Όχι νέα «Ζυρίχη» στην Κύπρο, πενήντα χρόνια μετά την πρώτη!
Με τις συμφωνίες αυτές, όπως πολύ σωστά είπε στη Βουλή ο Σοφοκλής Βενιζέλος, «καθιστούμεν τους Τούρκους συγκυριάρχους της νήσου, τριανταέξ ολόκληρα χρόνια μετά την Συνθήκην της Λωζάννης, οπότε η ηττημένη Ελλάς επέτυχεν δήλωσιν της Τουρκίας ότι παραιτείται οιασδήποτε αξιώσεως επί της Κύπρου».
Στην ίδια εκείνη ομιλία του στη Βουλή, στα τέλη Φεβρουαρίου του 1959, ο Σοφοκλής Βενιζέλος ήταν προφητικός:
«Προβλέπω ότι αι υπογραφείσαι συμφωνίαι θα αποδειχθή εν τη εφαρμογή των ότι δεν είναι βιώσιμοι και πρέπει να ανατραπούν. Άλλως, πολύ φοβούμαι ότι θα θρηνήσωμεν νέας εθνικάς συμφοράς», δήλωσε.
Δεν χρειάστηκε να περάσουν παρά τέσσερα μόλις χρόνια για να κυλήσει το αίμα στην Κύπρο και να διαχωριστούν οι Ελληνοκύπριοι από τους Τουρκοκύπριους, και δεκαπέντε χρόνια για να εισβάλει στην Κύπρο ο τουρκικός Αττίλας και να καταλάβει σχεδόν το μισό νησί, παραμένοντας εκεί τριανταπέντε ολόκληρα χρόνια τώρα.
Ιστορική έχει μείνει η επιστολή που απέστειλε προς τον τότε πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων Κωνσταντίνο Ροδόπουλο ο Μητροπολίτης Κυρήνειας Κυπριανός, καταγγέλλοντας το καθεστώς που επέβαλαν στην Κύπρο οι συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου ως «απείρως χειρότερον και αυτού του αποικιακού καθεστώτος» και εξηγώντας γιατί: «Υπό το τελευταίον τούτο η Κύπρος παρέμεινεν εις τας αγγλικάς χείρας ως παρακαταθήκη ελληνική, ενώ τώρα αποκόπτεται οριστικώς εκ του κορμού της μητρός Ελλάδος. Το ιερόν και απαράγραπτον δικαίωμα της αυτοδιαθέσεως, το οποίον ασκείται και υπ’ αυτών των μαύρων της Αφρικής, εξοβελίζεται διά παντός», υπογράμμιζε ο Κυπριανός.
Εκείνοι που στάθηκαν όρθιοι
Εφιαλτικό είναι το παρασκήνιο της υπογραφής των συμφωνιών αυτών, οι οποίες ουσιαστικά συνομολογήθηκαν στις 4 Φεβρουαρίου του 1959, όταν συναντήθηκε στη Ζυρίχη ο Κ. Καραμανλής με τον Τούρκο ομόλογό του Αντνάν Μεντερές υπό την υψηλή εποπτεία του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Φόστερ Ντάλες και του αμερικανού ανώτατου διοικητή του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη πτέραρχου Νόρσταντ.
Στη Ζυρίχη υπέγραψαν μόνο ο Καραμανλής και ο Μεντερές, ενώ στο Λονδίνο έγινε Πενταμερής Διάσκεψη, με την επιπλέον συμμετοχή του άγγλου πρωθυπουργού Χάρολντ Μακμίλλαν, του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου ως εκπροσώπου των Ελληνοκυπρίων και του Φαζίλ Κιουτσούκ ως εκπροσώπου των Τουρκοκυπρίων.
Ο Μακάριος, κατά την εβδομάδα που μεσολάβησε ανάμεσα στην υπογραφή των συμφωνιών της Ζυρίχης και του Λονδίνου, άρχισε να εκφράζει αντιρρήσεις και να μη θέλει να συνυπογράψει, ισχυριζόμενος ότι είχε ενημερωθεί ελλιπώς από την ελληνική κυβέρνηση ως προς το περιεχόμενο των συμφωνιών της Ζυρίχης, κατά την επεξεργασία και υπογραφή των οποίων δεν είχε λάβει μέρος.
Ο Καραμανλής έγινε έξαλλος εναντίον του Μακαρίου και τον εκβίασε ωμά ενώπιον πολλών μαρτύρων, σε σύσκεψη που έγινε το βράδυ της 17ης Φεβρουαρίου 1959 στην ελληνική πρεσβεία στο Λονδίνο – πρεσβευτής ήταν τότε εκεί ο Γεώργιος Σεφέρης.
