Κοιτάμε μόνο τη βιτρίνα…

Το κυνήγι της επιτυχίας δεν έχει αξίες, κοιτάμε μόνο τη βιτρίνα, ο αγώνας των παιδιών σήμερα είναι η τέλεια εμφάνιση, σημασία στη ζωή έχει να αφήσεις κάτι πίσω. Μεγάλες κουβέντες, που λίγοι τολμούν να πουν, γιατί ενοχλούν και ίσως στερήσουν το χειροκρότημα. Δεν φθάνει να έχεις πτυχίο, το θέμα είναι να έχεις και γνώσεις και εδώ η ευθύνη ανήκει στους καθηγητές, που «με ρουσφέτι ορίζονται» (εκτός λίγων, ελάχιστων εξαιρέσεων, διαφωνεί κανείς;).

Καυστικός και για το πώς κατάντησαν την Επίδαυρο οι… κουλτουριάρηδες: «Αντί να εξάγουμε πολιτισμό, εισάγουμε ηλιθιότητες»! Αντώνη Σαμαρά, σου ‘λαχε ο κλήρος…

Μπαίνει ο Θύμιος Καρακατσάνης και στα χωράφια των ελληνοτουρκικών. Και λέει αυτό που ο κάθε Έλληνας νιώθει, αλλά οι πολιτικοί μας ένθεν και ένθεν (εκτός και εδώ λίγων, που επιμένουν να αγαπάνε τούτη τη γη):

= Δεν θέλω να πάρω ούτε ένα κομμάτι από τη γη τους (των Τούρκων), αλλά δεν θέλω να μου πάρουν κι αυτοί ένα κομμάτι από τη δική μου πατρίδα!

Αυτή είναι η γραμμή, η κόκκινη γραμμή που ως φοβισμένα ανθρωπάκια η πολιτική μας εξουσία, κυβέρνηση και αντιπολίτευση, δεν έχει τα κότσια να διαμηνύσει προς κάθε πλευρά σ’ όλα τα πλάτη και τα μήκη του πλανήτη.

Δεν έχει άδικο να λέει ο Θύμιος ότι «νιώθω μετανάστης στη χώρα μου».

Το γιατί θα το δείτε παρακάτω.

// Κύριε Καρακατσάνη, το έργο του Άρθουρ Μίλερ «Ο θάνατος του Εμποράκου», το οποίο ανεβάζετε στο θέατρο «Ζίνα», λόγω της μεγάλης επιτυχίας θα συνεχιστεί, όπως πληροφορηθήκαμε, και δεύτερη σεζόν. Το έργο γράφτηκε το 1949. Γιατί φαντάζει σήμερα πιο επίκαιρο από ποτέ;

«Το έργο χλευάζει το αμερικανικό όνειρο… Όταν το ίδιο έργο το έπαιξα πριν από είκοσι πέντε χρόνια στο θέατρο “Αλάμπρα” πίστευα ότι τότε ήταν πιο επίκαιρο από ποτέ. Λάθος μου. Ο Μίλερ αυτό το έργο είναι σαν να το έχει γράψει για αυτές τις ημέρες που διανύουμε. Ο “Εμποράκος” αφιερώθηκε στη δουλειά του και όταν πλέον λόγω ηλικίας μειώθηκαν οι αντοχές του, η εταιρεία που υπηρέτησε μια ζωή αφού τον ξεζούμισε τον απέλυσε… Ο “Εμποράκος” λέει στο έργο: “Μου ρουφάτε μια ζωή το αίμα και τώρα με πετάτε σαν στυμμένη λεμονόκουπα”. Αυτό το σκέπτεται σήμερα ο οποιοσδήποτε απολυμένος. Όποια σελίδα να γυρίσεις του “Εμποράκου” βλέπεις τον εαυτό σου…».

// Όταν ένας άνθρωπος χάνει τη δουλειά του, χάνει και την αξιοπρέπειά του;

«Δεν έχει μέλλον! Ένας άνεργος βλέπει το μέλλον μαύρο. Δεν είναι μόνο θέμα επιβίωσης αλλά και δημιουργίας. Για τους ψυχολόγους η κατάθλιψη που προέρχεται από την απώλεια εργασίας είναι μεγαλύτερη σε χρονική διάρκεια από αυτήν της απώλειας αγαπημένου προσώπου… Η ελπίδα βέβαια πεθαίνει τελευταία. Αλλά όταν λίγο λίγο σου κλείνουν πόρτες, τότε ο Καβάφης σ’ ένα ποίημά του λέει “Πώς χτίστηκαν γύρω μου τόσα τείχη;”».

