Η ειλικρινέστερη και σκληρότερη έκθεση των τελευταίων σαράντα ετών
Xωρίς ωραιοποιήσεις και φράσεις ή διαπιστώσεις καλυμμένες από διπλωματικά προσεγμένες λέξεις, η νέα έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος δεν αφήνει περιθώρια για εφησυχασμούς, για αμφίσημες ερμηνείες, για κομματική αξιοποίηση και λαϊκισμούς.
Στασιμότητα, λοιπόν, για την ελληνική οικονομία, αύξηση της ανεργίας και ύφεση, η οποία θα συνοδευτεί από την απώλεια έως και 38.000 θέσεων εργασίας, εκτιμά για το 2009 η Τράπεζα της Ελλάδος. Επίσης, εκτιμά ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα είναι φέτος μηδενικός και προέβλεψε ότι μπορεί να καταγραφούν αρνητικοί ρυθμοί του ΑΕΠ μέσα στο έτος. Πρόκειται για μια εκτίμηση που προσεγγίζει περισσότερο τις αντίστοιχες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και διεθνών οίκων που «βλέπουν» φέτος συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας, σε αντίθεση με το υπουργείο Οικονομίας το οποίο ακόμη και πριν από ένα μήνα επέμενε στη βασική παραδοχή για ρυθμό ανάπτυξης 1,1%. Αν οι προβλέψεις αυτές επαληθευτούν, τότε οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας προοιωνίζονται εφιαλτικές, αν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα άμβλυνσής τους.
Τίποτε, πλην του πληθωρισμού, δεν έχει αποφύγει τη λαίλαπα των συνεπειών της κρίσης, των χρόνιων στρεβλώσεων και ανισορροπιών στην ελληνική οικονομία, που είναι αποτέλεσμα εγκληματικών επιλογών του μακρινού και πρόσφατου παρελθόντος.
Η χαμηλή ανταγωνιστικότητα αντανακλάται στο υψηλό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και επιτείνεται χρόνο με το χρόνο εξαιτίας της αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος με ταχύτερο ρυθμό από την υπόλοιπη Ευρωζώνη. Αυτό, κατά την Τράπεζα της Ελλάδος, είναι πιθανό να μην επιτρέψει στην Ελλάδα να βγει από την κρίση μαζί με όλους τους άλλους εταίρους. Επίσης, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της έκθεσης προέβη σε συστάσεις, που επικεντρώνονται κυρίως στη δημοσιονομική πειθαρχία «για να εμπνεύσουμε εμπιστοσύνη στις αγορές και να βελτιωθούν οι όροι εξωτερικού δανεισμού» και υπογράμμισε ότι απαιτείται ταχεία διόρθωση του δημοσιονομικού ελλείμματος ώστε να μηδενιστεί το 2012.
Στη συνέχεια, αφού μας έκανε την «καρδιά περιβόλι», απαρίθμησε τα αναγκαία μέτρα για να βγούμε από την κρίση, τα οποία, στη σημερινή συγκυρία, αν εφαρμοστούν μάλλον «θα κλαίνε μανούλες». Τα μέτρα είναι τα εξής:
Πρώτον γρήγορη και γενναία διόρθωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, ώστε να μηδενιστεί το 2012. Όπως είπε, αυτό είναι εφικτό, εάν «συλληφθεί» μέρος της τεράστιας φοροδιαφυγής και, κυρίως, εάν επιτευχθεί ουσιαστική περιστολή της σπατάλης και βελτίωση της αποτελεσματικότητας των κρατικών δαπανών, όπως επανειλημμένως έχουμε προτείνει από τη στήλη αυτή.
Δεύτερον, εφαρμογή πλέγματος μεταρρυθμίσεων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, προκειμένου να τιθασευτεί το δημόσιο χρέος. Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος εκτιμά ότι απαιτούνται σημαντικά πρωτογενή πλεονάσματα (της τάξης του 4,5-5% του ΑΕΠ), ώστε να επιτευχθεί ουσιαστική μείωση του λόγου του χρέους προς το ΑΕΠ στο επίπεδο αναφοράς της Συνθήκης του Μάαστριχτ (60%) μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα, π.χ. εντός 10 ετών. Τούτο όπως είπε είναι απαραίτητο και για να καλύπτονται στο μέλλον οι πρόσθετες δαπάνες, τις οποίες θα συνεπάγεται η προϊούσα γήρανση του πληθυσμού. Αλλά, όπως έχουμε επανειλημμένως επισημάνει, με τόσο υψηλό χρέος δεν μπορεί να προωθηθεί καμία μεταρρύθμιση και με τέτοια σπατάλη δεν μπορούν να εξασφαλιστούν τα αναγκαία πρωτογενή πλεονάσματα. Σημειώνεται ότι την ίδια πρόταση για πρωτογενή πλεονάσματα έως 5% έχει κάνει η Τράπεζα της Ελλάδος από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, αλλά ματαίως!
Τρίτον, εκτεταμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της παραγωγικής βάσης μέσω των επενδύσεων, την αύξηση του ποσοστού απασχόλησης και τη διαρκή ποιοτική αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού και κυρίως την ενδυνάμωση του ανταγωνισμού σε όλες τις αγορές.
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Μα, ό,τι επιβάλλουν η οικονομική λογική και οι οικονομικοί νόμοι: καθιέρωση αριθμητικών ορίων για τις δαπάνες, ενίσχυση της διαφάνειας και της ποιότητας των δημοσιονομικών στατιστικών, περιορισμό της φοροδιαφυγής και της συνακόλουθης εισφοροδιαφυγής, εκλογίκευση του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος και τολμηρά μέτρα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της γήρανσης, με στόχο τη μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών.
Δύσκολα πράματα…