ΠΟΛΥΔΙΕΥΘΥΝΤΙΚΟ ΝΑΙ, ΔΗΜΟΣΙΟΫΠΑΛΛΗΛΙΚΟ ΟΧΙ
Οι διαστάσεις που έχει πάρει το περιώνυμο άρθρο 4 του σχεδίου νόμου για τη ρύθμιση των όρων απασχόλησης των νοσοκομειακών ιατρών του ΕΣΥ έχει επισκιάσει τις συζητήσεις για την Υγεία που γίνονται αυτές τις ημέρες στη Βουλή. Το «πάγωμα» του συγκεκριμένου άρθρου αποδόθηκε από πολλούς στην αντίσταση που προέβαλαν βουλευτές της αντιπολίτευσης αλλά και της συμπολίτευσης.
Η εξέλιξη των ιατρών του ΕΣΥ δεν είναι απλά και μόνο σύστημα βαθμών. Το άρθρο 4 έχει έντονα αντιδεοντολογικά στοιχεία και ρήγματα αδιαφάνειας ικανά να προκαλέσουν το περί δικαίου αίσθημα και δεν περιποιεί τιμή για το έργο της ιατρικής, που θέλει να κατέχει τον τίτλο της ως «λειτούργημα». Τα νομοσχέδια που έρχονται στη Βουλή πρέπει να δηλώνουν κατηγορηματικά συνέπεια προς τη νομιμότητα και να εξασφαλίζουν τον εξοβελισμό των αγκυλώσεων του παρελθόντος, τη διόρθωση των ατελειών, το κλείσιμο των νομικών «παραθύρων», την κάλυψη των ρηγμάτων, και κυρίως, να συμβολίζουν μια φυγή προς τα εμπρός. Κάτι τέτοιο δεν γίνεται με αυτό το σχέδιο νόμου που έφερε ο υπουργός Υγείας, το οποίο απέχει μάλιστα από τα συμφωνηθέντα της συλλογικής σύμβασης εργασίας που υπεγράφη τον Δεκέμβριο ανάμεσα στην κυβέρνηση και στους γιατρούς.
Η εφαρμογή του λεγόμενου πολυδιευθυντικού με το άρθρο 4 δεν θίγει τον διευθυντοκεντρικό χαρακτήρα του ΕΣΥ. Αλλάζει απλά τα ονόματα. Η βαθμολογική εξέλιξη με μοναδικό γνώμονά της προϋπηρεσία-αρχαιότητα είναι αναχρονιστική, οδηγεί στην πλήρη δημοσιοϋπαλληλοποίηση ενός κλειστού και διαβλητού συστήματος, και αναπαράγει τον φαύλο κύκλο της διαπλοκής στον ιατρικό χώρο, όπως ακριβώς γίνεται και στη Δημόσια Διοίκηση. Η πανεπιστημιακή ιατρική κοινότητα του δυτικού κόσμου μας δείχνει τον δρόμο, έχοντας υιοθετήσει το πρότυπο του chairmanship, κάτι που πρέπει να γίνει και στα ελληνικά νοσοκομεία με έναν συντονιστή-διευθυντή (chairman) και πολλούς διευθυντές.
Προηγούνται όλων όμως τόσο η αναβάθμιση της διαδικασίας λήψης της ιατρικής ειδικότητας, ώστε να κλείσει πια η στρόφιγγα ροής ειδικευμένων γιατρών εξαρτημένων από διευθυντές-κηδεμόνες, όσο και ο εκσυγχρονισμός της ιατρικής εκπαίδευσης, η οποία αποτελεί μνημείο μεσαιωνισμού. Τα διδακτορικά με τα «κολλητηλήκια» πρέπει να πάψουν να αποτελούν τον άγραφο νόμο για την κατάληψη της θέσης διευθυντού του ΕΣΥ. Η θεσμοθέτηση του «κλινικού-καθηγητού» του ΕΣΥ είναι η πιο έντιμη λύση που απαιτούν οι καιροί.
Το έναυσμα για τη φυγή του ΕΣΥ προς τα εμπρός πρέπει να δοθεί με την αναδιοργάνωση της αξιολόγησης και της επιλογής των νοσοκομειακών γιατρών. Πώς; Προφανώς όχι με τη διαιώνιση της ανεπάρκειας και της καχυποψίας που χαρακτηρίζει τα κατά τόπους και κατά περίπτωση Συμβούλια Κρίσεως Επιλογής Ιατρικού Οδοντιατρικού Προσωπικού Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων (ΣΚΕΙΟΠΝΙ). Μία πρόταση θα ήταν η θεσμοθέτηση μιας και μοναδικής αρχής, με πανελλήνιο κύρος, ισχυρής, ανεξάρτητης, απερίσπαστης και αδιαμφισβήτητης.
Η στελέχωση αυτής της Ανεξάρτητης Αρχής Υγείας θα μπορούσε να γίνει για παράδειγμα με καταξιωμένους στους κόλπους της ελληνικής επιστημονικής κοινότητας αλλά και της διασποράς συνταξιοδοτημένους επιστήμονες του ΕΣΥ, και με υψηλόβαθμους νομικούς εκπροσώπους του κράτους (στα πρότυπα της επιλογής προσωπικού του ΑΣΕΠ).
Τη λειτουργία της αρχής θα έπρεπε να διέπει το τετράπτυχο των αρχών «Αξιοκρατία, Λογοδοσία, Διαφάνεια, Δημοσιότητα». Το τετράπτυχο αυτό θα ήταν σύμφωνο με σύστημα μοριοδότησης (point system) κατά τα πρότυπα του ΑΣΕΠ, ώστε κάθε διαδικασία αξιολόγησης να διενεργείται απαρεγκλίτως στη βάση θεσμοθετημένων και δημοσιοποιημένων κριτηρίων που διασφαλίζουν (α) την επιλογή των άξιων, (β) την ένταση της επιστημονικής άμιλλας, (γ) την προαγωγή της ιατρικής επιστήμης, και (δ) την αποτελεσματική διαχείριση και παροχή των υπηρεσιών υγείας από τις κλινικές και τα τμήματα των νοσοκομείων.
Οι εποχές που τα κριτήρια γίνονταν «λάστιχο» τελειώνουν. Συγχρόνως, γίνεται ένα σημαντικό βήμα για την ανατροπή της κατεστημένης νοοτροπίας της «καρέκλας», της ευνοιοκρατίας και της οικογενειοκρατίας, του αποκλεισμού κάθε είδους επιρροής και επηρεασμού των αποφάσεων, όπως γίνεται μέχρι τώρα στα ΣΚΕΙΟΠΝΙ, ενώ τέλος δημιουργούνται όλες εκείνες οι προϋποθέσεις που δρομολογούν την αποβολή της χρυσής μετριότητας (aurea mediocritas) από τους κόλπους του διευθυντικού-επιστημονικού ιατρικού συστήματος.
Τέλος, πρέπει να δοθεί η δυνατότητα της αξιοπρεπούς αποχώρησης (κίνητρα εξόδου) σε γιατρούς του ΕΣΥ που τίμησαν τα νοσηλευτικά ιδρύματα με τις υπηρεσίες τους, αλλά σήμερα κανείς δεν τους τιμά, δεν τους θυμάται, δεν τους υπολήπτεται. Το οφείλουμε στην επιστήμη, στην ιατρική κοινότητα, αλλά πάνω απ’ όλα στον ανώνυμο έλληνα γιατρό που αφιέρωσε ώρες αγωνίας και ζωής πάνω από τον έλληνα ασθενή.