// Και το θέμα είναι, όπως λέει και ο Παύλος Μάτεσις, ότι όταν χάνεις το κουράγιο σου, παύεις να σκέπτεσαι και ηθικά… Μπαίνεις στους πειρασμούς των εκπτώσεων και του εύκολου πλουτισμού… Έτσι δεν είναι;

«Κοιτάξτε, αυτοί που πλουτίζουν είναι γεννημένοι για να πλουτίσουν. Αν δεν είσαι γεννημένος για αυτόν τον τρόπο…».

// Τι, χρειάζεται τρόπο για να πλουτίσεις;

«Εσείς τι λέτε; Χρειάζεται να είσαι ριψοκίνδυνος, να αποφασίζεις πράγματα που κανένας λογικός δεν θα έκανε, να εκμεταλλεύεσαι γνωριμίες, να μη μασάς στις αντιξοότητες και στα δύσκολα… Τα τελευταία χρόνια με το Χρηματιστήριο είδαμε ότι οι Έλληνες πολύ αρέσκονταν στο κυνήγι του άνομου κέρδους… Νομιμοποιημένο μεν, στην ουσία παράνομο».

// Ο «Εμποράκος» προτιμά να βάλει τέλος στη ζωή του, ώστε η γυναίκα του να πάρει την ασφάλεια που πλήρωνε τόσα χρόνια και οι γιοι του να ζήσουν πλούσιοι και επιτυχημένοι. Δηλαδή καλύτερα νεκρός, παρά αποτυχημένος;

«Ο “Εμποράκος” έχει δουλέψει σαράντα χρόνια, δεν έχει μάθει στην ανεργία, στην επαιτεία. Έχει μάθει να τα φέρνει… Ζει σ’ ένα καπιταλιστικό σύστημα. Το κόλπο που σκέφτεται για να πάρει την ασφάλεια για να ξεχρεωθεί το σπίτι του είναι ανατριχιαστικό. Αυτό που έπαθε ο “Εμποράκος” το έχει πάθει και η ελληνική κοινωνία. Την ελληνική οικογένεια δεν τη νοιάζει αν ένα παιδί μορφωθεί ουσιαστικά, αλλά αν πετύχει! Το κυνήγι της επιτυχίας όμως δεν έχει ηθικές αξίες. Και όπου δεν υπάρχουν ηθικές αξίες το άτομο είναι στον αέρα εντελώς… Και όλο αυτό το κυνήγι είναι τόσο μικρόψυχο… Φτωχό και πολύ χαμηλού επιπέδου…».

// Ο «Εμποράκος» νουθετούσε τα αγόρια του να φοράνε κοστούμια, να μη σκύβουν να πάρουν αυτό που τους έπεσε… Συμβουλές για το περιτύλιγμα… Κάτι σαν το δικό μας λάιφ στάιλ ή κάνω λάθος;

«Ο λαός μας τι κάνει σήμερα; Κοιτάει τη βιτρίνα. Γι’ αυτό είμαστε και σε επικίνδυνη τροχιά… Εγώ προσωπικά δεν νιώθω ότι ζω στην Ελλάδα. Νιώθω σαν μετανάστης στη χώρα μου».

// Πολύ βαρύ αυτό που λέτε… Μετανάστης εσείς στην Ελλάδα;

«Όταν δεν υπάρχει αξιοκρατία και όταν όλα μοιάζουν να παίζονται στη ρουλέτα ενός καζίνου, θέλετε να είμαι ευτυχής; Είναι δυστυχία ένας άνθρωπος να μη στηρίζεται στις δυνάμεις του, αλλά στον παράγοντα τύχη».

// Δηλαδή αν ένας νέος έχει ένα πτυχίο, μεράκι και κέφι για δουλειά δεν πάει μπροστά;

«Πτυχίο έχει, γνώσεις έχει; Ή είναι απλά εξειδικευμένος; Η παιδεία κάνει πρώτα απ’ όλα τον άνθρωπο άνθρωπο. Με σκέψη και αξίες. Χωρίς αξίες ο άνθρωπος είναι ένα δυστυχισμένο πλάσμα, που δεν ξέρει πού πάει και γιατί πάει, που έχει χάσει το νόημα της ζωής, είναι ένα πλάσμα που θα περιμένει να πέσει η μπίλια στο νούμερό του. Το ευ ζην παλιά είχε άλλους κανόνες. Το να έχεις βάλει το χρήμα στο πιο υψηλό βάθρο είναι σαν να χτίζεις στην άμμο… Το κοτέτσι αντέχει στην άμμο, ένα οικοδόμημα δεν αντέχει. Και η ζωή είναι οικοδόμημα!».

