«Αν δεν κρεμάσουμε κόκκινα φανάρια έξω από τα γραφεία μας δεν θα μπει κανένας…»

Βαρύτατες και προσωπικές είναι οι ευθύνες των δικαστών που «συνεργάζονται» με τις κομματικές εξουσίες, επισημαίνει ο επίτιμος αντιπρόεδρος Αρείου Πάγου Γ. Βελλής. «Αν δεν κρεμάσουμε κόκκινα φανάρια έξω από το γραφείο μας δεν θα μπει κανείς μέσα για τα υπόλοιπα», λέει χαρακτηριστικά, εννοώντας ότι δεν υπάρχουν προσφερόμενοι δικαστές, ενώ κάνει λόγο για «υπαλληλοποιημένες ψυχές» δικαστών.

o Η εκάστοτε κυβέρνηση επιχειρεί την ποδηγέτηση της Δικαιοσύνης. Μήπως στις μέρες μας παραείναι ασφυκτικό το κλίμα;

– Η διάκριση των εξουσιών καθιερώθηκε ως οργανωτική βάση του πολιτεύματος και συστατικό στοιχείο του κράτους δικαίου ακριβώς για να αποτραπεί η ποδηγέτηση της Δικαιοσύνης από τις άλλες συντεταγμένες εξουσίες, δηλ. από την κυβέρνηση. Η «ευδοκίμηση» μιας τέτοιας ποδηγέτησης και η αίσθηση (ή η ύπαρξη) «ασφυκτικού» κλίματος στον χώρο του δικαστικού σώματος είναι αποκλειστική ευθύνη των μελών του. Κανένας δεν έχει την «τεχνική» δυνατότητα να εξαναγκάσει και τον νεώτερο ειρηνοδίκη σε οποιαδήποτε πράξη ή παράλειψη. Αν το κάνει, δική του η ευθύνη. Η συνταγματική θωράκιση της ανεξαρτησίας των ελλήνων δικαστών είναι από τις καλύτερες στον κόσμο. Επομένως η συνεργασία με την κυβερνητική (για την ακρίβεια με την κομματική) εξουσία και την περιτρέχουσα παραεξουσία, είναι σε τελευταία ανάλυση θέμα όχι θεσμικό, αλλά ηθικό. Όπως εύστοχα παρατηρούσε κάποιος θυμόσοφος δικαστής, αν δεν κρεμάσουμε έξω από το γραφείο μας κόκκινα φανάρια δεν θα μπει κανένας μέσα για τα υπόλοιπα.

o Έχουν διεξόδους οι δικαστές; Δικαστές υποστηρίζουν ότι ζουν σε κλίμα φόβου…

– Δεν χρειάζονται διεξόδους οι δικαστές γιατί στο σύστημα της Δικαιοσύνης δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Τέτοια υπάρχουν μόνο στις «υπαλληλοποιημένες» ψυχές κάποιων δικαστικών λειτουργών (φοβούμαι αρκετών…). Είναι οι Λαιστρυγόνες και οι Κύκλωπες της καβαφικής Ιθάκης.

o Φαίνεται να μην ενδιαφέρεται κάποιος για τα φαινόμενα αρνησιδικίας που υπάρχουν σήμερα.

– Ενδιαφέρον για τα θλιβερότατα φαινόμενα αρνησιδικίας υπάρχει έντονο και διάχυτο. Άκρως ανησυχητική -καθώς υπάρχει σύμπτωμα γενικότερης παρακμής – είναι η έλλειψη πρακτικής αντίδρασης εκ μέρους της Πολιτείας και των αρμόδιων κοινωνικών παραγόντων (δικηγορικών συλλόγων, δικαστικών ενώσεων). Η θλίψη επιτείνεται σε απόγνωση καθώς διαπιστώνεται ότι η αντιμετώπιση του καίριου αυτού ζητήματος, όσες φορές έχει ανακινηθεί, γίνεται με κριτήρια συντεχνιακά, με οδηγό την αρχή της ήσσονος προσπάθειας και υπό την σκέπη του διαβόητου πολιτικού κόστους. Λύσεις εφαρμόσιμες έχουν προταθεί, αλλά οι «αρμόδιοι» τις προσπέρασαν σφυρίζοντας. Το πρόβλημα «τέθνηκε σιγαθέν»…

