Η ΑΔΙΚΗ ΚΑΤΑΔΙΚΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΑΓΩΝΙΣΤΗ

Μια εβδομάδα σημαδιακή, που κλείνει μέσα της όλες τις φάσεις της ζωής των επιφανών ανδρών και των κοινωνικών μεταρρυθμιστών. Μια εβδομάδα συγκρούσεων, μεταπτώσεων του κοινού και βασανισμών, εξόντωσης και Ανάστασης του Χριστού. Μια εβδομάδα που ο ορθόδοξος χριστιανικός κόσμος καλείται να βιώσει ολόκληρο τον κύκλο της ζωής ενός κοινωνικού αγωνιστή. Όλοι καλούμαστε να βιώσουμε αυτήν την πραγματικά Μεγάλη Εβδομάδα και τη θριαμβευτική είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα με τα ενθουσιώδη πλήθη των Εβραίων να κραυγάζουν «ωσαννά ο εν τοις υψίστοις ευλογημένος ο ερχόμενος» και να ρίχνουν κλάδους βαΐων στο πέρασμά του. Έναρξη μιας αιματοβαμμένης πορείας. Μιας πορείας που έχει όλες τις φάσεις των κοινωνικών εξελίξεων και της μάχης που προηγείται πριν η κοινωνία αγκαλιάσει τις προοδευτικές ιδέες. Μιας πορείας που οδήγησε τον πρωτόγονο άνθρωπο από τον πλάνητα βίο στην κοινωνική ζωή και στα θαυμαστά επιτεύγματα της επιστήμης και του πολιτισμού. Αφετηρία μιας ζηλευτής μετεξέλιξης των κοινωνιών, μιας συνεχούς μάχης της προόδου ενάντια στη στασιμότητα και τη διατήρηση των κεκτημένων.

T η Μεγάλη Δευτέρα θα παρακολουθήσουμε τον μεγαλειώδη αγώνα του Χριστού ενάντια στο τότε κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό κατεστημένο. Ενάντια στους θρησκευτικούς ηγέτες που έμαθαν να εμπορεύονται την πίστη των αγνών ανθρώπων στο μεταφυσικό μεγαλείο. Και το βράδυ στις εκκλησίες θα ακουστούν όπως κάθε χρόνο, οι κατηγορίες εναντίον του κατεστημένου. Τα βροντερά «ουαί υμίν Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριτές» σηματοδοτούν την έναρξη του αγώνα για το γκρέμισμα της εκμετάλλευσης και της εξαθλίωσης των κοινωνικά και οικονομικά αδυνάτων. Είναι ο πύρινος λόγος του Χριστού υπέρ των αδυνάτων και των εσαεί προδομένων. Είναι η έναρξη του αγώνα και η δεύτερη φάση της εξελικτικής πορείας της κοινωνίας. Η δύσκολη σύγκρουση του προοδευτικού μετώπου με τη συντήρηση. Είναι το λίπασμα για να φυτρώσουν και να ανθίσουν οι νέες προοδευτικές ιδέες, που θα σπρώξουν προς τα εμπρός το κοινωνικό γίγνεσθαι και θα διαμορφώσουν νέους θεσμούς πάνω στους οποίους θα στηριχθεί η κοινωνική συνοχή και η κοινωνική αλληλεγγύη. Η Μεγάλη Τρίτη συμβολίζει τον θρίαμβο των νέων προοδευτικών ιδεών και το ρίζωμά τους στον νου και στις ψυχές των απλών ανθρώπων. «Η εν πολλαίς αμαρτίες περιπεσούσα κοινωνία» αγκαλιάζει τις προοδευτικές ιδέες και προσφέρει μοίρα (αγάπη και στήριξη) στον Χριστό, που αποτελεί τον φωτισμένο εμπνευστή μιας νέας συμπεριφοράς απέναντι στους κοινωνικά περιθωριοποιημένους, στους απόκληρους, στους περιφρονημένους. Αυτή η απήχηση των νέων ιδεών και ο ενθουσιασμός του κοινού για μια αναδόμηση της κοινωνικής σύνθεσης, για μια κατεδάφιση του σάπιου και αμαρτωλού οικοδομήματος της κοινωνίας, είναι που ταράζει τον ύπνο του κατεστημένου, το αφυπνίζει και αρχίζει να μελετά ακόμα και τη φυσική εξόντωση του Χριστού, του κοινωνικού μεταρρυθμιστή. Ό,τι ακριβώς συμβαίνει και σήμερα. Χαλκεύει κατηγορίες εναντίον του αντιπάλου. Στο πυρ γιατί «αντιλέγει τω Καίσαρι». Και ο μεγάλος αντίπαλος ανυποψίαστος οργανώνει Μυστικό Δείπνο με τους μαθητές του. Είναι η τρίτη και κρίσιμη φάση των κοινωνικών αγώνων. Η μεθόδευση της φυσικής εξόντωσης των κοινωνικών αγωνιστών. Όμως οι ιδέες είναι σαν τα καρφιά. Όσο τις χτυπάς ριζώνουν μέσα στην κοινωνία!

