Χρέη 778 δισ. «πνίγουν» τη χώρα!

Πολλά κορυφαία στελέχη του κυβερνητικού χώρου περιγράφουν σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις μια ζοφερή εικόνα της πραγματικής κατάστασης της οικονομίας και υπενθυμίζουν την παλαιά ρήση του Ανδρέα Παπανδρέου, που τόνιζε πριν από δεκαπέντε χρόνια ότι «ή η χώρα θα φάει το χρέος ή το χρέος θα φάει τη χώρα».

Στις παρούσες συνθήκες, με την οικονομική κρίση να δημιουργεί ασφυκτικό περιβάλλον για μια υπερχρεωμένη οικονομία όπως η ελληνική, τα κυβερνητικά στελέχη που γνωρίζουν καλά τα πραγματικά δεδομένα υπογραμμίζουν ότι το χρέος θα σφραγίσει τις πολιτικές εξελίξεις του τρέχοντος έτους.

Συγκεκριμένα, το συνολικό εθνικό χρέος, όπως το υπολογίζουν στις Βρυξέλλες, αλλά και στα τμήματα ανάλυσης των διεθνών τραπεζών, φθάνει σήμερα τα 778 δισ. ευρώ. Στα 260 δισ. ευρώ (το εθνικό προϊόν μιας χρονιάς) φθάνει το «επίσημο» δημόσιο χρέος, στο οποίο όμως πρέπει να προστεθεί και το «κρυφό χρέος» των 8 δισ. ευρώ στους προμηθευτές των νοσοκομείων, τις εργοληπτικές εταιρείες κ.ά. Σε αυτό το ποσό πρέπει να προστεθούν τα ιδιωτικά χρέη (επιχειρήσεων-νοικοκυριών) που φθάνουν στα 250 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, δηλαδή αντιστοιχούν σχεδόν στο 100% του ΑΕΠ. Επιπλέον, το αναλογιστικό άνοιγμα, δηλαδή το μελλοντικό χρέος, του ασφαλιστικού μας συστήματος φθάνει, με τις μετριοπαθέστερες εκτιμήσεις, τα 260 δισ. ευρώ. Συνολικά, δηλαδή, το «άνοιγμα» της χώρας πλησιάζει τα 780 δισ. ευρώ και είναι περίπου τριπλάσιο του ΑΕΠ, χωρίς να υπολογίζεται ο κίνδυνος που επισημάνθηκε πρόσφατα από τη Standard & Poor’s, να χρειασθούν δηλαδή άλλα 8 δισ. ευρώ κρατικών ενισχύσεων στις τράπεζες, για να καλύψουν «τρύπες» της κεφαλαιακής τους βάσης!

Με αυτά τα δεδομένα, οι πιέσεις των Βρυξελλών για τη λήψη επώδυνων μέτρων σταθεροποίησης αγγίζουν τα όρια του παροξυσμού, παρά την προσπάθεια της κυβέρνησης να εξωραΐσει την εικόνα. Εξίσου ισχυρές είναι οι πιέσεις (εκβιαστικές, κατά πολλούς) από τους δανειστές της χώρας, που οδήγησαν και πάλι τη διαφορά αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων από τα αντίστοιχα δεκαετή γερμανικά κοντά στο 3%, αυξάνοντας κατακόρυφα το κόστος άντλησης χρηματοδοτήσεων.

Οι Βρυξέλλες δεν έκαναν δεκτό το αίτημα του κ. Παπαθανασίου για «ήπια» προσαρμογή σε ορίζοντα διετίας, ζητώντας πρόσθετα μέτρα για να μειωθεί το έλλειμμα κάτω από το 3% το αργότερο το 2010. Αυτό, όμως, είναι το «ελάχιστο» πιεστικό αίτημα των Βρυξελλών, καθώς, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, στο παρασκήνιο εκδηλώνονται πιέσεις και για πρόσθετα μέτρα για το ασφαλιστικό, αφού η πολυδιαφημισμένη πρόσφατη «μεταρρύθμιση» κρίνεται επιεικώς ανεπαρκής.