«Έχω θέμα συνειδήσεως και δεν μπορώ να αναλάβω περαιτέρω ευθύνες», είπε ο Μακάριος και ο Καραμανλής εξερράγη:
«Ανεξάρτητα του τι θα κάνετε, Μακαριότατε, για να μην αφήσω έκθετη σε γελοιοποίηση την Ελλάδα, εγώ θα μετάσχω της Διασκέψεως. Αλλά στο σημείο αυτό τερματίζω την κυπριακή πολιτική της ελληνικής κυβερνήσεως! Αν θέλετε σεις να συνεχίσετε τον αγώνα, θα πρέπει να αναζητήσετε αλλού συμπαράσταση!» είπε επί λέξει, όπως αναφέρει ο Νίκος Κρανιδιώτης, προσωπικός γραμματικός του Μακάριου και πρεσβευτής της Κύπρου στην Ελλάδα επί πολλά χρόνια, στο βιβλίο του «Δύσκολα Χρόνια».
Το πρωί της 18ης Φεβρουαρίου 1959 έγινε μια δραματική σύσκεψη στο ξενοδοχείο του Λονδίνου όπου είχε καταλύσει η κυπριακή αντιπροσωπεία, την οποία συναποτελούσαν πολιτικοί, κοινωνικοί και εκκλησιαστικοί παράγοντες του νησιού.
Από τους 35 αντιπροσώπους, οι 27 εξουσιοδότησαν τον Μακάριο να υπογράψει ή όχι κατά την τελική του κρίση. Μόνο 8 τάχθηκαν αταλάντευτα εναντίον των συμφωνιών και κάλεσαν τον Μακάριο να μην υπογράψει: ο Βάσος Λυσσαρίδης, ο Τάσσος Παπαδόπουλος και οι αριστεροί δήμαρχοι.
Στο τέλος, λυγίζοντας κάτω από τις αφόρητες πιέσεις, ο Μακάριος υπέγραψε.
Η Κύπρος θυσία
στον αντικομμουνισμό
Δεν είναι του παρόντος η αναλυτική παρουσίαση του κατάπτυστου περιεχομένου των συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου, οι οποίες δικαίως αποκλήθηκαν «προδοτικές» από την αντιπολίτευση στη χώρα μας και με αυτόν τον προσδιορισμό πέρασαν στην Ιστορία.
Τίθεται όμως αντικειμενικά ένα ερώτημα: Γιατί ο Κωνσταντίνος Καραμανλής πρόδωσε τους πόθους και τους αγώνες του κυπριακού λαού για ένωση με την Ελλάδα;
Αυτό είναι δύσκολο να το καταλάβει κάποιος που δεν έχει ζήσει το κλίμα της μετεμφυλιακής Ελλάδος, με τις υποτελείς σε βαθμό δουλοφροσύνης κυβερνήσεις της χώρας μας προς τους Αμερικανούς, τους Άγγλους, το ΝΑΤΟ, με τον αγοραίο και τυφλό αντικομμουνισμό, με τους αριστερούς στις εξορίες και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Ο Νίκος Κρανιδιώτης, ο οποίος φυσικά ουδέποτε υπήρξε αριστερός, δίνει πολύ εύστοχα την εξήγηση στο προαναφερθέν βιβλίο του, γράφοντας μεταξύ άλλων:
«Μια καίρια αντίφαση του αγώνα ήταν ότι η Κύπρος αγωνιζόταν ενάντια στις δυνάμεις εκείνες από τις οποίες η Ελλάδα ήταν εξαρτημένη οικονομικά και στρατιωτικά και οι οποίες επηρέαζαν και διαμόρφωναν ουσιαστικά την πολιτικοστρατιωτική κατάσταση της χώρας.
Οι ελληνικές κυβερνήσεις, παρά τη βαθύτατη συμπάθεια και τη συναισθηματική κλίση που έτρεφαν για τη «μεγάλη ιδέα» της Κύπρου, υφίσταντο συνεχείς πιέσεις (άμεσες ή έμμεσες) από την Αμερική και το ΝΑΤΟ και επιδιώκανε μια ειρηνική λύση του Κυπριακού μέσα στα «συμμαχικά πλαίσια». Ο ένοπλος αγώνας ήταν γι’ αυτές κάτι που βάραινε δυσάρεστα στις σχέσεις με τους συμμάχους τους…
Για πολλούς έλληνες πολιτικούς το Κυπριακό ήταν ένας πονοκέφαλος, από τον οποίον επιδιώκανε να απαλλαγούν. Δεν θέλανε να τα χαλάσουν με την παραδοσιακή «σύμμαχο», τη Μεγάλη Βρετανία, και να έρθουν σε ρήξη με την Αμερική και την Τουρκία… Γι’ αυτό πολλές φορές πρυτάνευε η άποψη ότι τα στενά εθνικά συμφέροντα έπρεπε να υποτάσσονται στα ευρύτερα συμμαχικά», υπογραμμίζει ο Νίκος Κρανιδιώτης, πατέρας του αδικοχαμένου Γιάννου.
