Βία και κινήματα
«Η βία είναι η μαμή της ιστορίας», έγραψε κάπου ο θείος Μαρξ. Τι εννοούσε ο διανοητής; Ακριβολογούσε, ή «ποιητική αδεία» ενίσχυε την άποψή του για την ταξική πάλη και το προλεταριάτο με ό,τι διαπίστωνε στο διάβα των αιώνων; Και το άλλο πάλι για το «ταξικό μίσος», κυριολεκτούσε ή υπερέβαλλε; Ό,τι και να εννοούσε ή να υπονοούσε, δεν μπορεί, πιστεύω, να μεταφερθεί μηχανικά στην πραγματικότητα της σημερινής Ελλάδας του 2009. Από την άλλη, η αναφορά στη φράση του γίνεται διότι το φαινόμενο της βίας είναι πλέον καθημερινό στη νεοελληνική κοινωνία.
Μια κοινωνία με συνοχή ως τα τέλη της δεκαετίας του ʼ70, αρχές του ʼ80, τείνει να μετατραπεί σε χώρο ανεξέλεγκτης δράσης παντός είδους βίας.
Έχω ξαναγράψει ότι μπαίνουμε σε φάση «όλοι εναντίον όλων». Έτσι, την υπαρκτή από παλαιότερα ενδοοικογενειακή βία, καθώς και τη βία κατά ανηλίκων, αδυνάτων, περιθωριακών, τη συμπληρώνει τώρα η βία διαφόρων ομάδων «κατά του κράτους».
Να σταθούμε μια στιγμή σε αυτό: Κατʼ αρχάς, αναρωτιέμαι, στο όνομα ποιας «Επανάστασης» γίνεται αυτή η –τυφλή σε χτυπήματα– πάλη «ενάντια στο κράτος»; Με ποια προοπτική; Υπάρχει κάποια πρόταση, εκτός από τις –σωστές θεωρητικά– καταγγελίες; Και ποιον ρόλο άραγε προετοιμάζουν οι τιμωροί για όσους τυχόν διαφωνούν μαζί τους;
Κι ένα ερώτημα ακόμη: Ποια η σχέση των τιμωρών με το «κίνημα», αλλά και του κινήματος με τους τιμωρούς; Νομίζω ότι οι τιμωροί από την πλευρά τους αυτό ακριβώς εκμεταλλεύονται, ότι το κίνημα στη χώρα μας περί άλλα τυρβάζει… Διαδηλώνει, διαμαρτύρεται, γκρινιάζει, αλλά δεν προτείνει ποτέ. Φτώχεια όσον αφορά τις προτάσεις-παρεμβάσεις του για τη ζωή μας, για τη ζωή στην πόλη, για τους δημόσιους χώρους, για τις αναγκαίες αναπλάσεις και το πράσινο, για τον πολιτισμό και την ελεύθερη έκφραση, για εναλλακτικούς τρόπους συνεύρεσης. Δηλαδή προτάσεις θετικές, χαράς και δημιουργίας, όχι γκρίζο και πάλι γκρίζο.
Το «κίνημα» δεν είναι συνώνυμο της μιζέριας. Κάποιοι το κατάλαβαν λάθος… Αλλά ακόμη κι αυτό θα μπορούσε να γίνει κατανοητό για μια περιορισμένης χρονικής διάρκειας περίοδο –δεν είμαστε δα και τιμητές, ούτε δικάζουμε– αν αποδεχόμασταν ότι το «κίνημα», όπως και όλα τα πράγματα, περνάει μια –μακροχρόνια είναι αλήθεια– περίοδο ύφεσης, ιδιαίτερα όσον αφορά τον ιδεολογικό του προσανατολισμό.
Εκείνο όμως που είναι απαράδεκτο και εκτός συζήτησης είναι το γεγονός του μη διαχωρισμού, της μη καταγγελίας της βίας και της τρομοκρατίας των τιμωρών, ιδιαίτερα από τις δυνάμεις της Αριστεράς, οι οποίες έπρεπε ήδη, στεντορεία τη φωνή, να έχουν ξεκαθαρίσει ότι αυτές οι ενέργειες (ενάντια σε καθηγητές μέσα σε αίθουσες ΑΕΙ, τυφλές τρομοκρατικές ενέργειες που αδιαφορούν για τυχαία θύματα-αθώους κ.ά.) είναι εχθρικές προς τις απόψεις της και επιβλαβείς προς το Λαϊκό Κίνημα, ότι η βία φέρνει βία, όπου μαθηματικά νικά ο ισχυρότερος, ότι οι δυνάμεις της καταστροφής οφείλουν να απομονωθούν απʼ όλους. Και, επιτέλους, άλλο βία αναγκαστική, ως απάντηση και επιβίωση όταν είσαι υπό κατοχή, γεγονός που επιβάλλει την ανάπτυξη απελευθερωτικών αγώνων και κινημάτων (π.χ. ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, Εθνική Αντίσταση την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής, αγώνας της ΕΟΚΑ κατά της Αγγλοκρατίας στην Κύπρο το 1955-59, αντιστασιακός αγώνας κατά της δικτατορίας 1967-74 στην Ελλάδα), και άλλο τυφλή βία και λατρεία της βίας. Μην τρελαθούμε κιόλας. Έχουμε πάρα πολλά προβλήματα για να προσθέσουμε και ένα κακέκτυπο «αντάρτικο πόλης» άνευ προοπτικής. Παιδιά, ηρεμήστε.
• Αναφέρθηκα σε απελευθερωτικά κινήματα και αγώνες, και με αυτήν την ευκαιρία να σας ενημερώσω ότι, φέτος, με αφορμή ότι τούτες τις μέρες (τέλη Φεβρουαρίου 1968) συμπληρώνονται 41 χρόνια από την ίδρυση του «Πανελλήνιου Απελευθερωτικού Κινήματος» (ΠΑΚ), έχει συγκροτηθεί Επιτροπή από Στελέχη του ΠΑΚ και Νεολαίων ΠΑΣΟΚ που εκδίδουν το Περιοδικό «Νέος Αγωνιστής», προκειμένου να διοργανωθεί μια ημερίδα για το θέμα αυτό, εν παραλλήλω με την έκθεση ανέκδοτου κατά βάση υλικού, έντυπου και ηχητικού, εκείνης της περιόδου. Λεπτομέρειες στο επόμενο φύλλο.