Αδιάλλακτοι οι Τούρκοι, τα θέλουν όλα: Δύο κράτη ή τίποτα!

Προ των προεδρικών εκλογών στην Κυπριακή Δημοκρατία, τον Φεβρουάριο του 2008, από τον Ιούνιο του 2007 υποστηρίζαμε ότι στόχος των Αμερικανών και των Βρετανών ήταν η απομάκρυνση του μακαρίτη Τάσσου Παπαδόπουλου από την εξουσία και η αντικατάστασή του από τον γ.γ. του ΑΚΕΛ Δημήτρη Χριστόφια με στόχο την επιστροφή του Σχεδίου Ανάν στο τραπέζι των συνομιλιών.

Τονίζαμε μάλιστα ότι στο σενάριο συνωμοσίας σε βάρος του Προέδρου Παπαδόπουλου, ο οποίος αρνιόταν την επιστροφή στο Σχέδιο Ανάν, σημαντικό ρόλο θα διαδραμάτιζε ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Νίκος Αναστασιάδης, ο οποίος θα υποστήριζε σφόδρα τις επιλογές Χριστόφια. Δύο περίπου χρόνια μετά η επιβεβαίωση είναι πλήρης. Αποτυπώνεται σε απόρρητο έγγραφο του Εθνικού Συμβουλίου της Κύπρου το οποίο δημοσίευσε το περασμένο Σάββατο, μετά τη συνεδρίαση της περασμένης Παρασκευής, η εφημερίδα «Σημερινή» και προκάλεσε σάλο στη μεγαλόνησο, καθώς και την οργή του Προέδρου Χριστόφια. Γιατί προκλήθηκε η οργή του κύπριου Προέδρου; Για τους ακόλουθους λόγους:

• Αποδεικνύεται ότι ο φίλος και σύντροφος του κύπριου Προέδρου Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, τον οποίο πολλές φορές κάλυψε και στήριξε, είναι αδιάλλακτος και συνιστά την άλλη όψη του Ντενκτάς, αφού υποστηρίζει λύση «δυο κρατών», στηριζόμενος πάνω στα συμφωνηθέντα περί της δημιουργίας στην Κύπρο «δύο συνιστώντων κρατών» με μία κεντρική κυβέρνηση.

• Αποδεικνύεται ότι στις συνομιλίες η βάση της λύσης δεν είναι άλλη από το Σχέδιο Ανάν, παρότι ο Πρόεδρος Χριστόφιας ισχυριζόταν ότι το Σχέδιο Ανάν είναι παρελθόν. Τώρα αποκαλύπτεται ότι είναι όντως παρελθόν, αλλά ταυτοχρόνως είναι παρόν και ως φαίνεται μέλλον!

• Αποδεικνύεται ότι ο Πρόεδρος Χριστόφιας δεν σεβάστηκε, όπως έλεγε, την απόφαση του «Όχι» και ότι τελικά συμμαχεί με τον Νίκο Αναστασιάδη για την εξεύρεση λύσης στη βάση του Σχεδίου Ανάν, χωρίς όμως, για ευνόητους λόγους, να το ονοματίζουν. Εάν μελετήσει κάποιος το έγγραφο προσεκτικά θα διαπιστώσει ότι οι Τούρκοι καταθέτουν θέσεις πέραν του Σχεδίου Ανάν για να οδηγήσουν –πράγμα που συμβαίνει– τον κύπριο Πρόεδρο να είναι στο τέλος της ημέρας ικανοποιημένος με το Σχέδιο Ανάν!

Σχέσεις κεντρικής κυβέρνησης και
συνιστώντων κρατών

Με βάση το απόρρητο έγγραφο, που έδωσε ο Πρόεδρος Χριστόφιας στα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου, η τουρκική πλευρά υποστηρίζει μεταξύ άλλων και τα εξής:

1
Δεν θα υπάρχει επικυριαρχία, υπεροχή, ιεράρχηση μεταξύ της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης και των Συνιστωσών Πολιτειών. (Πλήρης αντιγραφή διατάξεων του Σχεδίου Ανάν).

2
Η σχέση ανάμεσα στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση και τις συνιστώσες Πολιτείες (κράτη) θα είναι σχέση μεταξύ δύο οντοτήτων, οι οποίες μοιράζονται τις αρμοδιότητες/εξουσίες της Ομοσπονδίας σύμφωνα με τις αρχές διαμοιρασμού εξουσίας που καθορίζονται από το Σύνταγμα. (Η διάταξη αυτή είναι πέραν του Σχεδίου Ανάν στη βάση των δύο χωριστών κρατών-οντοτήτων που συνεταιρίζονται εκ του μηδενός).

