1909

Εκατό χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την επανάσταση στο Γουδί. Και ο Πολιτικός και Κοινωνικός Σύνδεσμος «Ο Νικόλαος Ζορμπάς» οργανώνει επετειακή εκδήλωση με θέμα «Από το 1909, στον εθνάρχη Ελευθέριο Βενιζέλο, την πολιτική εξυγίανση και την εθνική ανόρθωση – Πολιτικές εξελίξεις των αρχών του 20ού αιώνα – Ομοιότητες και διαφορές με το σήμερα».

Η πολιτική ιστορία είναι γεμάτη από στρατιωτικά κινήματα (πραξικοπήματα, «προνουτσιαμέντα», στρατιωτικές δικτατορίες ή χούντες). Όλα είχαν αντιδημοκρατικά κίνητρα, αυταρχικό χαρακτήρα και ιδιοτελείς στόχους. Ως εκ τούτου, η ιστορία και η λαϊκή συνείδηση τα καταδίκασαν. Άλλωστε, η επαναστατική θεωρία -και ορθώς- μόνο τον λαό θεωρεί υποκείμενο επανάστασης.

Εξαίρεση αποτελεί το κίνημα του 1909, το οποίο βρήκε ιστορική δικαίωση εκ του αποτελέσματος, αν θέλετε, αλλά όχι μόνο εξ αυτού, καθώς και αποδοχή στη συνείδηση του λαού. Αποδείχθηκε και ήταν κίνημα λυτρωτικό για τον λαό και το έθνος. Ο ηγέτης του, συνταγματάρχης Νικόλαος Ζορμπάς, ήταν αξιωματικός χαμηλών τόνων, αγνός πατριώτης και με προσήλωση στον κοινοβουλευτισμό. Είναι γνωστή η αντίδρασή του στην πρόταση που του έγινε από πολιτικούς να κυβερνήσει με έκτακτες εξουσίες. Αρνήθηκε κατηγορηματικά. Τα κίνητρά του δεν ήταν ιδιοτελή και οι στόχοι του, όπως άλλωστε διατυπώνονται στη διακήρυξη του Συνδέσμου προς την κυβέρνηση, απέβλεπαν μεταξύ άλλων «όπως η Διοίκησις της χώρας καταστή και έντιμος, όπως η Δικαιοσύνη απονέμηται ταχέως μετ’ αμεροληψίας και ισότητος προς άπαντας εν γένει τους πολίτας αδιακρίτως τάξεως, όπως η εκπαίδευσις του λαού καταστή λυσιτελής διά τον πρακτικόν βίον και τας στρατιωτικάς ανάγκας της χώρας, όπως η ζωή, η τιμή και η περιουσία των πολιτών εξασφαλισθώσιν, και τέλος όπως τα οικονομικά ανορθωθώσι, λαμβανομένων των απαιτουμένων μέτρων προς λελογισμένην διαρρύθμισιν των εσόδων και εξόδων του κράτους, ώστε αφ’ ενός μεν ο σχεδόν πενόμενος ελληνικός λαός ανακουφιστή εκ των επαχθών φόρων, ους ήδη καταβάλλει και οίτινες ασπλάχνως κατασπαταλώνται προς διατήρησιν πολυτελών και περιττών υπηρεσιών και υπαλλήλων χάριν της απαισίας συναλλαγής κ.λπ.».

Κάθε ομοιότητα με τη σημερινή κατάσταση της χώρας είναι εντελώς συμπτωματική.

Υπήρχαν τότε μεγάλα εθνικά και πολιτικά ζητήματα οξύτατα και ανοιχτά όπως και σήμερα. Τότε υπήρχε το Κρητικό ζήτημα, σήμερα το Κυπριακό. Τότε υπήρχε το Μακεδονικό ζήτημα, τώρα επίσης το Μακεδονικό (Σκοπιανό). Τότε υπήρχε ο ατυχής και ταπεινωτικός πόλεμος του 1897, σήμερα υπάρχουν οι αλυσιδωτές ταπεινώσεις στο Αιγαίο (παραβιάσεις, παραβάσεις, γκρίζες ζώνες, Ύμια κ.ά.). Τότε ασκείτο απέναντι στην Τουρκία η λεγόμενη «άψογος» πολιτική, σήμερα ασκείται η πολιτική του «κατευνασμού» και στην ουσία η πολιτική του ενδοτισμού. Τότε υπήρχε ο διεθνής οικονομικός έλεγχος, τώρα έρχεται και επανέρχεται η ευρωπαϊκή επιτήρηση. Τότε κυριαρχούσε στον δημόσιο βίο η φαυλοκρατία και η συναλλαγή, τώρα η διαφθορά και η αδιαφάνεια. Τότε υπήρχε, με άλλη μορφή, αγροτικό ζήτημα. Διαφορετικό αλλά εξίσου οξύ υπάρχει και σήμερα. Τότε ο δικομματισμός, δηλαδή το τρικουπικό και δηληγιαννικό κόμμα, μετρούσε περίπου μία τριακονταετία κομματικού βίου -όπως και σήμερα- και οι διάδοχες ηγεσίες του (Θεοτόκης, Ράλλης, Μαυρομιχάλης, Δραγούμης) υπήρξαν κατώτερες των περιστάσεων.

Να γιατί το κίνημα στο Γουδί, με τα ανιδιοτελή κίνητρα και τους καθαρούς πατριωτικούς και εθνικούς στόχους, βρήκε ευρύτατη και δυναμική λαϊκή συμπαράσταση. Το λαϊκό συλλαλητήριο της 14ης Σεπτεμβρίου 1909 υπήρξε το μεγαλύτερο μέχρι αυτήν τη στιγμή. Σύσσωμος σχεδόν ο λαός της Αθήνας και του Πειραιά τάχθηκε υπέρ του Συνδέσμου και κατά της απαισίας συναλλαγής και υπέρ μιας ουσιαστικής ανακούφισης του πενόμενου λαού.

Οι εξελίξεις είναι γνωστές. Με την επιλογή ως πολιτικού συμβούλου του επαναστάτη του Θέρισου Ελευθέριου Βενιζέλου, το έθνος ευτύχησε, στην κρισιμότερη ώρα του, να βρει τον ηγέτη του για να ακολουθήσει μια δεκαετία πολιτικής εξυγίανσης και εθνικής αναδημιουργίας. Έτσι βρήκε την ιστορική της δικαίωση η Επανάσταση στο Γουδί.

ΥΓ.: Τα πολιτικά γεγονότα της εποχής εκείνης θα αναλύσουν στις 25 Φεβρουαρίου, στις 7.00 μ.μ., στο Πολεμικό Μουσείο, οι διακεκριμένοι πολιτικοί και ιστορικοί Γεράσιμος Αρσένης, Σαράντος Καργάκος, Βάσος Λυσσαρίδης και Κωνσταντίνος Σβολόπουλος.

Θα είμαστε όλοι εκεί.