ΕΙΔΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΝΑ «ΘΩΡΑΚΙΣΤΕΙ» Ο ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ
Ειδικό «πακέτο» ανακοινώσιμων αλλά και… κρυφών μέτρων για να εξασφαλισθεί η ομαλή χρηματοδότηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων το 2009, έχει επεξεργασθεί το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, λαμβάνοντας το σαφές μήνυμα της Κομισιόν, αλλά και της Τράπεζας της Ελλάδος: Η Ελλάδα δεν πρέπει να ανησυχεί αυτήν τη φορά για την κοινοτική επιτήρηση της οικονομίας, αλλά για την επιτήρηση από τη διεθνή αγορά ομολόγων, που αποτελεί την πραγματική «υπερεξουσία», ιδιαίτερα σε συνθήκες ακραίας διεθνούς κρίσης.
Όπως φάνηκε καθαρά από όλες τις τελευταίες δημόσιες τοποθετήσεις του πρωθυπουργού, η πολιτική του τακτική τους επόμενους μήνες θα καθορισθεί από τις οικονομικές εξελίξεις. Θα επιμείνει ότι το Πρόγραμμα Σταθερότητας που έχει ανακοινωθεί, με τις αναγκαίες τροποποιήσεις που θα γίνουν για να «περάσει» από το τεστ των Βρυξελλών, πρέπει να εφαρμοσθεί απαρέγκλιτα, χωρίς να «τορπιλιστεί» από την αντιπολίτευση. Σε αντίθετη περίπτωση, η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να χρεώσει στην αντιπολίτευση τις παρενέργειες, οι οποίες θεωρείται βέβαιο ότι θα εκδηλωθούν σε σχέση με τον δανεισμό της χώρας, ώστε να αντλήσει πολιτικά κέρδη, εμφανιζόμενη ως «υπεύθυνη δύναμη».
Ακόμη και αρμόδια στελέχη του ΠΑΣΟΚ αναγνωρίζουν στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους ότι δεν δικαιολογούνται ο θόρυβος και η κινδυνολογία για τις ανακοινώσεις του Επιτρόπου Χοακίν Αλμούνια. Τονίζουν, μάλιστα, ότι ο ισπανός αξιωματούχος απλώς είπε όσα όφειλε να πει για να προστατεύσει την ήδη τρωθείσα αξιοπιστία της Κομισιόν έναντι των αγορών που ασκούν ισχυρές πιέσεις στο ευρώ, εκμεταλλευόμενες κατάλληλα και τα προβλήματα των περιφερειακών οικονομιών όπως η Ελλάδα.
Ο ίδιος ο «σκληρός» Επίτροπος άφησε, όμως, σαφώς να εννοηθεί ότι το πρόβλημα της Ελλάδας δεν θα είναι η κοινοτική επιτήρηση, αλλά η «επιτήρηση» από την αγορά ομολόγων. Με απλά λόγια, ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την Ελλάδα φέτος είναι να μη βρει δανειστές πρόθυμους να αγοράσουν τα κρατικά ομόλογα, τουλάχιστον με αποδόσεις που δεν θα εκτινάξουν σε δυσθεώρητα ύψη τις πληρωμές τόκων, υπονομεύοντας τη δημοσιονομική σταθερότητα.
Πριν μιλήσει ο ισπανός Επίτροπος, ο διοικητής της ΤτΕ Γιώργος Προβόπουλος είχε εξηγήσει με σαφήνεια τους δύο βασικούς κινδύνους που διατρέχει η Ελλάδα, αλλά αυτό το σκέλος των δηλώσεων και της έκθεσής του δεν «φωτίστηκε» επαρκώς από τον Τύπο και τα ΜΜΕ:
– Ο πρώτος κίνδυνος είναι το λεγόμενο «στριμωξίδι» στην αγορά ομολόγων, καθώς τους επόμενους μήνες έχουν προγραμματιστεί τεράστιου ύψους εκδόσεις τίτλων από τις περισσότερες κυβερνήσεις και τις μεγαλύτερες τράπεζες. Σε αυτό το περιβάλλον, προειδοποίησε ο κ. Προβόπουλος, η Ελλάδα μπορεί να αντιμετωπίσει απρόβλεπτες δυσκολίες στην κάλυψη των δικών της εκδόσεων κρατικών τίτλων, αλλά και στην κάλυψη εκδόσεων από τράπεζες, με τις κρατικές εγγυήσεις των 15 δισ. ευρώ.
– Ο δεύτερος μεγάλος κίνδυνος, τον οποίο ο κ. Προβόπουλος περιέγραψε με «διακριτικότητα», αλλά αρκετή σαφήνεια, είναι να πιεστεί το τραπεζικό μας σύστημα από την «πληρωμή του λογαριασμού» της
επέκτασης στις αγορές υψηλού ρίσκου των γειτονικών χωρών.
Το σχέδιο για να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση πειστικά την «επιτήρηση» της αγοράς ομολόγων προβλέπει ορισμένα «φανερά» μέτρα, αλλά και αρκετά «κρυφά». Κατ’ αρχάς, άμεσα θα αποσταλεί στην Κομισιόν το αναλυτικό έγγραφο που έχει ζητηθεί από τον Χ. Αλμούνια, στο οποίο θα περιγράφονται αναλυτικά όλα τα μέτρα του 2009 και θα καταγράφονται οι προβλεπόμενες επιπτώσεις τους στο δημοσιονομικό έλλειμμα. Με τον τρόπο αυτό, η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να ενισχύσει τη θέση της στην πολιτική διαπραγμάτευση που θα ακολουθήσει, πείθοντας ότι το σχέδιό της δεν είναι αναξιόπιστο. Έτσι, όπως εκτιμούν κυβερνητικά στελέχη, θα σταλεί και ένα μήνυμα προς τους δανειστές, ότι μειώνονται οι κίνδυνοι των ελληνικών ομολόγων.
Στα «κρυφά» μέτρα για την εξασφάλιση της επιτυχίας των προσεχών εκδόσεων ομολόγων, κυρίως της έκδοσης των τίτλων 10ετούς διάρκειας, περιλαμβάνονται αρκετές προσπάθειες τόνωσης της ζήτησης από το εξωτερικό και την Ελλάδα. Ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους απευθύνεται και στους επενδυτές από τις ΗΠΑ και την Ασία, σε μια προσπάθεια να αντισταθμίσει το μειωμένο επενδυτικό ενδιαφέρον από την Ευρώπη. Παράλληλα, όμως, φαίνεται ότι έχει εξασφαλίσει και τη στήριξη της Εθνικής Τράπεζας, που ανακοίνωσε ότι έχει προχωρήσει ήδη σε μεγάλου ύψους αγορές κρατικών τίτλων φέτος και προτίθεται να συνεχίσει τις αγορές τόσο ομολόγων του Δημοσίου όσο και τραπεζικών.
Η Εθνική θα προχωρήσει σε αξιοποίηση των εγγυήσεων του Δημοσίου για δάνεια και, όπως όλα δείχνουν, θα αξιοποιήσει και την πρόσθετη ρευστότητα για να χρηματοδοτήσει αγορές κρατικών ομολόγων. Ουσιαστικά, δηλαδή, η Εθνική θα «χρεωθεί» τον ρόλο του ρυθμιστή στις επόμενες δημοπρασίες κρατικών τίτλων, «κλείνοντας τρύπες» που ενδέχεται να εμφανισθούν λόγω της μειωμένης ζήτησης.