// Τι δεν σας αρέσει στη νέα γενιά;

«Εμείς μετά την Κατοχή προσπαθούσαμε να υπάρξουμε αλλά με όραμα. Σήμερα λείπει το όραμα. Πλέον το γυναικείο κορμί έχει αναλογίες. Και ολόκληρες οικογένειες προσπαθούν τα κορίτσια τους να κατακτήσουν αυτές τις αναλογίες. Το ίδιο γίνεται και με τα σώματα των αγοριών. Αυτό θεωρείται επιτυχία: Η κατάκτηση των πρότυπων της μόδας. Ο αγώνας αυτών των παιδιών για την τέλεια εμφάνιση είναι ασήμαντος για την ίδια τη ζωή. Το να έχεις σαν κοινωνικό στάτους ένα αυτοκίνητο, ένα διαμέρισμα και ένα εξοχικό, δεν μου λέει τίποτα. Υπάρχει κάτι από όλα αυτά που να αντιπροσωπεύει το άτομο; Πού είναι η ανθρωπιά του; Μιλάμε για εξωτερικά γνωρίσματα.

Όλα αυτά είναι ανεγκέφαλα».

// Η τηλεόραση δημιουργεί αυτά τα πρότυπα;

«Κατά κύριο λόγο. Ο ρόλος της τηλεόρασης είναι η δημιουργία μιας καταναλωτικής κοινωνίας, να σε πείσει ότι η ευτυχία κρύβεται στην αγορά διαφόρων πραγμάτων. Η ίδια η τηλεόραση είναι πανευτυχής όταν παίρνει τα πακέτα των διαφημίσεων. Ηλίθια, φθοροποιά οράματα που κάνουν τη μικρή ζωή μας ακόμα πιο ασήμαντη. Η σημαντικότητα στη ζωή είναι να αφήνεις κάτι πίσω σου για να το βρουν οι επόμενοι».

// Εδώ έχουμε φτάσει στο σημείο να καταστρέφουμε και ουχί να δημιουργούμε… Κάντε μια βόλτα στην Πανεπιστημίου να δείτε την Ακαδημία Αθηνών, τη Βιβλιοθήκη γραμμένη με σπρέι…

«Στην Επανάσταση του ʼ21 καταστράφηκαν δημόσια κτίρια, η βιβλιοθήκη της Δημητσάνας, γιατί υπήρχε ο στόχος της απελευθέρωσης από τους Τούρκους. Τώρα τι στόχος υπάρχει; Αλλά ποιος μαθαίνει τα παιδιά να αγαπήσουν τη γνώση; Ξέρουμε όμως πώς ορίζονται οι καθηγητές και οι λέκτορες στα πανεπιστήμια… Με ρουσφέτι… Όταν δεν υπάρχει αξιοκρατία, τι να λέμε; Διάβασα ότι ένας Κινέζος επιστήμονας έγραψε ένα βιβλίο για την πληροφορική. Στο βιβλίο δεν έγραψε το όνομά του, αλλά απλώς “Επιστήμονας του κινεζικού λαού”. Έτσι νιώθεις κάτι. Όταν προσφέρεις στο κοινωνικό σύνολο. Το όλο υπόλοιπο, αυτό που αντικρίζουμε στους ανθρώπους της εξουσίας, είναι το απόλυτο μηδέν. Το μηδέν ψηφίζουμε, το μηδέν εκλέγουμε…».

// Φταίμε και εμείς. Αντί να μας ενδιαφέρει το τι είπε ο Καραμανλής με τον Ομπάμα στο Στρασβούργο για τα ελληνοτουρκικά, μας ενδιαφέρει αν δήλωσε ή δεν δήλωσε κουρασμένος…

«Αν τον φωνάζαμε για να μας τρίψει θα μας ένοιαζε αν ήταν κουρασμένος (γέλια)… Αφού δεν τον φωνάζουμε για τέτοια πράγματα, γιατί μας κόφτει; Μια κοινωνία όμως, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί, δεν μπορεί να έχει άλλους πολιτικούς από αυτούς που ήδη έχει. Κακά τα ψέματα… Ναι, θα μπορούσε μια σωστή πολιτική ηγεσία να ξεμπλοκάρει τα πράγματα, αλλά πλέον όλοι ψάχνουν πιο επικοινωνιακό τρόπο να βρουν για να ξεπεράσουν τους σκοπέλους και όχι το πώς θα λύσουν τα προβλήματα του τόπου. Αυτά δεν είναι κόμματα, αλλά ιατρικές περιπτώσεις…».