3
Σύμφωνα με το Σύνταγμα, τα εκτελεστικά, νομοθετικά, δικαστικά και διοικητικά όργανα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης δεν θα διεκδικούν καμία υπεροχή επί των οργάνων των συνιστωσών πολιτειών. Τα όργανα/δημόσιοι αξιωματούχοι της ομοσπονδιακής κυβέρνησης δεν θα διεκδικούν δικαιώματα και δεν θα δίδουν διαταγές ή οδηγίες στα όργανα των Συνιστωσών Πολιτειών. (Κλασική περίπτωση λογικής και πρακτικής δύο κρατών).

4
Οι Συνιστώσες Πολιτείες θα έχουν ίσο καθεστώς. Μέσα στα όρια του Συντάγματος και των εδαφικών τους ορίων, κάθε Συνιστώσα Πολιτεία (κράτος) θα ασκεί κυριαρχικά όλες τις εξουσίες που δεν αποδίδονται από το Σύνταγμα στην Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση, οργανωμένη ελεύθερα σύμφωνα με το δικό της Σύνταγμα (διπλή πηγή εξουσίας και κατάλοιπο εξουσίας θα ανήκει στο συνιστώντα κρατίδια. Δηλαδή διχοτόμηση).

5
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα εμπιστευτεί, αναλόγως, την εφαρμογή των ομοσπονδιακών νόμων, συμπεριλαμβανομένης και της συλλογής συγκεκριμένων μορφών φόρων στις συνιστώσες πολιτείες. (Χωριστούς φορολογικούς συντελεστές και χωριστές διαδικασίες επί διαφόρων θεμάτων.)

6
Κάθε μέτρο που θα θεσπίζεται από τα ομοσπονδιακά όργανα δεν θα υπερέχει των μέτρων που θεσπίζονται από τις αρμόδιες αρχές των Συνιστώντων Κρατών. (Πλήρης ισότητα, όχι απλώς θεσμική, αλλά και πολιτειακή, η οποία καταργεί την ισχυρή κεντρική κυβέρνηση, καθώς και την ενότητα του κράτους, οδηγώντας στη νομική και θεσμική πρακτική των τριών στην οσία αρχών (δύο συνιστώντων κρατών και κεντρικής κυβέρνησης). Η ασθενέστερη εκ των τριών θα είναι εκ των πραγμάτων η κεντρική κυβέρνηση, η οποία κανέναν έλεγχο δεν θα μπορεί να ασκεί επί των δύο συνιστώντων κρατών αλλά ούτε και να εγγυάται την ενότητα των θεσμών, της οικονομίας και του κράτους.

Προεδρία και
συμπροεδρία

Διαφορές υπάρχουν και στον τρόπο εκλογής και λειτουργίας της εκτελεστικής εξουσίας αφού η τουρκική πλευρά υποστηρίζει ότι θα υπάρχει Προεδρικό Συμβουλίο το οποίο:

1) Θα «εκλέγεται από τη Γερουσία για πενταετή θητεία». 2) Θα αποτελείται από επτά μέλη. «Τέσσερα από τα οποία να προέρχονται από την πιο πολυπληθή κοινότητα και τρία από τη λιγότερο πολυπληθή». Το Προεδρικό Συμβούλιο θα ασκεί καθήκοντα και Υπουργικού Συμβουλίου.