o Έχουμε να δούμε μέτρα αποσυμφόρησης των δικαστηρίων κάτι χρόνια…

– Τι θα πει αποσυμφόρηση των δικαστηρίων; Πολύ πρόσφατα είχαμε νέα εθελουσία έξοδο. Επιβαρύναμε τον προϋπολογισμό με 63 νέους συνταξιούχους. Και λοιπόν; Η λύση θα ήταν η σταδιακή μείωση του αριθμού των δικαστών (με ανάλογη αύξηση των αποδοχών των «περιλειπομένων» επιλέκτων), ώστε να καταστεί εφικτή η διαλογή και επιλογή των αρίστων. Εκείνων που «βγάζουν» δουλειά τριπλάσια σε ποσότητα και υψηλόβαθμη σε ποιότητα. Αλλά τέτοιες ιδέες προκαλούν ρίγος ιερής αγανάκτησης στους συνασπισμένους οπαδούς της ευζωίας και των δικαιωμάτων των «εργαζομένων»…

o Παρατηρείται μια ανοχή των ΜΜΕ σε παρεκκλίνουσες συμπεριφορές δικαστών. Πού το αποδίδετε;

– Περί του ρόλου των ΜΜΕ σε θέματα Δικαιοσύνης είναι πολύ δύσκολο να μιλήσω. Οι εκάστοτε σχολιασμοί, σχεδόν πάντα ευκαιριακοί, μαρτυρούν βαθύτατη άγνοια των οικείων θεμάτων, των ορισμών του νόμου, της θεσμικής άρθρωσης και λειτουργίας των δικαστικών οργάνων κ.λπ. Ο Θεός να βάλει το χέρι του…

o Δικαστές που βρίσκονται υπό πειθαρχικό έλεγχο προάγονται…

– Δεν γνωρίζω περιπτώσεις προαγωγής δικαστών που τελούσαν υπό πειθαρχικό έλεγχο.

o Η διοίκηση των μεγάλων δικαστηρίων ανατέθηκε και πάλι σε ανώτερους και ανώτατους δικαστές περιορίζοντας το αυτοδιοίκητο των δικαστηρίων. Αποτιμώντας την κατάσταση φαίνεται να διαψεύδονται εκείνοι που τάσσονταν κατά της εκλογής των προϊσταμένων από το οικείο δικαστήριο. Άρχισαν πάλι οι άνωθεν εντολές.

– Ως προς το σύστημα διοίκησης των μεγάλων δικαστηρίων ισχύει ο κανόνας «το μη χείρον βέλτιστον». Δυστυχώς αποδείχθηκε «χείρον» το (θεωρητικά βέλτιστο) σύστημα της αιρετής αυτοδιοίκησης. Ο φατριασμός, η συντεχνιακή νοοτροπία και ο κομματισμός βρήκαν πόρτα ανοικτή και εισέβαλαν θριαμβευτικά. Ως προς τις «άνωθεν εντολές» ισχύουν όσα ανέφερα παραπάνω. Οι εντολείς «λειτουργούν» όταν ξέρουν ότι υπάρχουν ευήκοα ώτα. Αν ώτα δεν υπάρχουν, οι δυνάμει εντολείς το μαθαίνουν και σιωπούν αιδημόνως.

o Ζητείται από τους δικαστές να γίνουν ήρωες; Και γιατί να γίνουν ήρωες όταν βλέπουν πώς ανταμείβονται εκείνοι που ενδίδουν στις άνωθεν εντολές;

– Υπό ομαλές συνταγματικές και πολιτικές συνθήκες δεν υπάρχει στάδιο «ηρωποίησης» κανενός δικαστή. Υπάρχει πάντα θέμα προσωπικής αξιοπρέπειας. Όσοι αφήνονται και ενδίδουν με αντάλλαγμα κάποια θλιβερή σατραπεία, δεν νομίζω ότι είναι και οι κερδισμένοι του παιχνιδιού. Η Ιστορία συγκρατεί τα ονόματα του Πολυζωίδη και του Τερτσέτη και όχι των αξιολύπητων σατραπίσκων παλαιάς και πρόσφατης εσοδείας.

o Δικαστές απέτυχαν στον πολιτικό στίβο. Η πολιτική δεν έχει νόμους ή οι νόμοι δεν έχουν πολιτική;

– Και η πολιτική διέπεται από νόμους (τι είναι π.χ. το Σύνταγμα;) και με τους νόμους ασκείται πολιτική. Προβληματική στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας είναι η ποιότητα των νόμων και η πιστή και ορθή εφαρμογή τους. Αλλά ας μην ξεχνάμε ότι ο νόμος «περί τηρήσεως των κειμένων νόμων» αναμένεται από την εποχή του Ροΐδη. Υπομονή….