// Ναι, αλλά τα εθνικά μας θέματα δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με επικοινωνιακά τεχνάσματα…

«Λένε ότι ένας μαύρος πρόεδρος θα είναι καλύτερος για τα εθνικά μας θέματα από έναν λευκό. Τα χρώματα νοιάζουν τους μπογιατζήδες, όχι τους λαούς… Ας σοβαρευτούμε. Η Αμερική και η κάθε Αμερική θέλει να διατηρεί αυτήν την κρίση στο Αιγαίο. Με το φόβο μιας πιθανής ανάφλεξης πουλάνε αυτοί τα παλιοσίδερά τους. Αυτόν τον εξοπλισμό τον πληρώνουμε χρόνια, αντί για να φτιάχνουμε σχολεία, νοσοκομεία, δρόμους… Οι μεγάλες δυνάμεις δεν θέλουν να λυθεί το θέμα μας με τους Τούρκους. Οι λαοί τι έχουν να χωρίσουν; Αλλά, δυστυχώς, τους φανατίζουν και τους κάνουν σαν τα μούτρα τους… Εγώ δεν έχω καμία αντιπαράθεση με τους Τούρκους. Δεν θέλω να πάρω ούτε ένα κομμάτι από τη γη τους, αλλά δεν θέλω να μου πάρουν και αυτοί ούτε ένα κομμάτι από τη δική μου πατρίδα. Κατά τ’ άλλα, οι θρησκείες και όλα τα άλλα τα κοινωνικά δεν μ’ αφορούν. Για εμένα οι πόλεμοι για τις θρησκείες δεν είναι τιμημένοι θάνατοι αλλά άτιμοι… Άτιμοι πόλεμοι είναι και αυτοί του πετρελαίου και του φυσικού αερίου… Πόλεμοι για απληστία, για αέρα κοπανιστό!».

// Μήπως και εμείς δεν παίζουμε καλά το παιχνίδι της εξωτερικής πολιτικής όπως οι Τούρκοι;

«Δηλαδή να παίξουμε με τη Ρωσία; Κοιτάξτε, αν ψάχνεις να βρεις ποιος θα σε στηρίξει κάθε φορά, έχεις χάσει το παιχνίδι. Ένα είναι το παιχνίδι: Πώς θα στηρίξεις εσύ το λαό σου και την παιδεία σου, ώστε να είσαι αυτάρκης. Εδώ και τα μανταλάκια για την μπουγάδα τα εισάγουμε. Ούτε μανταλάκια δεν παράγουμε. Και αν δεν μας έχει χτυπήσει λυσσαλέα η οικονομική κρίση είναι γιατί δεν παράγουμε τίποτα και έτσι δεν έχουμε την αγωνία πώς θα το πουλήσουμε. Τουρισμό πουλάμε. Αλλά και ούτε αυτόν δεν πουλάμε καλά, γιατί είμαστε μπαγαπόντηδες… Οι ταξιτζήδες βάζουν τον τουρίστα στο ταξί και τον γυρίζουν γύρω γύρω και οι ταβερνιάρηδες του σερβίρουν ό,τι σάπιο… Όλα όμως ξεκινούν από την έλλειψη παιδείας».

// Γιατί όλες οι φορολογικές επιδρομές γίνονται στην τσέπη του μισθωτού και του συνταξιούχου;

«Γιατί οι εύποροι έχουν τρόπους να αντισταθούν και να κάνουν κουμάντο στα κόμματα. Όλος ο αγώνας γίνεται για το ποιος θα ανεβοκατεβάζει κυβερνήσεις. Εμείς είμαστε στη μέση και μας ανεβοκατεβάζουν… Μας έπιασε εμετός από το πάνω – κάτω…».

// Πάντως, η κυβέρνηση Καραμανλή βγήκε με το σύνθημα «σεμνότητα και ταπεινότητα»… Ήθελε να αλλάξει πράγματα…

«Έχω δει και ιερόδουλες να μιλάνε για σεμνότητα και ταπεινότητα, παρ’ όλα αυτά είναι πουτάνες (γέλια)…».

