Nαι, ένας καλύτερος κόσμος είναι εφικτός

Αυτοί που δεν έχουν καμιά ευθύνη για την κρίση πληρώνουν (για) εκείνους που την προκάλεσαν. Οι αδίστακτοι κερδοσκόποι υπονόμευσαν την πραγματική οικονομία, χρεοκόπησαν τους κολοσσούς τους με τα «γυάλινα πόδια» και τώρα ζητούν από το κράτος, δηλαδή από τους φορολογούμενους, να τους αποζημιώσουν.
Ο μέγας ένοχος είναι η οικονομία του αχαλίνωτου ανταγωνισμού, ή στη διατύπωση του Εμάνουελ Τοντ, του ιστορικού που θεωρείται ως ο μόνος που προέβλεψε την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού, το σύστημα των ελευθέρων συναλλαγών. Αυτό το σύστημα δεν λογάριασε ποτέ τη συμβολή των μισθών στην εσωτερική ζήτηση. Είδε τους μισθούς ως βάρος που εμποδίζει τη διεθνή ανταγωνιστικότητα.
Από την πλευρά του, ο Ζακ Αταλί, στενός άλλοτε συνεργάτης του Φρανσουά Μιτεράν εντοπίζει το μέγα λάθος των αμερικανικών κυβερνήσεων που τα τελευταία 30 χρόνια αντί να αντιμετωπίσουν τη μείωση των εισοδημάτων της μεσαίας τάξης με επενδύσεις και μέτρα αναδιανομής, εξώθησαν τον κόσμο στον μοιραίο δανεισμό. Οι μεγαλόσχημοι της αγοράς παγκοσμιοποίησαν την αγορά, αλλά δεν έπραξαν το ίδιο για το κράτος δικαίου. (Οι επισημάνσεις από πρόσφατη δημόσια συζήτηση της γαλλικής «Monde». Εκτενέστερα Μ. Μητσός, «ΝΕΑ» 31/3/09).
Ο νεοφιλελευθερισμός αναγορεύει την οικονομία του ανταγωνισμού, τάχα σε «ανθρώπινη ανάγκη». Πρόκειται για κατά συνθήκην ψεύδος. Το ασυγκράτητο κυνήγι του μεγάλου και εύκολου κέρδους, από το οποίο διακατέχονται οι αδίστακτοι κερδοσκόποι, καλλιεργεί έναν γενικότερο ατομικισμό στην κοινωνία και έναν τύπο ανθρώπου που ιδεώδες του είναι η υλική ευζωΐα και όχι μια κοινωνία αγάπης, δικαιοσύνης και ελευθερίας.
Το σημερινό χρεοκοπημένο σύστημα πρέπει να κατεδαφιστεί και να υψωθεί άλλο, που αποστολή του θα έχει την εξυπηρέτηση του κοινωνικού και δημόσιου συμφέροντος. Έχει δίκιο ο Thomas Friedman όταν γράφει ότι η παραγωγή τοξικών ομολόγων και τοξικού αέρα απειλεί σήμερα τη σταθερότητα όλου του πλανήτη. Ταφόπλακα στον καπιταλισμό – καζίνο ζήτησε από τους G20 η Διεθνής Ομοσπονδία Συνδικάτων γιατί αυτός οδηγεί 50 εκατομμύρια (για την ώρα) στην ανεργία και 200 εκατ. στην ακραία φτώχεια.
Η ανάγκη για ένα διαφορετικό, από τον 30χρονο νεοφιλελευθερισμό, πρότυπο ανάπτυξης που αποθέωσε τις ιδιωτικοποιήσεις, την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και την αυτορρύθμιση της αγοράς, είναι προφανής. Τα ημίμετρα που απεφάσισαν οι G20 δεν θα αγγίξουν ποσώς τα προβλήματα των εκατομμυρίων φτωχών, ανέργων, εργαζομένων και μικρομεσαίων του πλανήτη. Ο Ομπάμα τυπώνει πληθωριστικό δολάριο. Μετακυλίει έτσι το κόστος στον υπόλοιπο κόσμο και στους μέχρι πρότινος ανυποψίαστους Κινέζους που μάζευαν τρισεκατομμύρια δολάρια στα ταμεία τους, με τα οποία χρηματοδότησαν αδρά την αμερικανική ανάπτυξη χωρίς να καταφέρουν ταυτόχρονα να αξιοποιήσουν το πελώριο πλεόνασμά τους για τη δική τους ανάπτυξη.
Ώριμο κείμενο τα πέντε σημεία της Διακήρυξης του Λονδίνου που φέρει τη σφραγίδα της Διεθνούς Ομοσπονδίας Συνδικάτων:
1) Συντονισμένο διεθνές σχέδιο ανάκαμψης και διατηρήσιμης ανάπτυξης με επίκεντρο την απασχόληση (δημόσιες επενδύσεις, ενεργές πολιτικές, ενίσχυση αδυνάτων, πράσινη οικονομία).
2) Εθνικοποίηση χρεοκοπημένων τραπεζών (όχι προσωρινή που υποδεικνύει ο Κρούγκμαν) και νέο κανονιστικό πλαίσιο ελέγχου του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος.
3) Συγκεκριμένες δράσεις κόντρα στη μείωση των μισθών («Μισή εργασία, μισή αμοιβή, μισή ζωή») και την ακάθεκτη άνοδο των εισοδηματικών ανισοτήτων.
4) Πολιτική ενάντια στην κλιματική αλλαγή.
5) Καινούργιο ρυθμιστικό πλαίσιο για την παγκόσμια οικονομία και αναδιάρθρωση της λειτουργίας και των στόχων των οργανισμών που υπηρέτησαν το καταρρεύσαν νεοφιλελεύθερο μοντέλο: Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Παγκόσμια Τράπεζα, αλλά και ο ίδιος ο ΟΗΕ, που διατείνεται ότι, δήθεν, ξέρει πως πολεμάται η φτώχεια αλλά δεν την πολεμάει.
Οι ρίζες της βίας έλεγε σοφά ο Μαχάτμα Γκάντι είναι πλούτος χωρίς εργασία, απόλαυση χωρίς συνείδηση, γνώση χωρίς χαρακτήρα, συναλλαγή χωρίς ηθική, επιστήμη χωρίς ανθρωπιά, λατρεία χωρίς θυσία, πολιτική χωρίς αρχές.
Ποιοι όμως από τους G20 ή τους «27» νιώθουν να τους αγγίζει το ήθος του Μαχάτμα Γκάντι;