Οι εφεδρείες του «συστήματος»
Προωθείται, λοιπόν, προσεκτικά αλλά και συντεταγμένα η επάνοδος του Κ. Σημίτη… Η συνάντηση της Πέμπτης αποτέλεσε ένα είδος «αρραβώνα», ένα πρώτο στάδιο ψυχολογικής προετοιμασίας των οπαδών και φίλων του ΠΑΣΟΚ για τον επερχόμενο νέο «πολιτικό γάμο». Ο Μίλαν Κούντερα προσδιόρισε με τον τίτλο του βιβλίου του «Γελοίοι έρωτες» τον σταδιακό ευτελισμό των ανθρώπινων συναισθημάτων… Φαίνεται όμως ότι ο πολιτικός κυνισμός, η συναλλαγή, ο συμβιβασμός, έχουν τέτοια ισχύ στην εποχή μας ώστε η γελοιότητα και ο αμοιβαίος ευτελισμός να παρουσιάζονται ως σύμπραξη, συνεργασία και συναίνεση αφού την κλίμακα των ηθικών/πολιτικών μας αξιών την καθορίζει το κυνήγι της εξουσίας και μόνο…
Ποια επιχειρήματα ενεργοποιούνται όμως από την πλευρά των ηγετικών στελεχών του ΠΑΣΟΚ, ώστε να περιβληθεί με το πέπλο της ηθικής-πολιτικής νομιμότητας η επάνοδος του πρώην πρωθυπουργού και προέδρου του ΠΑΣΟΚ;
– Η πρώτη σειρά επιχειρημάτων εντάσσεται στο κλίμα του κομματικού πατριωτισμού και στο ιστορικό αίτημα «να φύγει η Δεξιά». Η κομματική συσπείρωση άλλωστε καθιστά εφικτότερο τον στόχο επανόδου στην εξουσία και συνακόλουθα περιθωριοποιεί τις όποιες αναστολές και αντιρρήσεις… Πρωθιερείς ανάπτυξης των επιχειρημάτων αυτών είναι κυρίως στελέχη και πρώην υπουργοί της σημιτικής περιόδου που αναζητούν τώρα τη δική τους νομιμοποίηση και την ανάδειξή τους στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων.
Η δεύτερη δέσμη επιχειρημάτων αφορά την κοινωνιολογικού και ιδεολογικού τύπου νομιμοποίηση της επανόδου Σημίτη. Ο πρώην πρωθυπουργός εμφανίζεται ως «πολιορκητικός κριός» για την άλωση του περίφημου μεσαίου χώρου, στον οποίο διείσδυσε τα τελευταία χρόνια η «επάρατος». Δεν θα σταθούμε στη σοβαρότητα του επιχειρήματος, όταν σήμερα τμήματα του λεγόμενου μεσαίου χώρου αποδιαρθρώνονται από την κρίση και η κοινωνική ιεραρχία προσλαμβάνει οξεία πυραμιδική δομή. Θα υπενθυμίσουμε όμως ότι με ιδεολογική/πολιτική προμετωπίδα τη διείσδυση στον μεσαίο και στον κεντροδεξιό χώρο, το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα οδήγησε το ΠΑΣΟΚ σε πολιτικοϊδεολογική αποδιάρθρωση και σε ιστορική κοινωνική και πολιτική ήττα.
Επί της ουσίας: Ποια αξιοπιστία μπορεί να διεκδικήσει αυτή η επάνοδος όταν μετά την ήττα του ΠΑΣΟΚ το 2007 ο Κ. Σημίτης και η προσκείμενη εις αυτόν ηγετική ομάδα στελεχών πολέμησαν -με ακραίους ορισμένες φορές τρόπους- τον Γ. Παπανδρέου. Μπορεί κάποιος να ξεχάσει ότι ο ίδιος ο Κ. Σημίτης θεώρησε «ανίκανο» τον Γ. Παπανδρέου να ηγείται πλέον του ΠΑΣΟΚ; Μπορεί κάποιος να ξεχάσει τις πρωτοφανείς σκηνές που διαδραματίστηκαν στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ -στην πρώτη σύγκλησή της μετά τη σύγκρουση- και τη στάση αποδοκιμασίας του Κ. Σημίτη στο πρόσωπο του Γ. Παπανδρέου; Μπορεί σήμερα να μας εξηγήσει ο νυν πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ γιατί έφτασε στην πρωτοφανή, ιστορικά, πράξη να διαγράψει τον Κ. Σημίτη από την ΚΟ του ΠΑΣΟΚ;
Δυστυχώς ο Γ. Παπανδρέου δεν μπορεί να απαντήσει πειστικά σε αυτό το ερώτημα. Δεν μπορεί να εξηγήσει τις σημερινές του επιλογές όταν η απόρριψη του σημιτικού παρελθόντος, των πολιτικών επιλογών, των πρακτικών, του πολιτικού προσωπικού που το εξέφρασαν ετέθη από τον ίδιο τον Γ. Παπανδρέου ως ιστορική προϋπόθεση για την αναγέννηση και μετεξέλιξη του ΠΑΣΟΚ.
