ΚΑΤΙ ΚΡΥΒΕΙ Η ΕΠΙΜΟΝΗ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΓΙΑ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ

Και το δεύτερο είναι η εμμονή του πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή να εξασφαλίσει τη συναίνεση των κομμάτων της αντιπολίτευσης, και ειδικά του ΠΑΣΟΚ, και την έγκρισή τους για το σχέδιο αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης. Τα δύο αυτά ξεκινούν από την ίδια αφετηρία, τη σημερινή κρίση και όμως φαίνονται ασύνδετα και χωρίς να έχουν καμιά σχέση ή συνάφεια μεταξύ τους. Αν όμως προσπαθήσει κανείς να υπεισέλθει στα interna των δύο αυτών γεγονότων και να αναλύσει τους στόχους που θέλουν να υπηρετήσουν, θα βρει πολλά κοινά σημεία και ταύτιση στη στόχευση.

Θα προσπαθήσουμε σήμερα μια προσέγγιση στις δύο αυτές εμμονές, της ΕΕ και του πρωθυπουργού της χώρας μας. Στην ατζέντα της έκτακτης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες την Κυριακή (1/3/2009) για την αντιμετώπιση της κρίσης, υπήρχε για συζήτηση και το θέμα της λήψης μέτρων στήριξης των κρατών της ανατολικής Ευρώπης, ως έμπρακτη απόδειξη της αλληλεγγύης στα μέλη που αντιμετωπίζουν προβλήματα.

Τα κράτη της ΝΑ Ευρώπης βρίσκονται σχεδόν όλα στον προθάλαμο της κατάρρευσης. Αδυνατούν να συγκρατήσουν την ισοτιμία των νομισμάτων τους, το τραπεζικό τους σύστημα καταρρέει, η ανεργία φουντώνει, τεράστια ελλείμματα έχουν συσσωρευτεί στα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών, ο κρατικός δανεισμός στα ύψη, ο παραγωγικός τους ιστός σε διάλυση και το μαύρο σύννεφο της ύφεσης να τα σκεπάζει. Οι κοινές ανάγκες όλων αυτών των κρατών τα ένωσε σε κοινό μέτωπο στη συνεδρίαση της Συνόδου Κορυφής των Βρυξελλών και απαιτούσαν την υιοθέτηση «σχεδίου στήριξης» της οικονομίας τους. Δηλαδή τα παλαιά μέλη της ΕΕ να πληρώσουν τον υψηλό αυτόν λογαριασμό, που είναι αβάσταχτο βάρος.

Η ΕΕ αστόχησε με την ένταξη των τέως κομμουνιστικών χωρών ομαδικά και με συνοπτικές διαδικασίες, και κυρίως χωρίς οι οικονομίες τους να πληρούν επαρκώς τα κριτήρια ένταξης. Τώρα τα παλαιά κράτη μέλη καλούνται να πληρώσουν τον λογαριασμό της απερίσκεπτης διεύρυνσης με το τεράστιο κόστος. Βέβαια, η Σύνοδος Κορυφής, έντρομη μπροστά στο υπέρογκο βάρος της οικονομικής στήριξης των χωρών αυτών, δεν έλαβε οριστικές αποφάσεις και παρέπεμψε το θέμα στην τακτική Σύνοδο Κορυφής της 19ης και 20ής Μαρτίου, αφού στο διάστημα αυτό γίνουν διαβουλεύσεις μεταξύ των παλαιών κρατών μελών για να διερευνηθεί το βάρος που το καθένα μπορεί να επωμισθεί. Κομβικό σημείο στο όλο πρόβλημα.

Αλλά γιατί η ΕΕ δέχτηκε χωρίς μεγάλη σκέψη την προς ανατολάς διεύρυνσή της με χώρες που διαθέτουν ασθενείς οικονομίες; Το γεγονός δε είχε χαρακτηριστεί τότε τεράστια επιτυχία της ελληνικής προεδρίας, που έτυχε να προεδρεύει της ΕΕ κατά την εποχή της διεύρυνσης.