// Σας φαντάζει δύσκολο το μέλλον;

«Ναι. Οι άνθρωποι είναι εγκλωβισμένοι σε συμφέροντα που δεν έχουν σχέση με τη ζωή τους. Κάνουν πλαστικές για να φαίνονται νέοι. Είμαστε μια “τραβηγμένη” –απ’ όπου και να το πιάσεις– κοινωνία. Δεν ξέρω πώς νιώθουν οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι… Πάντως, εγώ δεν νιώθω ότι είμαι Ευρωπαίος. Αισθάνομαι Ευρωπαίος χωρίς το ευρώ… Ξέρετε, τη δεύτερη συλλαβή…».

// Στη Γαλλία βγήκαν όλοι με αφορμή την κρίση και σταμάτησαν να κινούνται τα πάντα… Εδώ τι κάνουμε; Αγωνιζόμαστε;

«Τα ΜΜΕ αγωνίζονται για να απαξιώσουν όλα αυτά τα κινήματα. Γιατί δεν τους συμφέρει να υπάρχουν… Παλιά για τον αγωνιστή υπήρχε η εξορία… Τώρα υπάρχει η λοιδορία! Το σύστημα έχει φροντίσει για το να μην υπάρχει ιδεολογία, αλλά μόνο οφέλη για τα μεγάλα κέρδη. Αυτό που ξεπλένεται είναι άγριο χρήμα και κυβερνά το τίποτα. Δεν βλέπετε ότι στην Αμερική αυτοί που πολεμούν είναι μισθοφόροι; Γιατί ποιος θα πολεμήσει για κάτι που δεν πιστεύει;».

// Λέτε αλήθειες που πονάνε, κ. Καρακατσάνη, αλλά δεν χάνετε το χιούμορ σας… Σας αρέσουν τα αστεία;

«Μα, ο κόσμος για αυτό μ’ αγαπάει, γιατί τα λέω και λίγο πικάντικα… Η πλάκα είναι το αντίβαρο σε μια κοινωνία χωρίς παιδεία και κανόνες. Πάλι καλά που μεταξύ μας οι Έλληνες δεν έχουμε αρχίσει να μουτζωνόμαστε… Η βία καραδοκεί παντού. Η Αστυνομία μετρά κάθε μέρα και από ένα νέο έγκλημα. Αλλά το θέμα δεν είναι να τα μετράει. Αυτό το κάνω και εγώ και δεν είμαι και αστυνομικός… Δεν θέλω να μας πιάσει η απογοήτευση. Αυτή είναι η χειρότερη αρρώστια».

// Η παράσταση θα πάει για δεύτερη σεζόν και όλα δείχνουν τακτοποιημένα… Γιατί όμως δεν θα σας δούμε το καλοκαίρι στην Επίδαυρο; Δεν θέλατε; Κουραστήκατε;

«Στην Επίδαυρο δεν πας, σε πάνε… Αυτή τη στιγμή στα Επιδαύρια μπορεί να πάει και η θεία μου… Αντί να εξάγουμε πολιτισμό, εισάγουμε ηλιθιότητες! Ελπίζω όμως να την πληρώσουν κάποτε αυτοί που φταίνε για αυτήν την κατάσταση…».

// Κύριε Καρακατσάνη, βλέπω εδώ και ώρα τη φωτογραφία της εγγόνας σας πρώτη θέση, στον καθρέφτη του καμαρινιού σας… Μεγάλη αγάπη, ε;

«Μπορώ να κάνω κι αλλιώς; Θα με σφάξει! Εδώ με κραγιόν μου έχει χωρίσει τον καθρέφτη. “Αυτός δικός μου και αυτός δικός σου”, μου λέει. Μου έχει γεμίσει τους τοίχους, το έπιπλο, τον καθρέφτη με καρδιές, λουλούδια, αστέρια, ό,τι θες… Μου δίνει πολλή αγάπη και της δίνω πολλή αγάπη. Της κάνω όλα τα χατίρια, αλλά της λέω και να διαβάζει. Όχι τις βλακείες που θα της μάθουν. Τα άλλα βιβλία θέλω, αυτά που θα ψάξει η ίδια… Ο άνθρωπος που διαβάζει δεν κοροϊδεύεται, κορίτσι μου… Ο άνθρωπος που δεν διαβάζει δεν έχει μέλλον και –το χειρότερο– δεν έχει ούτε παρόν…».

// Σας ευχαριστώ πολύ…

«Εγώ. Για την ωραία παρέα…».