Στην πραγματικότητα η επάνοδος του Κ. Σημίτη οφείλεται περισσότερο σε εξωγενείς παρά σε εσωτερικούς – κομματικούς όρους και αναγκαιότητες.
Οι φορείς συμφερόντων, τα λεγόμενα «συστημικά συμφέροντα», εκτιμούν ότι τόσο η παρατεταμένη κρίση του πολιτικού συστήματος όσο και η εντεινόμενη -και άγνωστης διάρκειας- οικονομική κρίση διαμορφώνουν μια εποχή ρευστότητας και απροσδιοριστίας. Διανοίγονται προοπτικές μη αυτοδυναμίας, συμμαχικών κυβερνήσεων και συνεργασιών, δηλαδή μια μη γραμμικώς προβλεπτή εξέλιξη την οποία τα συμφέροντα αυτά επιδιώκουν να ελέγξουν.
Σύμφωνα με τη «λογική» των συμφερόντων αυτών, ο Κ. Καραμανλής θεωρείται «καμένο χαρτί», ο δε Γ. Παπανδρέου προκαλεί δυσπιστία τόσο για τις πολιτικές του δυνατότητες όσο και για τις επιρροές που μπορεί να δεχθεί από το περιβάλλον του…
Χρειάζονται λοιπόν ορισμένα σταθερά θεμέλια, ορισμένους σταθερούς πολιτικούς πόλους, δοκιμασμένα πρόσωπα εμπιστοσύνης, στα οποία τα συμφέροντα αυτά μπορούν να στηριχθούν και να ελέγξουν, στο μέτρο του δυνατού, τις μελλοντικές εξελίξεις.
Στον «φιλελεύθερο» χώρο τέτοια πρόσωπα μπορεί να είναι ο Γ. Σουφλιάς, η Ντόρα Μπακογιάννη ή οι νεοφιλελεύθεροι «ελεύθεροι σκοπευτές» τύπου Μάνου – Ανδριανόπουλου. Στον χώρο του ΠΑΣΟΚ ένα τέτοιο πρόσωπο με διαπιστωμένη πολιτική πορεία με σταθερές απόψεις για τη σχέση κράτους – οικονομίας, με ρεαλιστική στάση και συνεργασία με τα «συστημικά συμφέροντα» και τους ιδιοκτήτες των ΜΜΕ είναι ο Κ. Σημίτης και η πιστή ομάδα στελεχών του εκσυγχρονιστικού εγχειρήματος.
Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι η συνάντηση Γ. Παπανδρέου – Κ. Σημίτη πραγματοποιήθηκε λίγες μόλις ημέρες μετά τον «μυστικό δείπνο» του προέδρου του ΠΑΣΟΚ με τους εκπροσώπους των πάσης φύσεως συμφερόντων και με τα όσα αυτοί του υπέμνησαν ή καλύτερα του υπέδειξαν…
Είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι ο πολιτικός κυνισμός, ο άνευ όρων συμβιβασμός, η έξωθεν χειραγώγηση αποτελούν σήμερα την προωθητική δύναμη του ΠΑΣΟΚ προς την εξουσία. Τελικά όμως είναι αμφίβολο κατά πόσον τέτοιες κινήσεις θα ενισχύσουν εκλογικά το ΠΑΣΟΚ ή θα απογοητεύσουν και θα απομακρύνουν οριστικά εκείνους που στήριξαν τον Γ. Παπανδρέου στη μάχη της προσωπικής πολιτικής του επιβίωσης…
Ασφαλώς ο Κ. Σημίτης δεν πρόκειται να παίξει τον ρόλο του αντικαταστάτη της κ. Ματσούκα στο ευρωψηφοδέλτιο, όπως νομίζουν ορισμένοι αφελείς.
Αντιθέτως ο πρώην πρωθυπουργός, μέσα στη δίνη της εξελισσόμενης κρίσης, θέλει να πάρει τη δική του «ρεβάνς». Κατά πρώτον, η επάνοδός του θα θέσει οριστικό τέλος στην απόπειρα κριτικής της δικής του πρωθυπουργικής και προεδρικής θητείας. Κατά δεύτερον, άριστος γνώστης ο ίδιος των εσωκομματικών «παιγνιδιών», θα επιδιώξει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις εσωκομματικές εξελίξεις, ανεξάρτητα από τον όποιο θεσμικό του ρόλο ή την επίσημη κομματική του ιδιότητα και εξουσία.
Σε περίπτωση ανόδου του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία και με πιθανό ενδεχόμενο την αδυναμία του Γ. Παπανδρέου να αντιμετωπίσει επιτυχώς την κρίση, ο Κ. Σημίτης θα αποτελέσει τον πόλο συσπείρωσης για τη διαδοχή στο ΠΑΣΟΚ, αλλά θα μπορεί να επηρεάσει τις ευρύτερες πολιτικές διεργασίες και συνεργασίες…
Άλλωστε οι εντάσεις και οι συγκρούσεις του φθινοπώρου του 2007 δεν ξεπεράστηκαν, αλλά απλώς «κουκουλώθηκαν». Και με την πρώτη ευκαιρία θα ενεργοποιηθούν. Μόνο που αυτήν τη φορά ελάχιστοι θα βρεθούν να στηρίξουν τον Γ. Παπανδρέου…