Την απάντηση στο παραπάνω ερώτημα μας την έδωσαν οι δηλώσεις του προέδρου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας

Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης Τόμας Μίροου και του προέδρου της Παγκόσμιας Τράπεζας Ρόμπερτ Ζέλικ. Όπως είναι γνωστό, την περασμένη εβδομάδα οι δύο αυτές τράπεζες αποφάσισαν μαζί με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να διαθέσουν συνολικά 24,5 δισ. ευρώ υπό μορφή έκτακτης βοήθειας προς τις τράπεζες της ανατολικής Ευρώπης, σε μια προσπάθεια να αποφύγουν τη χρεοκοπία. Σταγόνα στον ωκεανό! Εν πάση περιπτώσει, ο Τόμας Μίροου, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (που μετέχει στο σχέδιο στήριξης με 6 δισ. ευρώ), σε σχετική ερώτηση για τη συμμετοχή της τράπεζας αυτής απάντησε: «Αναλαμβάνουμε δράση επειδή έχουμε ειδική ευθύνη για την περιοχή της ανατολικής Ευρώπης και επειδή η ενίσχυση αυτή έχει νόημα από οικονομική άποψη». Περισσότερο διαφωτιστικός ο Ρόμπερτ Ζέλικ, της Παγκόσμιας Τράπεζας (που συμμετέχει στο σχέδιο στήριξης με 7,5 δισ. ευρώ), αφού κάλεσε τους ευρωπαίους αξιωματούχους να βοηθήσουν την ανατολική Ευρώπη, πρόσθεσε: «Η πρόοδος που έχει σημειωθεί μετά την πτώση του κομμουνισμού δεν πρέπει να απειληθεί από τα οικονομικά προβλήματα. Δεν πρέπει να χαθεί μια πρόοδος 20 χρόνων εξαιτίας μιας οικονομικής κρίσης, η οποία γρήγορα μετατρέπεται σε ανθρώπινη».

Αυτά είπαν οι δύο μεγάλοι διεθνείς τραπεζίτες. Και νομίζουμε ότι είναι άκρως διαφωτιστικά. Ο κ. Μίροου μίλησε για ειδική ευθύνη απέναντι στα τέως κομμουνιστικά κράτη. Άλλωστε, η τράπεζα της οποίας προΐσταται ιδρύθηκε από την ΕΕ για να βοηθήσει τις χώρες αυτές να αφομοιώσουν το νεοφιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο της ελεύθερης ασύδοτης αγοράς, και με την ύπουλη συνταγή-παγίδα της υπερχρέωσης του κράτους, των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών να δημιουργηθεί στους λαούς των χωρών αυτών η ψευδαίσθηση της οικονομικής άνθησης και να αγαπήσουν τα «θέλγητρα» του νεοκαπιταλισμού. Και ο κ. Ζέλικ μίλησε για πρόοδο που δεν πρέπει να απειληθεί. Και παροτρύνει τους Ευρωπαίους να βοηθήσουν τα κράτη αυτά.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 τα «ορφανά» της ΕΣΣΔ που κατέρρευσαν ζήτησαν και βρήκαν καταφύγιο στη «στοργική» αγκαλιά του καπιταλισμού. Οι ηγεσίες των ΗΠΑ και των άλλων χωρών της Δύσης έκριναν χρήσιμο να επεκτείνουν την οικονομία της ελεύθερης αγοράς στις χώρες αυτές, ώστε να προσαρτηθούν στο δυτικό σύστημα. Τα κράτη αυτά είχαν και το πλεονέκτημα ότι βρίσκονταν κοντά στη Ρωσία και η Δύση θα μπορούσε να έχει περικυκλωμένη και τη μεγάλη αντίπαλό της, αν ποτέ κατάφερνε η Ρωσία να αναγεννηθεί από τα ερείπιά της.

Και τότε όλοι οι μηχανισμοί της νεοφιλελεύθερης Δύσης άνοιξαν θερμές αγκαλιές. Τα περισσότερα από τα τέως κομμουνιστικά κράτη έγιναν δεκτά χωρίς πολλή σκέψη στο ΝΑΤΟ, στην ΕΕ και στους άλλους δυτικούς οργανισμούς πολιτικής και οικονομικής στήριξης. Κατόπιν, οι τράπεζες των δυτικών χωρών έσπευσαν να λειτουργήσουν εκεί υποκαταστήματα και να πλημμυρίσουν με δάνεια τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, παρά το γεγονός ότι οι οικονομίες των χωρών αυτών χαρακτηρίζονταν από υψηλό βαθμό επικινδυνότητας. Παράλληλα, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και οι δημόσιοι οργανισμοί των δυτικών κρατών, με κυβερνητική παρότρυνση, άρχισαν να επενδύουν στις ανατολικές χώρες για να συνδράμουν στην ανάπτυξη και εκεί της ελεύθερης-ασύδοτης αγοράς.