Η αντίστροφη μέτρηση για την επίσημη εκδήλωση των πιέσεων έχει αρχίσει, καθώς στις 10 Μαρτίου αναμένεται η τελική αξιολόγηση του Προγράμματος Σταθερότητας, η οποία θα συνοδευθεί με αυστηρές παραινέσεις για πρόσθετα μέτρα, κυρίως προς την κατεύθυνση της καθήλωσης των μισθών στο Δημόσιο τουλάχιστον για δύο-τρία χρόνια.

Οι εξελίξεις στην οικονομία θέτουν πλέον το πιεστικό ερώτημα αν η κυβέρνηση θέλει και μπορεί να διαχειριστεί την κορύφωση της οικονομικής κρίσης, ή αν αυτές θα επιβάλουν την προσφυγή στις κάλπες, που όμως με τους σημερινούς συσχετισμούς δημοσκοπικής ισχύος των πολιτικών κομμάτων δεν φαίνεται ότι εγγυώνται μια ικανοποιητική πολιτική απάντηση στα προβλήματα της οικονομίας.

«Πόλεμος» για τα 28 δισ. ευρώ

Αποφασισμένοι να στηρίξουν με κάθε τρόπο τις βαλκανικές τους θυγατρικές εμφανίζονται οι τραπεζίτες, και το δήλωσαν ξεκάθαρα μέσω ανακοίνωσης της Ένωσης Τραπεζών, ενώ αύριο αναμένεται να απευθύνει αυστηρές παραινέσεις προς την αντίθετη κατεύθυνση ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιώργος Προβόπουλος.

Με τον τρόπο αυτό αρχίζει και επίσημα η σύγκρουση που ως τώρα σοβούσε στο παρασκήνιο, με τους τραπεζίτες να δυσανασχετούν για τις δεσμεύσεις που θέλει να τους επιβάλει η κυβέρνηση και η ΤτΕ, ώστε να αξιοποιηθούν τα 28 δισ. ευρώ των φορολογουμένων για τη στήριξη επιχειρήσεων και νοικοκυριών στην Ελλάδα, αντί να «κλείσουν τρύπες» που έχουν ανοίξει στους τραπεζικούς ισολογισμούς οι αλόγιστες κινήσεις επέκτασης στην ευρύτερη περιοχή.

Την ώρα που οι τραπεζίτες εμφανίζονται προβληματισμένοι κυρίως για τις σοβαρές ζημιές που μπορεί να υποστούν από τις υποτιμήσεις νομισμάτων γειτονικών χωρών και τη βαθιά ύφεση στις οικονομίες τους, επιχειρήσεις και νοικοκυριά στην Ελλάδα βλέπουν να συνεχίζεται το πιστωτικό «εμπάργκο», παρότι ήδη έχουν εισρεύσει 3 δισ. ευρώ κρατικών ενισχύσεων σε ορισμένες τράπεζες, ενώ έχουν δρομολογηθεί και οι αυξήσεις κεφαλαίου με τη συμμετοχή του Δημοσίου.

Το ερώτημα που τίθεται πλέον προς την κυβέρνηση είναι αν θα έχει την αποφασιστικότητα να επιβάλει στις τράπεζες τον σεβασμό των χρημάτων που λαμβάνουν από το υστέρημα των φορολογουμένων. Ο νόμος Αλογοσκούφη δίνει το δικαίωμα στην κυβέρνηση και την ΤτΕ να επιβάλουν πρόστιμα, ή και να ανακαλέσουν τις κρατικές ενισχύσεις, αν διαπιστωθεί ότι δεν αξιοποιούνται προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της εγχώριας οικονομίας, αλλά ως τώρα δεν φαίνεται ότι η κυβέρνηση έχει την πολιτική αποφασιστικότητα να εφαρμόσει αυτά τα σκληρά μέτρα