Τη Μεγάλη Τετάρτη οργανώνεται η αντίδραση του κατεστημένου με σκοπό τη φυσική εξόντωση του Χριστού, όπως συμβαίνει με όλους τους κοινωνικούς αγωνιστές. Η προσπάθεια του κατεστημένου είναι να παραδοθεί ο κοινωνικός αγωνιστής στις κατοχικές δυνάμεις των ρωμαίων κατακτητών, να δικαστεί και να καταδικαστεί και να μεταστραφεί η κοινή γνώμη εναντίον του Χριστού. Στο πρόσωπο του Ιούδα, μαθητή του Χριστού και φανατικού εθνικιστή, βρίσκουν τον προδότη, τον εξαγοράζουν και αυτός προδίδει τον διδάσκαλο, αφού συνέφαγε μαζί του και με τους υπόλοιπους μαθητές. Και ο Χριστός συλλαμβάνεται από τους Ρωμαίους για να εισαχθεί σε δίκη. Η πρώτη φάση της φυσικής εξόντωσης πέτυχε. Πόσοι και πόσοι κοινωνικοί αγωνιστές δεν έπεσαν θύματα προδοσίας από φίλους, συναγωνιστές ή συναδέλφους τους; Ο θρίαμβος της αμειβόμενης προδοσίας και της αθλιότητας της οικονομίας. Τώρα οι προσπάθειες του κατεστημένου επικεντρώνονται στη μεταστροφή της κοινής γνώμης εναντίον του Χριστού. Θέλουν και τον λαό σύμμαχό τους για να ολοκληρωθεί το κακούργημα. Να δικαστεί και να καταδικαστεί ο κοινωνικός αγωνιστής, που έσπειρε νέες ιδέες και πέτυχε την αφύπνιση του λαού. Τη Μεγάλη Πέμπτη ολοκληρώνεται πλέον το κακούργημα. Ο Χριστός δικάζεται και καταδικάζεται παράνομα στην εσχάτη των ποινών. Με συνοπτικές διαδικασίες και χωρίς συγκεκριμένο κατηγορητήριο. Ο εβραϊκός λαός εγκαταλείπει τον ευεργέτη του. «Αντί του μάννα χολή. Αντί του ύδατος όξος». Ο θρίαμβος της αχαριστίας. Από την Κυριακή που ζητωκραύγαζε «ωσαννά ο εν τοις υψίστοις» τώρα απαιτεί από τον ρωμαίο ηγεμόνα «άρον άρον σταύρωσον αυτόν» και αναλαμβάνει την ευθύνη: «Το αίμα αυτού εφ’ ημάς και επί τα τέκνα ημών». Η γνώριμη μεταστροφή του λαού. Και στις εκκλησίες θα ακουστεί ο χαρακτηρισμός του εκκλησιαστικού υμνωδού: «Λαός δυσεβής και παράνομος». Δυσεβής και αχάριστος προς τον ευεργέτη του. Παράνομος γιατί απαιτεί την καταδίκη ενός αθώου και αναλαμβάνει και τη σχετική ευθύνη. Το κατεστημένο για να μπορέσει να περάσει τα σχέδιά του μετατρέπει τον ευεργετηθέντα λαό σε αχαλίνωτο και, χωρίς σκέψη και λογική, καθοδηγούμενο όχλο, που απαιτεί την εσχάτη των ποινών για τον αναμάρτητο κοινωνικό αγωνιστή. Στην αδιάκοπη ροή του χρόνου πολλές φορές είδαμε να παίζεται με επιτυχία το έργο αυτό. Έχει όλα τα στοιχεία μιας ανάλγητης και διεφθαρμένης κοινωνίας. Απότομη μεταστροφή του λαού, αχαριστία, προδοσία, οχλοκρατία αντί της Δικαιοσύνης, καταδίκη αθώου κοινωνικού ευεργέτη. Και έχει απόλυτο δίκιο ο συνθέτης του ύμνου της 3ης Διεθνούς που απευθυνόμενος προς όλους τους αντιπάλους του κατεστημένου διαπιστώνει: «Πέσατε θύματα, αδέλφια, εσείς σε άνιση μάχη κι αγώνα». Άνιση η μάχη με το κατεστημένο που διαθέτει τους μηχανισμούς και την οικονομική δύναμη να υπερασπίζεται τα συμφέροντά του και να γράφει την Ιστορία. Όμως οι επιτυχίες του αυτές είναι εφήμερες, προσωρινές. Οι φωτεινές ιδέες δεν σβήνουν εύκολα, οι κοινωνικοί αγώνες δεν ξεχνιούνται. Κυριαρχούν, εμπνέουν και συνεχίζονται. Τελικά, ο Χριστός καταδικάζεται σε θάνατο επί του σταυρού. Και φορτωμένος τον σταυρό του στους ώμους ανηφορίζει τον Γολγοθά, υβριζόμενος και προπηλακιζόμενος από τον έξαλλο εβραϊκό όχλο. Βαδίζει εξουθενωμένος προς το τέρμα της αγωνιστικής του πορείας, προς το τέρμα της επίγειας ζωής του, με την ικανοποίηση όμως ότι η αποστολή του πέτυχε. Στον Γολγοθά θα γίνει η εκτέλεση, η σταύρωση. Και στις εκκλησίες θα ακουστεί: «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου». Η τελική φάση του δράματος. Τετέλεσται ο κοινωνικός αγωνιστής, ο ηρωικός μάρτυρας του Γολγοθά, ο σταυρωμένος ευεργέτης του λαού: «Κλίνας την κεφαλήν παρέδωσε το πνεύμα». Όμως δεν ήταν ούτε ο πρώτος, ούτε ο τελευταίος. Μυριάδες ιδεολόγοι αγωνιστές οδηγήθηκαν στον θάνατο, αφού προηγουμένως φορτώθηκαν τον σταυρό τους και ανηφόρισαν προς τον δικό τους Γολγοθά. Μεγάλη Παρασκευή ο νεκρός Ιησούς στον τάφο! Έτσι, απλά.

