Διεθνές Οικονομικό Βαρόμετρο
1
Στις 26 Φεβρουαρίου, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα παρουσίασε το σχέδιο του προϋπολογισμού του. Το δημοσιονομικό έλλειμμα που παρέλαβε φτάνει στα 1,75 τρισ. δολάρια, δηλαδή στο 12,3% του ΑΕΠ. Για τη μείωσή του προβλέπει από φέτος αύξηση της φορολογίας των υψηλών εισοδημάτων και μείωση των δαπανών, έτσι ώστε όταν παραδώσει την προεδρία το 2013, το έλλειμμα να έχει περιοριστεί στα 533 δισ. δολάρια ή στο 3% του ΑΕΠ. Το σχέδιο προϋπολογισμού προβλέπει αύξηση της φορολογίας εισοδήματος, μόνον όμως στα υψηλά εισοδήματα. Έτσι ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής, που σήμερα είναι 35%, θα αυξηθεί στο 40%. Ο Πρόεδρος Ομπάμα υπόσχεται ότι από το 2010 θα αρχίσει η μείωση των πολεμικών δαπανών. Η κατοχή του Ιράκ και του Αφγανιστάν θα στοιχίσουν στις ΗΠΑ το 2009 οριακά 140 δισ. δολάρια. Όμως για το 2009 θα ισχύσει αύξηση των δαπανών αυτών κατά 75,5 δισ. δολάρια για να καλυφθούν οι επιπλέον δαπάνες λόγω της αύξησης των αμερικανικών στρατευμάτων κατοχής στο Αφγανιστάν κατά 17.000 άντρες, που αποφάσισε η κυβέρνηση Ομπάμα. Έτσι το Κογκρέσο θα κληθεί να εγκρίνει τη συμπληρωματική αυτή πίστωση για το 2009 και οι μειώσεις αναβάλλονται για το 2010 και βλέπουμε. Δεν είναι εύκολες οι αλλαγές, και μάλιστα όταν θίγουν το στρατιωτικό κατεστημένο. Ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ δεν μπόρεσε ούτε τον υπουργό Άμυνας του Μπους να αλλάξει και θα μπορέσει να αλλάξει την εξωτερική και αμυντική πολιτική; Φαίνεται ότι οι δημοσιονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ για πολύ καιρό θα καλύπτονται με ακάλυπτα κολλαριστά δολάρια. Για να δουλεύουν στο φουλ οι εκτυπωτικές μηχανές του ομοσπονδιακού νομισματοκοπείου.
2
Παγκοσμιοποιημένη ασύδοτη οικονομία της αγοράς θέλαμε και τώρα την… απολαμβάνουμε. Θριάμβευσαν οι «νέες αξίες» που εφηύρε ο νεοφιλελευθερισμός. Το εύκολο και παράνομο κέρδος, η απάτη, η τοκογλυφία και η οικονομική εγκληματικότητα, γενικά. Έτσι τώρα, οι οικονομίες, πιασμένες χέρι χέρι, πηδάνε στον γκρεμό. Με πρώτη φυσικά την οικονομία των ΗΠΑ. Σειρά για το μεγάλο «πήδημα» φαίνεται να έχουν οι οικονομίες των βαλκανικών χωρών κι αυτές των ανατολικών χωρών και θα παρασύρουν στον γκρεμό και τη δική μας οικονομία. Η ελληνική οικονομία έχει αναλογικά μεγάλο άνοιγμα κυρίως στις βαλκανικές χώρες, τις οποίες οραματίστηκε να τις μετατρέψει σε οικονομική ενδοχώρα. Οι έλληνες επενδυτές έβλεπαν εκεί πακτωλό κερδών και έτσι εγκαταστάθηκαν στα Βαλκάνια χιλιάδες ελληνικές μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις και σχεδόν όλες οι τράπεζες. Στη Ρουμανία έχουμε 4.750 ελληνικές επιχειρήσεις, στη Βουλγαρία περίπου 2.000, στη Σερβία 800, στα Σκόπια 280 και στην Αλβανία 270. Στις χώρες αυτές λειτουργούν και 3.200 καταστήματα ελληνικών τραπεζών. Και επιπλέον γίνονται εκεί σημαντικές εξαγωγές ελληνικών προϊόντων, που απορροφούν περίπου το 35% των συνολικών εξαγωγών της χώρας μας. Σημαντικός ο βαθμός εξάρτησης. Αν οι οικονομίες των χωρών αυτών καταρρεύσουν, το «τσουνάμι» που θα δημιουργηθεί θα μας παρασύρει. Προσοχή, λοιπόν.
3
Πριν από δύο χρόνια περίπου, όλοι μιλούσαν ακόμη για το «ιρλανδικό θαύμα» και καλούσαν τη δική μας κυβέρνηση να εφαρμόσει το ιρλανδικό μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης. Το θαύμα της ισχυροποίησης της οικονομίας που πέτυχε η κεντροδεξιά κυβέρνηση του Μπέρτι Άχερν «έκανε την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση να χλωμιάζει από τη ζήλια της», όπως χαρακτηριστικά έγραφε η γαλλική «Le Monde». Τη δεκαετία 1997-2007 οι ρυθμοί αύξησης του ΑΕΠ έφτασαν περίπου στο 10% σε μέσο ετήσιο επίπεδο και η ανεργία περιορίστηκε από το 16% στο 5%. Το «θαύμα» βασικά οφειλόταν α) στον πλήρη αφοπλισμό του κράτους έναντι των απαιτήσεων των επενδυτών (τερατώδεις διευκολύνσεις, χαμηλή φορολογία και λοιπά κίνητρα), β) στη σωστή αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων και γ) στην εισροή μεταναστών κυρίως από ανατολικές χώρες, που αμείβονταν με την ώρα (μόλις 2 έως 3 ευρώ την ώρα) και χωρίς ασφάλιση. Τι απέμεινε σήμερα με την κρίση από το «ιρλανδικό θαύμα»; Συντρίμμια από το 2008 και μετά. Η κρίση κουρέλιασε το «θαύμα», με βασικά χαρακτηριστικά την ύφεση, τον αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης, την ανεργία (έφτασε στο 8% στο τέλος του 2008) και τη γρήγορη αποχώρηση των επενδυτών. Σήμερα η Ιρλανδία αποτελεί τον πλέον αδύναμο κρίκο της Ευρωζώνης. Η κυβέρνηση Άχερν επί 10 χρόνια έκτιζε στην άμμο και δεν διαθέτει πόρους για τη στήριξη της οικονομίας της, καθώς τα φορολογικά της έσοδα ήταν πενιχρά. Τα χάριζε στους επενδυτές!