Διεθνές Οικονομικό Βαρόμετρο
1
Περνάμε σε περίοδο επανεμφάνισης του προστατευτισμού και διείσδυσης του κράτους στην επιχειρηματική δραστηριότητα. Η κρίση ανάγκασε ορισμένους νεοφιλελεύθερους οικονομολόγους, πολιτικούς, αλλά και επιχειρηματίες να αλλάξουν ρότα μέσα στη θύελλα που προξένησαν οι ασύδοτες αγορές. Στις ΗΠΑ, που γέννησαν τη φιλοσοφία της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας της αγοράς, βλέπουμε ισχυρότατες τάσεις επανόδου του προστατευτισμού, με κρατικοποιήσεις τραπεζών, μέτρα παρεμπόδισης των εισαγωγών, αύξηση δασμών και πρόσφατα με την παρότρυνση του Προέδρου Ομπάμα προς τους συμπατριώτες του «να αγοράζουν αμερικανικά». Την ίδια σχεδόν συμπεριφορά ακολουθούν και η Γαλλία του Σαρκοζί, η Γερμανία της Μέρκελ και η Βρετανία του Μπράουν. Ορισμένες άλλες χώρες έχουν προχωρήσει ακόμα περισσότερο στον προστατευτισμό, όπως η Ινδονησία, η Ινδία, η Ρωσία, η Ουκρανία, η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Σουηδία, η Τουρκία και άλλες, που σταμάτησαν την πλήρη απελευθέρωση των εισαγωγών, αύξησαν τους δασμούς, επέβαλαν ποσοστώσεις εισαγωγών ή υποτίμησαν τα νομίσματά τους σε πολύ μεγάλο ποσοστό για να παρεμποδίσουν έμμεσα τις εισαγωγές και να ευνοήσουν τις εξαγωγές δικών τους προϊόντων, δημιουργώντας έτσι τόνωση της απασχόλησης και περιορισμό της ανεργίας. Όσο η οικονομική κρίση θα διαρκεί και η ανεργία θα φουντώνει, τόσο η τάση για επάνοδο του προστατευτισμού θα ισχυροποιείται. Το ξήλωμα του νεοφιλελευθερισμού αρχίζει. Υπομονή.
2
Οι χώρες, που εφάρμοσαν το μέτρο της ραγδαίας υποτίμησης του εθνικού τους νομίσματος για την τόνωση των εξαγωγών, την αύξηση της απασχόλησης και τη μείωση της ανεργίας και ως μέτρο παρεμπόδισης των αθρόων εισαγωγών, είναι η Ρωσία με υποτίμηση του νομίσματός της κατά 40,34% έναντι του δολαρίου, η Ουκρανία με ποσοστό υποτίμησης 63,16% (το υψηλότερο μέχρι τώρα), η Ρουμανία με υποτίμηση κατά ποσοστό 39,82%, η Πολωνία 34,93% και η Ουγγαρία 32,78%. Περισσότερο συγκρατημένες υποτιμήσεις παρατηρούμε στις υπόλοιπες ανατολικές χώρες που είναι μέλη της ΕΕ και έχουν συνδέσει το εθνικό τους νόμισμα με το ευρώ. Στη Βουλγαρία η υποτίμηση έφτασε σε ποσοστό 10,60%, στη Λετονία 10,94%, στη Λιθουανία 10,70% και στην Εσθονία 10,66% (τα ποσοστά υποτίμησης υπολογίζονται έναντι της ισοτιμίας του εθνικού τους νομίσματος με το δολάριο). Αντιθέτως, η κορώνα Τσεχίας, που δεν είναι συνδεδεμένη με το ευρώ, υποτιμήθηκε κατά 8,77%, ενώ η κορώνα Σλοβακίας είναι το μοναδικό νόμισμα που υπερτιμήθηκε κατά 2,22%.
Από τις παραπάνω χώρες οι Λιθουανία, Λετονία, Εσθονία και Βουλγαρία ανακοίνωσαν την περασμένη εβδομάδα ότι αποφάσισαν να σταματήσουν το σύστημα της ελεύθερης διακύμανσης των νομισμάτων τους, με την αιτιολογία ότι δεν θα υποβάλλουν τους πολίτες τους σε επώδυνες νομισματικές υποτιμήσεις. Να δούμε ως πότε θα μπορέσουν να κρατήσουν σταθερή την ισοτιμία των νομισμάτων τους. Οι καιροί είναι δύσκολοι. Δεν υπάρχουν μεγάλα περιθώρια αντίστασης στην καταιγίδα που έχει ξεσπάσει.
3
Οι ΗΠΑ μέσω του υπουργού Οικονομικών και άλλοτε «χρυσωμένου νεαρού» της Γουόλ Στριτ, Τιμ Γκάιτνερ, διεμήνυσε προς τις κυβερνήσεις των λοιπών κρατών Ανατολής και Δύσης ότι πρέπει να συμβάλουν στη διάσωση της παγκόσμιας οικονομίας με γενναιόδωρα πακέτα δημοσιονομικού χαρακτήρα κατά το παράδειγμα των ΗΠΑ. Στο μήνυμα αυτό των ΗΠΑ έσπευσαν να συμμορφωθούν οι πάντα ευπειθείς κυβερνήσεις της Βρετανίας και της Ιαπωνίας, όμως η ΕΕ και η ΟΝΕ αγνοούν μέχρι τώρα τη σύσταση αυτής της κυβέρνησης Ομπάμα. Οι ΗΠΑ δημιούργησαν τη σημερινή κρίση και τώρα προσπαθούν να πείσουν όλα τα κράτη να θυσιαστούν για να διασωθεί η αμερικανική οικονομία και το δολάριο σαν παγκόσμιο νόμισμα και μοναδικό στήριγμα του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος. Γιατί στην ουσία αυτό ζητάει η κυβέρνηση Ομπάμα. Η ΕΕ όμως δεν φαίνεται διατεθειμένη, μέχρι τώρα τουλάχιστον, να θυσιαστεί για χάρη των ΗΠΑ. Η συνέχεια στη Σύνοδο Κορυφής του G-20 στις 2 Απριλίου στο Λονδίνο.
Εκεί θα ξεκαθαρίσουν οι στόχοι. Οι ΗΠΑ τύπωναν και τυπώνουν δολάρια για τα γενναιόδωρα πακέτα στήριξης. Το ίδιο και η Βρετανία και η Ιαπωνία. Η ΕΕ βαδίζει προσεκτικά και αποφεύγει την υπερχρέωση των κρατών μελών της.