ΔΙΚΟΠΟ ΜΑΧΑΙΡΙ Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ!

Η επάνοδος στη ζωή, η ομαλοποίηση και η άνθηση της ελπίδας. Σ’ αυτόν τον κύκλο της εναλλαγής συμμετέχει και η φύση. Από τον χειμερινό μαρασμό ξεπετάγεται τις μέρες αυτές η άνθηση της ζωής, η ωραιότητα της λουλουδιασμένης γης. Είναι ο καιρός «που ανθίζουν τα κλαδιά και βγάζει η γη χορτάρι». Η Ανάσταση ενσαρκώνει την ελπίδα της αναστροφής κάθε αρνητικής κατάστασης. Και σε κάθε πονεμένο συνάνθρωπό μας δίνει κουράγιο και καρτερία ότι τη σταύρωση γρήγορα θα διαδεχθεί η Ανάσταση. Αν δεν υπήρχε αυτή η ελπίδα της εναλλαγής, ο ανθρώπινος πόνος θα ήταν αβάσταχτος. Έτσι με την ευκαιρία της σημερινής λαμπρής εορτής αυτή η στήλη μας εύχεται στους φίλους αναγνώστες να διατηρούν άσβεστη την ελπίδα για ακόμη καλύτερες μέρες, ξέγνοιαστες και χωρίς προβλήματα, προσωπικά και οικογενειακά.

Σήμερα η ανθρωπότητα ανηφορίζει τον δικό της Γολγοθά, μέσα στη δίνη της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και της αβεβαιότητας που αυτή προκαλεί. Όλοι οι εργαζόμενοι και πλήθος μικρομεσαίων επιτηδευματιών και ελεύθερων επαγγελματιών γιορτάζουν την Ανάσταση με σφιγμένη την καρδιά και την αβεβαιότητα να σκιάζει το μέλλον το δικό τους και της οικογένειάς τους. Φοβούνται τις συνέπειες της κρίσης που βρίσκεται σε εξέλιξη. Φοβούνται την ανεργία και την εξάπλωση της φτώχειας. Φοβούνται την ανίκανη πολιτική ηγεσία, τη βουτηγμένη στη διαπλοκή και τη διαφθορά. Φοβούνται τα αρπακτικά όρνεα της οικονομίας που ζητάνε να ρουφήξουν το εισόδημά τους. Και δικαιολογημένα αγωνιούν. Όμως πρέπει να γνωρίζουν ότι ο Γολγοθάς και η σταύρωση προηγούνται της Ανάστασης. Η τωρινή οικονομική κρίση θα τελειώσει, η Ανάσταση θα έρθει σαν ζωογόνος πηγή, όλα θα αλλάξουν. Πολλοί διεθνείς αναλυτές πιστεύουν ότι το πιο επώδυνο κομμάτι της κρίσης έχει περάσει και ως το τέλος της φετινής χρονιάς η οικονομική κατάσταση θα έχει βελτιωθεί αισθητά. Προβλέπουν μάλιστα ότι το δεύτερο εξάμηνο της φετινής χρονιάς θα διαμορφωθούν οι συνθήκες για τη σταθεροποίηση των οικονομιών που μέσα στο 2010 θα περάσουν σε φάση αναστροφής της σημερινής έντονα αρνητικής συγκυρίας. Αν πιστέψουμε αυτές τις ελπιδοφόρες προβλέψεις, σύντομα θα γιορτάσουμε την ανάσταση της οικονομίας. Και φυσικά τη βελτίωση των ατομικών και οικογενειακών προβλημάτων μας. Το σίγουρο είναι ότι η κρίση κάποτε θα περάσει, το αβέβαιο είναι η διάρκειά της. Και μετά το πέρασμα της δύσκολης κατάστασης, υπάρχουν ελπίδες μιας εκ βάθρων αναδόμησης της οικονομίας. Οι τωρινές σαθρές δομές θα γκρεμιστούν και θα οικοδομηθούν καινούργιες, περισσότερο ανθεκτικές, πιο ανθρώπινες και λιγότερο απατεωνίστικες. Αν οι περιστάσεις το φέρουν και εξελιχθούν έτσι τα γεγονότα, τότε ολόκληρη η ανθρωπότητα θα μπορέσει να γιορτάσει με ενθουσιασμό και λαμπρότητα την Ανάσταση. Όχι μόνον της οικονομίας, αλλά της κοινωνίας και των ξεχασμένων ηθικών και κοινωνικών αξιών.