Οι σαθρές δομές της τάχα πολιτισμένης κοινωνίας μας έχουν δημιουργήσει στρατιές συνανθρώπων μας που με τον «σταυρό» τους στους ώμους τους ανηφορίζουν τον δικό τους Γολγοθά. Μια συμπόνια απαραίτητη και γι’ αυτούς τους δυστυχείς. Άνεργοι, χήρες και ορφανά χωρίς εισόδημα, ναρκομανείς και αλκοολικοί, περιθωριακοί ρακένδυτοι, κατάκοιτοι και πάσης φύσεως ανάπηροι καθηλωμένοι στο κρεβάτι, λαθρομετανάστες χωρίς ελπίδα, πεινασμένοι και διψασμένοι του Τρίτου Κόσμου και κάθε είδους περιφερόμενα λείψανα σηκώνουν τον δικό τους σταυρό και κάθε μέρα ανεβαίνουν στον Γολγοθά, αυτοί και οι οικογένειές τους. Και η τωρινή οικονομική κρίση που δημιούργησε ένα ληστρικό και ασύδοτο κατεστημένο, οικονομικό και πολιτικό, δημιουργεί καθημερινά καινούργια θύματα, ναυάγια μιας πρωτοφανούς οικονομικής θύελλας. Τη δική τους βδομάδα των Παθών περνάνε μυριάδες εργαζομένων και μικρομεσαίων εργοδοτών, θύματα και αυτοί του επικρατούντος συστήματος απάτης και εκμετάλλευσης, χαίνουσες κοινωνικές πληγές που δεν τιμάνε καθόλου τον σημερινό πολιτισμό. Δεν έχουμε σήμερα ανθρωποκεντρικό πολιτισμό. Έχουμε έναν «ξύλινο», απάνθρωπο πολιτισμό, που τον υπηρετουν με το αζημίωτο η επιστήμη και η τεχνολογία. Και η συντριπτική κοινωνική πλειοψηφία σταυρώνεται ξανά και ξανά. Χωρίς έλεος.

Σήμερα, αξιοποιώντας την πένθιμη επικαιρότητα, προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε μια κοινωνιολογική προσέγγιση και ευρύτερη ανάλυση της Μεγάλης Εβδομάδας, μακριά από τις θρησκευτικές δοξασίες και ερμηνείες. Δώσαμε τη δική μας προσωπική διάσταση και ερμηνεία στα Πάθη του Χριστού. Και η διαπίστωση είναι θλιβερή. Ο Χριστός ξανασταυρώνεται καθημερινά και μυριάδες συνάνθρωποί μας υφίστανται τη δική τους σταύρωση. Ζουν μέσα σ’ ένα ατέλειωτο σκοτεινό τούνελ. Ας μην απελπίζονται. Μετά τη σταύρωση έρχεται και η Ανάσταση. Ας μην ξεχνάμε ότι στη ζωή «τα πάντα ρει», τίποτε δεν μένει στάσιμο. Μια συνεχής κινητικότητα σφραγίζει το κοινωνικό γίγνεσθαι, που προκαλεί και τη μεταβολή των συνθηκών της ζωής μας.