Θυσία στον βωμό του αντικομμουνισμού και των «συμμαχικών συμφερόντων» έπεσε λοιπόν η Κύπρος, ως αποτέλεσμα του καθεστώτος της ουσιαστικής «ξενοκρατίας» που είχε επιβληθεί στην Ελλάδα της δεκαετίας του 1950.
Η μυστική «συμφωνία κυρίων» Καραμανλή – Μεντερές
Τίποτα δεν αποτυπώνει πιο αποκαλυπτικά τα ουσιαστικά κίνητρα της υπογραφής από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή των κατάπτυστων συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου από το κείμενο της μυστικής «συμφωνίας κυρίων» που υπέγραψε στη Ζυρίχη με τον Τούρκο πρωθυπουργό Αντνάν Μεντερές, το οποίο γνωστοποιήθηκε χρόνια αργότερα.
«Η Ελλάς και η Τουρκία θα υποστηρίξουν την είσοδο της Δημοκρατίας της Κύπρου εις το ΝΑΤΟ. Η εγκατάστασις βάσεων του ΝΑΤΟ εις την νήσον, ως και η σύνθεσις αυτών, εξαρτάται εκ της συμφωνίας των δύο κυβερνήσεων», αναφέρει η παράγραφος 1 της συμφωνίας των δύο πρωθυπουργών.
«Συνεφωνήθη μεταξύ των δύο πρωθυπουργών ότι θα παρέμβουν παρά τω προέδρω και αντιπροέδρω της Δημοκρατίας της Κύπρου, αντιστοίχως, επί τω σκοπώ όπως τεθούν εκτός νόμου το κομμουνιστικόν κόμμα και η κομμουνιστική δράσις», συμπληρώνει η παράγραφος 2.
Τα πάντα είναι πλέον πεντακάθαρα. Αυτό εννοούσε ο Καραμανλής ως λύση του Κυπριακού: μια Κύπρο βάση του ΝΑΤΟ, με το ΑΚΕΛ παράνομο!
Και ο Μακάριος, για να πείσει τον ορκισμένο αντικομμουνιστή και μαχητή του κυπριακού αγώνα στρατηγό Γεώργιο Γρίβα να αποδεχθεί τις επαίσχυντες συμφωνίες, χρησιμοποιεί σε μια επιστολή του ανάλογης ποιότητας «επιχειρήματα»:
«Αι δεσμεύσεις, αίτινες αφορούν τις διεθνείς σχέσεις του κυπριακού κράτους, αποβλέπουν εις το να παρεμποδισθή μελλοντικώς οιαδήποτε σχέσις ή συμμαχία μετά κρατών ανηκόντων εις το κομμουνιστικόν μπλοκ», του έγραφε για να δικαιολογήσει το καθεστώς προτεκτοράτου που επέβαλαν στην Κύπρο οι συνθήκες που όριζαν ότι η δήθεν ανεξάρτητη Κυπριακή Δημοκρατία «αναλαμβάνει την υποχρέωσιν όπως μη συμμετάσχη καθ’ ολοκληρίαν ή εν μέρει εις ουδεμίαν πολιτικήν ή οικονομική ένωσιν μετά οιουδήποτε κράτους» (Συνθήκη Εγγυήσεως, άρθρο 1).
Θα ξαναγίουν τα ίδια
Οι καιροί άλλαξαν. Το «κομμουνιστικόν μπλοκ» δεν υπάρχει πια. Το ΑΚΕΛ, αντί να βγει εκτός νόμου, έχει βγάλει τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι Τούρκοι «σύμμαχοι» της Αθήνας έχουν καταλάβει το μισό νησί, ενώ το σύνθημα «ΝΑΤΟ, CIA, προδοσία» έχει περάσει στην ελληνική ιστορία ως αποτύπωση του ρόλου των Αμερικανών και του ΝΑΤΟ ως οργανωτών και συνενόχων του Αττίλα. Η Ελλάδα είναι μια χώρα πολύ ισχυρότερη από τότε που ο Κ. Καραμανλής υπέγραφε τις προδοτικές συνθήκες.
Κι όμως, πολλά ανησυχητικά σημάδια δείχνουν ότι με πρωταγωνιστή τη Λευκωσία αυτή τη φορά, ετοιμάζονται η Κύπρος και η Ελλάδα να αποδεχθούν μια λύση ανάλογη ή χειρότερη από εκείνη της Ζυρίχης.
Το πολιτικό έπος του 76%
«ΟΧΙ» στο σχέδιο Ανάν κοντεύει κιόλας να ξεχαστεί από όλους. Ξεχάσαμε τι κατόρθωσαν οι Ελληνοκύπριοι πριν από πέντε μόλις χρόνια ως κορυφαία πράξη πολιτικής αντίστασης και ξαναγυρνάμε ανομολόγητα στην υποτέλεια των πενήντα χρόνων πριν.
Θα είναι ασυγχώρητο έγκλημα αν όντως γίνει τελικά κάτι τέτοιο.