Σε ό,τι αφορά την εκλογή, η τουρκική πλευρά εισηγείται τα εξής: «Οι σύμβουλοι να εκλέγονται από τη Γερουσία σε ενιαία λίστα με πλειοψηφία. Η πλειοψηφία αυτή θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει τις ξεχωριστές πλειοψηφίες των γερουσιαστών που προέρχονται από κάθε Συνιστώσα Πολιτεία. Σ’ αυτήν τη λίστα θα προσδιορίζονται τα μέλη της Προεδρίας». Δηλαδή θα εκλέγονται στη βάση τριών πλειοψηφιών: α) Της πλειοψηφίας των ελληνοκυπρίων γερουσιαστών. β) Της πλειοψηφίας των Τουρκοκυπρίων και γ) της συνολικής. Σημειώνουμε ότι το πολιτειακό σύστημα που επιδιώκεται να εγκαθιδρυθεί στην Κύπρο με τη λύση του προβλήματος θα διαθέτει 4 Βουλές. Κάθε συνιστών κράτος θα έχει τη δική του Βουλή και επιπροσθέτως θα υπάρχει η Γερουσία, στην οποία τα δύο συνιστώντα κράτη θα εκπροσωπούνται ανά 50%. Όμως στην πραγματικότητα οι Ελληνοκύπριοι, με βάση το Σχέδιο Ανάν, θα ήταν μειοψηφία. Το ίδιο θα ισχύσει εάν υιοθετηθεί αυτή η λογική στο πλαίσιο της λύσης. Γιατί; Διότι από τις δικές τους θέσεις οι τρεις θα καταλαμβάνονταν από έναν Μαρωνίτη, έναν Λατίνο και έναν Αρμένιο! Συνεπώς, οι θέσεις των Ελληνοκυπρίων θα ήταν 50% πλην τριών! Η τέταρτη Βουλή θα ήταν η ομοσπονδιακή. Σε αυτήν η εκπροσώπηση θα γίνεται με βάση την αναλογία του πληθυσμού. Λογικά θα έπρεπε να ήταν 82% Ελληνοκύπριοι και 18% Τουρκοκύπριοι. Όμως οι αναλογίες θα είναι διαφορετικές και θα ευνοούν την τουρκοκυπριακή πλευρά. Επί των τελικών αναλογιών υπάρχει διαφορά.

Σχετικά με την εναλλαγή στην Προεδρία της Δημοκρατίας η τουρκική πλευρά υποστηρίζει όπως αυτή αποτελείται από έναν Πρόεδρο και έναν αντιπρόεδρο, που θα προέρχονται από τα δύο συνιστώντα κράτη και θα εναλλάσσονται κάθε δώδεκα μήνες. Δηλαδή ανά έτος. Με άλλα λόγια, στην πενταετή θητεία η Προεδρία θα ανήκει τρία χρόνια στους Ελληνοκύπριους και δύο χρόνια στους Τουρκοκύπριους. Αποδέχονται όπως «πρώτος Πρόεδρος του Συμβουλίου σε κάθε θητεία να είναι το μέλος που προέρχεται από την πιο πολυπληθή Κοινότητα».

«Εκλογικό ζευγάρι»

Η ελληνοκυπριακή πλευρά εισηγείται όπως η εκλογή του Προέδρου και του αντιπροέδρου έχει τη μορφή «εκλογικού ζευγαριού» (ticket) «μέσω καθολικής μυστικής ψηφοφορίας από τους πολίτες της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας». Θα έχουμε δηλαδή σε κάθε ο ψηφοδέλτιο έναν Ελληνοκύπριο και έναν Τουρκοκύπριο, που όταν εκλεγούν θα εναλλάσσονται στην προεδρία και στην αντιπροεδρία της ομοσπονδίας. Το ζητούμενο είναι τι εξουσίες θα έχει ο ένας και ποιες ο άλλος για να μπορεί να είναι λειτουργική η συγκατοίκηση.

Η θητεία τους προσδιορίζεται σε έξι χρόνια και η εναλλαγή θα γίνεται στη βάση του 4 προς 2. Δηλαδή τέσσερα χρόνια θα είναι Πρόεδρος ο Ελληνοκύπριος και δύο ο Τουρκοκύπριος. Ο τρόπος εκλογής θα γίνεται ως ακολούθως: Θα «εκλέγεται το ζευγάρι που λαμβάνει περισσότερο από το 50% των έγκυρων ψήφων σε κάθε κοινότητα». Συνεπώς, θα έχουμε δύο χωριστές πλειοψηφίες. Μία για κάθε κοινότητα. Εάν δηλαδή ένας συνδυασμός εγκριθεί από το 50% συν 1 του συνόλου των Κυπρίων, αλλά όχι από το 50 συν 1 των Τουρκοκυπρίων δεν εκλέγεται.

Υπουργικό Συμβούλιο

Σε ό,τι αφορά το Υπουργικό Συμβούλιο, θα είναι 9μελές. Οι 6 θα είναι Ελληνοκύπριοι και θα διορίζονται από τον ελληνοκύπριο συμπρόεδρο και οι 3 Τουρκοκύπριοι και θα διορίζονται από τον τουρκοκύπριο συμπρόεδρο.

