροπή του πλέγματος των Διεθνών Συνθηκών (Λωζάννη 1923, ιταλοτουρκική συμφωνία 1932, Παρισίων 1947) που καθορίζουν τα σύνορα στο Αιγαίο.