Πορεία στην ύφεση με κυβερνητικό αλαλούμ

Ο διοικητής της ΤτΕ αναμένεται να προειδοποιήσει την Τετάρτη, μιλώντας στη γενική συνέλευση των μετόχων της Τράπεζας της Ελλάδος, ότι η οικονομική ανάπτυξη φέτος, για πρώτη φορά ύστερα από χρόνια, θα «παγώσει», με τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ να περιορίζεται στο… απόλυτο μηδέν. Μάλιστα, στην τράπεζα εκτιμούν ότι η πρόβλεψη τους έχει κίνδυνο σφάλματος προς τα κάτω. Δηλαδή ότι είναι ορατός ο κίνδυνος να εισέλθει η οικονομία σε ύφεση, με αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης, για πρώτη φορά από το 1993.

«Πηγή του κακού», σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΤτΕ, είναι η απότομη κάμψη της πιστωτικής επέκτασης, που ενώ αναμενόταν ότι με το «πακέτο» των 28 δισ. ευρώ θα κινηθεί με ρυθμό 10%, ώστε να αποφευχθεί η οικονομική στασιμότητα, τελικά φαίνεται ότι δεν θα υπερβεί το 6-8%, καθώς οι τράπεζες φοβούνται τις επισφάλειες και παραμένουν εξαιρετικά επιφυλακτικές. Τη δυσφορία του για τη στάση των τραπεζών εξέφρασε αυτήν την εβδομάδα και ο Γιάννης Παπαθανασίου, τονίζοντας ότι «έχουν παρασφίξει τα ζωνάρια».

Η διοίκηση της ΤτΕ προβλέπει κατακόρυφη αύξηση των δανείων σε καθυστέρηση φέτος, ενώ ήδη το 2008 το ποσοστό τους επί του συνόλου των χαρτοφυλακίων έφτασε το 5%, παρότι το τελευταίο τρίμηνο οι τραπεζίτες προχώρησαν σε έκτακτες διαγραφές προβληματικών δανείων, ύψους 3,7 δισ. ευρώ. Φέτος, τα δάνεια σε καθυστέρηση αναμένεται ότι θα ανέβουν στο 8% του συνόλου, καθώς τα καθυστερούμενα καταναλωτικά δάνεια θα ξεπεράσουν το 11% και στα στεγαστικά το ποσοστό αναμένεται να υπερβεί το 5%, για πρώτη φορά στην ιστορία.

Είναι φανερό πλέον ότι το «πακέτο» των 28 δισ. ευρώ, με τον τρόπο που έχει μοιραστεί στις τράπεζες, δεν φέρνει τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα, δηλαδή την απελευθέρωση πιστώσεων ζωτικής σημασίας για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Το υπουργείο Ανάπτυξης επιχειρεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, σε ό,τι αφορά τις μικρές επιχειρήσεις, με τη «χαλάρωση» των όρων παροχής εγγυήσεων από το ΤΕΜΠΜΕ που ανακοίνωσε ο Κ. Χατζηδάκης αυτήν την εβδομάδα, την οποία όμως συνδυάζει με την κατάργηση της επιδότησης επιτοκίου από το Δημόσιο.

Ξεκούρδιστη κυβέρνηση…

Ο κ. Προβόπουλος ετοιμάζεται την Τετάρτη να απευθύνει έκκληση στην κυβέρνηση για την άσκηση σοβαρής πολιτικής υπέρβασης της κρίσης. Έμφαση θα δώσει στον εξορθολογισμό και τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας των δαπανών, αλλά και στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, ώστε να συλληφθεί επιτέλους έστω και μικρό ποσοστό της ογκώδους φοροδιαφυγής.

Όμως, αυτά φαίνεται ότι είναι «ψιλά γράμματα» για μια κυβέρνηση, που αδυνατεί ακόμη και να συνεννοηθεί εσωτερικά για στοιχειώδεις αποφάσεις και κατευθύνσεις της οικονομικής πολιτικής. Είναι χαρακτηριστικό ότι δύο φορές την περασμένη εβδομάδα ο Γ. Παπαθανασίου και η Φ. Πετραλιά κινήθηκαν σε διαφορετικές κατευθύνσεις, σε δύο θέματα για τα οποία θα περίμενε κανείς καλύτερο συντονισμό:

• Στο υπουργείο Απασχόλησης διαπιστώθηκε ότι είναι εξαιρετικά υψηλό το επιπλέον κόστος για τα Ταμεία από τις εφάπαξ αυξήσεις συντάξεων που ανακοίνωσε το υπουργείο Οικονομίας (για την ακρίβεια: ανακοινώθηκε η εισοδηματική πολιτική για τους συνταξιούχους του Δημοσίου, που όμως βάσει νόμου πρέπει να είναι ίδια και για τον ιδιωτικό τομέα).