Οι ηγεσίες των ΗΠΑ και της ΕΕ ανέλαβαν την ειδική ευθύνη να πείσουν τις κυβερνήσεις και τους λαούς των ανατολικών χωρών ότι η οικονομία της ελεύθερης αγοράς θα μετατρέψει τις χώρες αυτές σε «Γη της επαγγελίας», όπου οι λαοί θα απολαμβάνουν τους πλούσιους καρπούς μιας αειφόρου ευημερίας. Τώρα οι υποσχέσεις αυτές γκρεμίζονται. Κι αυτό ανάγκασε τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης να μιλάει για ειδική ευθύνη των κρατών της ΕΕ και τον πρόεδρο της Παγκόσμιας Τράπεζας να παροτρύνει τους ευρωπαίους ηγέτες να βοηθήσουν ώστε η πρόοδος που σημειώθηκε στις ανατολικές χώρες μετά την πτώση του κομμουνισμού να μην απειληθεί από τα προβλήματα που δημιουργεί η τωρινή κρίση.

Αναμφισβήτητα, απέναντι στους λαούς των χωρών της ανατολικής Ευρώπης υπάρχει ευθύνη των ηγετών των δυτικών καπιταλιστικών χωρών και ένα μεγάλο ποσοστό βαρύνει τους ιθύνοντες της ΕΕ και τους ηγέτες των προ της διεύρυνσης παλαιών κρατών μελών της, που συνειδητά παγίδευσαν τις τέως κομμουνιστικές χώρες. Μέσα στα πλαίσια της ευθύνης αυτής εξηγείται και η δημιουργία του κοινού μετώπου των χωρών της ΝΑ Ευρώπης και οι πιέσεις τους στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών (της περασμένης Κυριακής) για παροχή οικονομικής βοήθειας. Από την ίδια αφετηρία ξεκινούν και οι πιέσεις στις κυβερνήσεις των παλαιών κρατών μελών να συνεισφέρουν στην παροχή βοήθειας.

Μέσα στα πλαίσια αυτά νομίζουμε ότι πρέπει να εξηγηθεί και η εμμονή του δικού μας πρωθυπουργού για συναίνεση των κομμάτων της αντιπολίτευσης στα μέτρα αντιμετώπισης της τωρινής οικονομικής κρίσης. Στο θέμα αυτό υπάρχουν δύο ερωτήματα:

α) Έχει καταρτίσει η κυβέρνηση ολοκληρωμένο σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης; Εμείς διατηρούμε έντονες αμφιβολίες, καθώς τα μέτρα για περιορισμό του ελλείμματος που απαιτεί η ΕΕ κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση. Εάν υπήρχε κυβερνητικό σχέδιο, γιατί ο πρωθυπουργός δεν το δίνει στη δημοσιότητα για κριτική και διάλογο; Τι προβλέπει άραγε το σχέδιο που πρέπει να το γνωρίζουν μόνο οι πολιτικοί αρχηγοί και κόπτεται ο Καραμανλής να πάρει συναίνεση μόνο από αυτούς;

β) Αυτή η εμμονή του πρωθυπουργού προκαλεί υποψίες ότι η κυβέρνηση πιέζεται από την ΕΕ για συμμετοχή της χώρας μας σε «σχέδια στήριξης» του τραπεζικού συστήματος των ανατολικών χωρών και γενικότερα των οικονομιών τους, μέσα στα πλαίσια της ειδικής ευθύνης απέναντι στα κράτη αυτά και εν ονόματι της κοινοτικής αλληλεγγύης.

Πόση αλήθεια υπάρχει στην εκδοχή αυτή, κύριε πρωθυπουργέ;

Εν τέλει, η εμμονή για συναίνεση κάτι κρύβει, την ευθύνη του οποίου δεν θέλει να την αναλάβει μόνος του ο κ. Καραμανλής. Λίγο πολύ τα μέτρα έχουν ανακοινωθεί – και τα δημοσιονομικά (φορολογικά κ.λπ.) και η εισοδηματική πολιτική και η προσπάθεια στήριξης ορισμένων κλάδων (τραπεζών, τουρισμού, νέων επιχειρήσεων κ.λπ.). Και τα μέτρα αυτά σύντομα θα έρθουν στη Βουλή. Για ποια άλλα άγνωστα ακόμη μέτρα ζητάει συναίνεση ο πρωθυπουργός;