Η οικονομική κρίση ανέδειξε τις αδυναμίες του νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου. Τόσο σε θεωρητικό επίπεδο όσο και σε κυβερνητικό, οι πάντες έχουν πειστεί πλέον ότι οι δομές της ασύδοτης οικονομίας της αγοράς πλέον έχουν καταπέσει. Η οικονομία βαδίζει σε πορεία αναδόμησης. Ακόμη και στις ΗΠΑ ακούγονται φωνές για την αναγκαιότητα περιορισμού της ασυδοσίας των αγορών. Μπορεί ο Πρόεδρος Ομπάμα να ορκίζεται πίστη στην οικονομία της ελεύθερης αγοράς, όμως σύντομα θα κατανοήσει ότι η ελεύθερη αγορά είναι κάτι διαφορετικό από την ασύδοτη αγορά. Όλες οι προσπάθειες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα από τους διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς, τις κυβερνήσεις και τις κεντρικές τράπεζες για την αντιμετώπιση της κρίσης έχουν ήδη αποτύχει. Τόσα δισ. δολάρια έχουν πεταχτεί στον αέρα χωρίς αποτέλεσμα. Και τούτο γιατί η κρίση είναι δομική του συστήματος και όχι κρίση ενός κλάδου. Το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει θλίψη στους εραστές του νεοφιλελευθερισμού και πλήρη κατάπτωση του ηθικού τους. Έτσι είναι έτοιμοι να δεχθούν χωρίς αντίσταση δομικές αλλαγές στο οικονομικό σύστημα και κρατικούς ελέγχους στην ασύδοτη δραστηριότητα των αγορών. Η κρίση θα φέρει την Ανάσταση και στην παγκόσμια οικονομία. Οι εργαζόμενοι και οι μικρομεσαίοι επιτηδευματίες, οι πληβείοι του νεοφιλελευθερισμού σίγουρα θα είναι κερδισμένοι από τις αλλαγές αυτές.

Όταν η κρίση θα έχει αποχωρήσει (ή θα έχει κατανικηθεί) διάδοχο και κυρίαρχο οικονομικό σχήμα θα είναι το «διπολικό» με πυλώνες τις ΗΠΑ και τη συμμαχία Ρωσίας – Κίνας. Η κρίση έδειξε: α) Την αδυναμία της ΕΕ να αποτελέσει τον «τρίτο πόλο» καθώς παρουσιάζει έλλειμμα ηγεσίας και ανθρωπιάς. Δεν έχει ενιαία φωνή και σύρεται ακόμη στο άρμα των ΗΠΑ. Έτσι το κύρος της είναι περιορισμένο. Διαθέτει οικονομική δύναμη, δεν διαθέτει όμως ενιαία πολιτική βούληση και συνεπώς είναι δύσκολο να επηρεάσει το υπό διαμόρφωση νέο οικονομικό σύστημα, β) την αδυναμία του δολαρίου, των δολαριακών τίτλων (ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα) και της χρηματοπιστωτικής αγοράς των ΗΠΑ να προστατεύσουν το επικρατούν σύστημα. Το γεγονός αυτό δημιούργησε τεράστιο έλλειμμα εμπιστοσύνης στις δυνατότητες της αμερικανικής οικονομίας. Πριν από την κρίση το δολάριο ήταν το ασφαλές καταφύγιο των πάσης φύσεως επενδυτών. Τώρα με την πολιτική των Μπους – Ομπάμα κατρακύλησε και έχει «την έξωθεν καλή μαρτυρία», γ) τον ηθικό και τον οικονομικό ξεπεσμό (και κυρίως τον ηθικό) της χρηματοπιστωτικής αγοράς των ΗΠΑ, αλλά και των άλλων κρατών της Δύσης. Άγρια Δύση! Τα γεγονότα αυτά εδραιώνουν την πεποίθηση ότι το εξασθενημένο δολάριο δεν μπορεί πλέον να αποτελεί το μοναδικό στήριγμα του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος και δεν είναι άξιο εμπιστοσύνης για να παίξει τον ρόλο αποθεματικού χρήματος. Είναι ένα πληθωριστικό νόμισμα μιας παραπαίουσας οικονομίας, με υψηλά δημοσιονομικά, εμπορικά και ηθικά ελλείμματα. Από την άποψη αυτή, η κρίση τραυμάτισε σοβαρά το διεθνές κύρος του δολαρίου και της αμερικανικής οικονομίας.

Στη σύνοδο κορυφής των G-20 του Λονδίνου, μπορεί να απορρίφθηκε με τη συνδρομή των ευρωπαϊκών δυνάμεων η πρόταση της Ρωσίας και της Κίνας για εγκατάλειψη του δολαρίου σαν μοναδικού στηρίγματος του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος και σαν αποθεματικού χρήματος, όμως τα πρώτα ρήγματα στην παντοδυναμία του αμερικανικού νομίσματος έχουν εμφανιστεί. Και αναζητείται ένα περισσότερο σταθερό και αξιόπιστο εναλλακτικό παγκόσμιο χρήμα. Στην τωρινή φάση το δολάριο διεσώθη, αλλά ως πότε όμως; Η Κίνα δεν έχει ακόμη συμφέρον από την αποδυνάμωση του δολαρίου. Είναι παγιδευμένη στα υψηλά δολαριακά αποθέματα που έχει συγκεντρώσει. Το ίδιο συμβαίνει και με τη Ρωσία, αλλά σε πολύ μικρότερη κλίμακα. Η ενδεχόμενη κατάρρευση του δολαρίου θα προκαλέσει τεράστια οικονομική ζημιά στην Κίνα και στη Ρωσία. Οι ΗΠΑ απέκτησαν δύο ισχυρές σύμμαχες χώρες. Η εξασθένηση των ΗΠΑ σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο είναι γεγονός. Αυτό σημαίνει ανάλογη ενδυνάμωση της συμμαχίας Κίνας – Ρωσίας. Οι δύο αυτές χώρες μάλλον θα πορευτούν μαζί και με κατανομή ρόλων. Η Κίνα θα έχει την πρωτοκαθεδρία στον οικονομικό τομέα και η Ρωσία σε πολιτικό και τεχνολογικό επίπεδο. Η υποχώρηση της δύναμης των ΗΠΑ θα προκαλέσει τη δημιουργία του διπολικού συστήματος που συμφέρει και τις ΗΠΑ και τη συμμαχία Κίνας – Ρωσίας. Οι μικρές χώρες θα έχουν εναλλακτική λύση στην πολιτική και οικονομική πορεία τους και θα κερδίζουν από την προσπάθεια των δύο πόλων να πετύχουν την επαύξηση της δύναμής τους. Ανάσταση και για τις μικρές χώρες με την ασθενή οικονομία τους. Αυτό είναι ένα πιθανό σενάριο δομικής ανακατάταξης (ειρηνικά) του παγκόσμιου συστήματος.

Υπάρχει όμως και ένα δεύτερο σενάριο ανακατάταξης της παγκόσμιας πολιτικής και οικονομικής σκηνής. Η τωρινή κρίση και η εμμονή των κυβερνήσεων να την αντιμετωπίσουν με την εφαρμογή αντιλαϊκών μέτρων, μετακυλίοντας τις ζημιές κατ’ αποκλειστικότητα στους οικονομικά ασθενέστερους θα προκαλέσει τη βίαιη αντίδραση των τελευταίων λόγω της εξάπλωσης της φτώχειας. Αυτή η εξέγερση των φτωχών και εξαθλιωμένων πληθυσμών θα προκαλέσει και την αντίδραση του κατεστημένου. Τότε θα αξιοποιηθεί και το πολεμικό οπλοστάσιο των ισχυρών δυνάμεων.

Θα έχουμε τοπικούς, περιφερειακούς πολέμους και ίσως και γενικευμένη πολεμική σύρραξη. Τότε θα γνωρίσουν δόξα τα τανκς και τα δικτατορικά καθεστώτα που θα υπακούουν σε μια ανώτατη δικτατορική – στρατιωτικοπολιτική αρχή. Αυτή θα είναι η τραγικότερη εξέλιξη για την ανθρωπότητα που θα τραβήξει έναν ατέλειωτο Γολγοθά και η Ανάσταση θα είναι μακριά. Κι αυτή η εξέλιξη πάλι θα προκαλέσει ριζικές ανακατατάξεις και εκτεταμένες αλλαγές στο παγκόσμιο πολιτικό οικονομικό σκηνικό.

Αυτή η τροπή της ιστορίας είναι που τρομάζει το σημερινό κατεστημένο και βιάζεται να τελειώνει με τη σημερινή κρίση. Πάντως όλες οι εξελίξεις θα εξαρτηθούν από τη διαχείριση της κρίσης. Και για τις οικονομικά ισχυρές δυνάμεις είναι δίκοπο μαχαίρι η διαχείριση: Γολγοθάς ή Ανάσταση;