Το πρόβλημα επιχείρησε να αντιμετωπίσει… αυτοσχεδιάζοντας η υπουργός Απασχόλησης, με διαρροές στον Τύπο για δικό της σχέδιο, βάσει του οποίου οι συνταξιούχοι του ιδιωτικού τομέα δεν θα λάβουν το εφάπαξ βοήθημα των 500 ευρώ, αλλά αυξήσεις χαμηλότερες από 3%. Λίγες ώρες αργότερα, και μετά την κατακραυγή που ξέσπασε, οι δύο υπουργοί συναντήθηκαν, για να ανακοινωθεί από τον κ. Παπαθανασίου ότι ισχύουν και στον ιδιωτικό τομέα, όσα είχαν αρχικά ανακοινωθεί για τους συνταξιούχους του Δημοσίου.

• Η υπουργός Απασχόλησης μονότονα επαναλαμβάνει τον τελευταίο καιρό (τελευταία φορά μετά τη συνάντησή της με τον πρωθυπουργό), ότι δεν θα γίνουν ανεκτές κινήσεις των επιχειρηματιών στις εργασιακές σχέσεις, οι οποίες θα αντιβαίνουν το ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Αυτή ήταν και η απάντηση της κυβέρνησης στα αιτήματα εκπροσώπων του επιχειρηματικού κόσμου για μείωση του χρόνου εργασίας και των αποδοχών, ώστε να αντιμετωπισθεί η κρίση.

Αυτήν την εβδομάδα, όμως, ο κ. Παπαθανασίου, προερχόμενος και ο ίδιος από τους κόλπους του επιχειρηματικού συνδικαλισμού, «έκλεισε το μάτι» στους επιχειρηματίες που ζητούν μείωση χρόνου εργασίας και αποδοχών. «Στις έκτακτες καταστάσεις χρειάζονται και έκτακτα μέτρα», δήλωσε ο υπουργός, μιλώντας σε εκδήλωση της Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών όπου τέθηκε το θέμα, αν και συνεργάτες του διευκρίνιζαν αργότερα ότι ο υπουργός αναφερόταν σε μέτρα ελαστικοποίησης που θα κινούνται αυστηρά εντός του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου.

Γεγονός είναι, πάντως, ότι η κυβέρνηση βρίσκεται υπό την αφόρητη πίεση των επιχειρηματιών, οι οποίοι προειδοποιούν ότι θα χαθούν φέτος περισσότερες από 60.000 θέσεις εργασίας λόγω της κρίσης. Από την άλλη, ως τώρα τουλάχιστον, δεν φαίνεται να υπάρχει μια κυβερνητική συνεκτική στρατηγική που θα απαντά στα υπαρκτά προβλήματα, χωρίς να ανοίγει τον δρόμο για εργασιακές σχέσεις… μεσαιωνικού τύπου.

Πάντως, αυτήν την εβδομάδα αναμένεται να εξετασθεί από τη Διυπουργική Επιτροπή Αποκρατικοποιήσεων το νέο σχέδιο εξυγίανσης του ΟΣΕ, που θα απαιτήσει δαπάνες αρκετών εκατοντάδων εκατομμυρίων για την οικονομική ενίσχυση του Οργανισμού και την κάλυψη του κόστους εθελουσίας εξόδου 3.000 υπαλλήλων.

Την ίδια ώρα, στην τελική ευθεία εισέρχεται και η υπόθεση της Ολυμπιακής, με την, όχι ευκαταφρόνητου κόστους, τελευταία φάση εξόδου του προσωπικού. Μόνο για την εφάπαξ παροχή που θα μοιρασθούν όλοι οι σημερινοί εργαζόμενοι, αναμένεται ότι ο προϋπολογισμός θα επιβαρυνθεί με ποσό της τάξεως των 160 εκατ. ευρώ.