Εγγυήσεις, εξωτερικές
σχέσεις, ΕΕ, Ελλάδα και Τουρκία

Στο θέμα των εξωτερικών σχέσεων η τουρκική πλευρά στέκει σε δύο, μεταξύ άλλων, σημεία:

1) «Η Κύπρος θα διατηρήσει ειδικούς δεσμούς φιλίας, και θα σεβαστεί την ισορροπία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η οποία εγκαθιδρύθηκε από τις Συμφωνίες του 1960 και από το νέο Έγγραφο Διευθέτησης, στα πλαίσια ενός ειρηνικού περιβάλλοντος στην Ανατολική Μεσόγειο. Θα αποδώσει σε αυτές τις δύο χώρες ίση μεταχείριση μέχρις ότου η Τουρκία καταστεί μέλος της ΕΕ. Σαφή θέματα ίσης μεταχείρισης θα ρυθμίζονται από σχετικούς νόμους».

Τι εννοεί η τουρκική πλευρά με την παράγραφο αυτή; Εννοεί ότι: α) Θα διατηρηθούν οι εγγυήσεις του ’60 και τα μονομερή δικαιώματα επέμβασης, για λόγους ειρήνης στην περιοχή, αλλά και ως θεσμική και γεωστρατηγική κατοχύρωση της Τουρκίας στην Κύπρο, αφού η Άγκυρα δεν συμμετέχει στην ΕΕ. β) Οι συμφωνίες που θα γίνονται με την Ελλάδα δεν θα μπορούν να υπερέχουν, λόγω του παράγοντα ΕΕ. Δηλαδή είτε η Τουρκία θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως κράτος μέλος της ΕΕ, παρότι δεν θα είναι, είτε η Κύπρος δεν θα μπορεί να υπογράφει συμφωνίες με την Ελλάδα από τις οποίες η Τουρκία θα αισθάνεται αδικημένη επειδή δεν συμμετέχει στην ΕΕ!

2) Με βάση τις τουρκικές θέσεις «η σύναψη διεθνών συμφωνιών θα διεξάγεται με βάση τις ακόλουθες αρχές: Τα συνιστώντα Κράτη (πολιτείες) έχουν το δικαίωμα να συνάπτουν διεθνείς συμφωνίες με άλλα κράτη, διεθνείς οργανισμούς και υπο-οντότητες σε όλα τα ζητήματα στα πλαίσια της σφαίρας των αρμοδιοτήτων τους. Τέτοιες συμφωνίες πρέπει να είναι συμβατές με τη συμμετοχή της Κύπρου στην ΕΕ». Και μαζί και χώρια!

Από την άλλη, στο ζήτημα των εγγυήσεων η ελληνοκυπριακή πλευρά υποστηρίζει: «Όλα τα θέματα που σχετίζονται με τις Συνθήκες Εγγυήσεως, Συμμαχίας και Εγκαθίδρυσης θα πρέπει να συζητηθούν περιεκτικά κάτω από το Κεφάλαιο για την Ασφάλεια». Δηλαδή δεν έχει θέσει εκ των προτέρων εκτός συζήτησης τις ξένες εγγυήσεις και τα επεμβατικά δικαιώματα! Τα συζητά.

Η διάλυση

Επί του θέματος των διεθνών συμφωνιών, που θα μπορούν να συνάπτουν τα δύο συνιστώντα κράτη, η ελληνοκυπριακή πλευρά υποστηρίζεται τα ακόλουθα: «Οι ομόσπονδες περιοχές δύναται να συνάπτουν διεθνείς συμφωνίες μόνο σε πολιτιστικά και εμπορικά θέματα, εφόσον τέτοιες συμφωνίες δεν βλάπτουν την Ομόσπονδη Κυπριακή Δημοκρατία, την αρμοδιότητα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης ή της άλλης ομόσπονδης περιοχής και είναι συμβατές με τη συμμετοχή της Κύπρου στην ΕΕ». Ποιος όμως θα κρίνει πώς και κάτω από ποιες συνθήκες θα μπορεί να εφαρμοστεί αυτή η παράγραφος όταν δεν είναι εκ των προτέρων συμφωνημένο ότι η κεντρική κυβέρνηση θα υπερέχει των συνιστώντων κρατών; Το ζήτημα αυτό ανήκει αφενός στην κατανομή των εξουσιών και στην πηγή της εξουσίας (κατά πόσο η κυριαρχία θα πηγάζει από τα δύο συνιστώντα κράτη ή από την κεντρική κυβέρνηση και έναν ενιαίο λαό), που είναι συναφή ζητήματα με την τελική μορφή που θα πάρει η λύση. Εάν δηλαδή θα συνιστά η λύση διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως δείχνουν τα πράγματα, ή μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας.