ΤΙ ΞΕΡΕΙ ΑΡΑΓΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΟΜΠΑΜΑ;
Ο Μπαράκ Ομπάμα είναι συμπαθής, με ενδιαφέρουσες ιδέες και «φρέσκος». Αυτά δεν αρκούν για να γίνει και αποδεκτός. Είναι κατανοητό πως λέει στον καθένα από τους συνομιλητές του, ή στις δημόσιες ομιλίες του, αυτά που θέλει νʼ ακούσει ή, πιο απλά, τις πάγιες θέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών. Το πρόβλημα είναι πως μερικές φορές αυτά είναι αλληλοσυγκρουόμενα και η περίπτωση της επαφής του με Ελλάδα και Τουρκία εντάσσεται σε μια από αυτές τις φορές.
Η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής στη Χάλκη δεν συνάδει με το θάψιμο (από τον Λευκό Οίκο) της συνάντησής του με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Όπως δεν συνάδει η επιμονή του για ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση με το ενδιαφέρον του για δίκαιη λύση στην Κύπρο. Είναι σαφές και απολύτως κατανοητό ότι ο Πρόεδρος των ΗΠΑ θέλει και πρέπει να κινηθεί στα όρια που χαράσσονται από τα συμφέροντα της πατρίδας του, αλλά σε κάθε περίπτωση αυτά τα όρια δεν οδηγούν σε πλήρη υποστήριξη των αιτημάτων και απαιτήσεων της Τουρκίας. Αυτό δεν το έκανε ούτε ο προκάτοχός του Πρόεδρος Μπους, που φανερά υποβάθμισε τον ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή όταν αποφάσισε την εισβολή στο Ιράκ και την αναβάθμιση των Κούρδων ως στρατηγικών και σημαντικών συμμάχων των ΗΠΑ στη συγκεκριμένη (και όχι μόνο) επιχείρηση. Εκτός αν έχουν δίκιο όσοι πιστεύουν ότι ιστορικά οι «συντηρητικοί Ρεπουμπλικάνοι» βάζουν στη γωνιά τις επιθυμίες της Τουρκίας, ενώ οι «προοδευτικοί Δημοκρατικοί» τις υποθάλπουν και τις προωθούν. Ας ελπίσουμε ότι δεν είναι (ακριβώς) έτσι.
Ο Πρόεδρος Ομπάμα είναι ο πρώτος αμερικανός Πρόεδρος που δεν συνδυάζει την επίσκεψή του στην περιοχή με παρουσία και στις δύο χώρες, Ελλάδα και Τουρκία. Πάντα φρόντιζαν οι ΗΠΑ να διατηρούν μιαν έστω υποκριτική ισορροπία, κάτι που φαίνεται να αλλάζει τώρα. Αυτό σημαίνει άραγε σαφή προτίμηση των ΗΠΑ στην Τουρκία και τον ρόλο της στην περιοχή; Ίσως. Κατά τον πρωθυπουργό της Ελλάδας (που ξέρει καλά την αμερικανική πολιτική) δεν πρέπει να δίνουμε σημασία σε φαινομενολογικές αναλύσεις και σε συμπτωματολογία, κάτι που πιστεύουν και αρκετοί αναλυτές. Κατά τους αναλυτές αυτούς οι σχέσεις Ελλάδας – ΗΠΑ θα προσδιοριστούν αυτόνομα και από ζητήματα διμερή, όχι από τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία. Αυτό είναι κάτι που θα φανεί στο μέλλον και χρειάζεται χρόνο για να καταδειχθεί αν είναι έτσι ή όχι. Το βέβαιο είναι πως δεν μπορούμε να μένουμε αδιάφοροι, ψύχραιμοι και ατάραχοι στην προφανή προώθηση των τουρκικών συμφερόντων από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Κι αν ακόμα αφήσουμε την Ελλάδα έξω από τις εκτιμήσεις μας, θα δούμε την ίδια στάση των ΗΠΑ όταν αυτές υποδεικνύουν στις χώρες της Ευρώπης και πιέζουν για την ένταξη της Τουρκίας ως μέλους της Ε.Ε. Κάτι που ούτε η Τουρκία δεν μοιάζει να προτάσσει ως προτεραιότητα, εκτός αν το θέλει και φλέγεται από επιθυμία αλλά δεν το δείχνει για λόγους υπερηφάνειας, μη φανεί δηλαδή ότι παρακαλάει την Ευρώπη.
Είναι τόσο μεγάλη η επιθυμία και η βιασύνη των ΗΠΑ να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Τουρκία, ώστε οι πιέσεις της προς τα μέλη της Ε.Ε. είναι συχνά από περίεργες έως απρεπείς. Και συχνά προκαλούν και με χαμόγελα με την απλοϊκότητά τους. Είπε χαρακτηριστικά ο Πρόεδρος Ομπάμα: «Αφού η Τουρκία μπορεί να είναι μέλος του ΝΑΤΟ και στέλνει τα στρατεύματά της για να προστατεύσει και να υποστηρίξει τους συμμάχους θέτοντας σε κίνδυνο τους στρατιώτες της, τότε δεν μπορώ να καταλάβω γιατί δεν πρέπει να πωλεί τα βερίκοκά της στην Ευρώπη, ο λαός της να μην έχει ελευθερία να ταξιδεύει (στην Ευρώπη)». Το εκπληκτικής αφέλειας επιχείρημα φανερώνει πρώτα απʼ όλα πως ο Πρόεδρος Ομπάμα ταυτίζει κακώς την Ευρωπαϊκή Ένωση με το ΝΑΤΟ.
Μήπως δεν ξέρει τι είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, πώς λειτουργεί και από ποιες αρχές διέπεται; Αν δεν ξέρει πρέπει να μάθει το συντομότερο δυνατό διότι σε λίγο επανάληψη ανάλογων θέσεων θα ξεφύγει από το γραφικό και θα φτάσει το επικίνδυνο. Ύστερα, επιστρατεύει ένα αστείο και «αγαθών προθέσεων» επιχείρημα περί ελεύθερης διακίνησης βερίκοκων, ενώ ξέρει (ή θα έπρεπε να ξέρει) πολύ καλά ότι οι αναστολές των Ευρωπαίων για την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. δεν έχουν να κάνουν με φρούτα και λαχανικά, αλλά με πολιτισμό, αντιλήψεις και δημοκρατικές αρχές.
Είναι παράξενη η στάση Ομπάμα, ίσως θέλει να δείξει πως έχει άνεση με όλους και όλα. Κινδυνεύοντας φυσικά να ταυτιστεί η άνεσή του με ημιμάθεια, άγνοια και διάθεση κουκουλώματος διαφορών και αντιθέσεων. Ας ελπίζουμε ότι οφείλεται στην έλλειψη εμπειρίας και στην αμηχανία των πρώτων ημερών…