Κλείνουν τους ημιυπαίθριους χώρους και τους πουλάνε για δωμάτια

Τις τελευταίες ημέρες, εν όψει της δυσχερούς οικονομικής κατάστασης που βιώνει και η χώρα μας ασκούνται έντονες πιέσεις από «κάποιους ενδιαφερόμενους» στα συναρμόδια υπουργεία μέσω των ΜΜΕ για την νομιμοποίηση των διαφόρων «τρίτης γενιάς», αυθαιρέτων κτισμάτων και ιδιαίτερα των ημιυπαιθρίων χώρων των πολυκατοικιών, οι οποίοι κατά παράβαση των διατάξεων του ΓΟΚ του 1985 από ανοικτοί χώροι, έχουν μετατραπεί κατά το πλείστον σε κλειστούς και αποτελούν προεκτάσεις κυρίων χώρων (υπνοδωματίων, σαλονιών, κουζινών κ.λπ.).

Οι ημιυπαίθριοι ανοιχτοί χώροι πρωτοεμφανίζονται στις πολυκατοικίες της πρωτεύουσας τη δεκαετία του 1950, ως αρχιτεκτονική σύνθεση, από τους αρχιτέκτονες μηχανικούς Άρη Κωνσταντινίδη και Νίκο Βαλσαμάκη, με κύριο στόχο και σκοπό να ενισχύσουν την καλαισθησία και ομορφιά των νεοανεγειρομένων τότε στην πρωτεύουσα πολυκατοικιών.

Με τον Ν.1577/1985 που αντικατέστησε τον παλιό ΓΟΚ (ΝΔ 8/1973) θεσμοθετείται για πρώτη φορά η έννοια των ημιυπαίθριων χώρων στις πολυώροφες οικοδομές (πολυκατοικίες) των μεγάλων αστικών κέντρων, όπου εμφανίζεται ιδιαίτερα αυξημένη οικοδομική δραστηριότητα και μεγάλο ύψος οικοδομών, που έχουν ως αποτέλεσμα να επιβαρύνεται η περιοχή, να ασφυκτιά η πόλη και να επιδεινώνονται οι όροι διαβίωσης των πολιτών. Οι ημιυπαίθριοι χώροι κατά τον Ν.2831/2000 (τροποποιητικό του ΓΟΚ) κατά τη «μία τουλάχιστον πλευρά τους είναι ανοικτοί προς κοινόχρηστο ή ακάλυπτο χώρο του οικοπέδου, χρησιμοποιούνται για τη μετακίνηση ή προσωρινή παραμονή ανθρώπων», αποτελούν σε σχέση με την οικοδομική γραμμή «υποχωρήσεις του κτηρίου» και δεν προσμετρώνται στα συνολικά τετραγωνικά κάλυψης της οικοδομής, ή αλλιώς δεν προσμετρώνται στο συντελεστή δόμησης.

Με τη θεσμοθέτηση των ημιυπαιθρίων χώρων στις πολυκατοικίες, οι οποίοι γι’ αυτόν ακριβώς και μόνον τον λόγο δεν προσμετρώνται στον συντελεστή δόμησης, ο σκοπός του νομοθέτη καθίσταται προφανής, φιλοδοξεί απ’ τη μια πλευρά να προσδώσει «καλαισθησία και ομορφιά» σε αυτές, και απ’ την άλλη να προσφέρει στον πολίτη (ένοικό τους) τη δυνατότητα μιας καλύτερης ποιοτικά ζωής μέσα σε ένα ήδη υποβαθμισμένο οικιστικό περιβάλλον.

Η προστασία του περιβάλλοντος, όπως ορίζεται στο άρθρο 24 αρ. 1 και 2 του Συντάγματος, όπως αναθεωρήθηκε με το Ψήφισμα της 6/4/2001 της Ζ΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων, αποτελεί υποχρέωση του κράτους, δικαίωμα του καθενός πολίτη και συνταγματική επιταγή. Είναι γνωστό ότι η Επιτροπή Περιβάλλοντος της ΕΕ μας εγκαλεί διαρκώς για παραβίαση των περιβαλλοντικών κανόνων και μας κατατάσσει στις τελευταίες χώρες της ΕΕ από πλευράς προστασίας του περιβάλλοντος. Τελευταίως δε, όπως φημολογείται, μας απειλούν ότι θα μας αποβάλουν και απ’ τη συνθήκη του Κιότο, αν δεν μας απέβαλαν ήδη.

Το ελληνικό κράτος από το 1983 και μετά θέσπισε «σειρά» νομοθετημάτων, τα οποία επισύρουν αυστηρές ποινές, ποινικής, πειθαρχικής και διοικητικής φύσεως, προκειμένου να αποτρέψει τους πολίτες να προβούν στη δημιουργία και άλλης μιας νέας (τρίτης) γενιάς αυθαιρέτων κτισμάτων με τις γνωστές ολέθριες συνέπειες για το περιβάλλον.

Όμως παρά τις ιδιαιτέρως αυστηρές ποινικές κυρώσεις για τις αυθαίρετες κατασκευές, όπως μεταξύ άλλων η ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 6 μηνών για τους «παραβάτες-αυθαιρετούντες», το αμετάτρεπτο της ποινής, η μη αναστολή της εκτέλεσης της ποινής ακόμη και αν ασκηθεί έφεση κατά της καταδικαστικής αποφάσεως, οι παρεπόμενες ποινές όπως η χρηματική ποινή των 5.000-50.000 ευρώ (άρθρο 9 παρ. 2 του Ν.3212/2003), δεν έχουν λειτουργήσει, ώστε να αποτραπεί η αποκαλούμενη «τρίτη γενιά αυθαιρέτων», δηλαδή αυτών μετά τον Ν. 1337/83. Αυτό συμβαίνει γιατί καμμία κατεδάφιση έως και σήμερα σε κατασκευή που εκτελείται νωρίς οικοδομική άδεια ή καθ’ υπέρβασιν της οικοδομικής αδείας που θεωρείται σύμφωνα με τις διατάξεις των πολεοδομικών διατάξεων αυθαίρετη δεν έχει πραγματοποιηθεί απ’ τις αρμόδιες Πολεοδομικές Υπηρεσίες, είτε των δήμων είτε των νομαρχιών, η δε επικρατούσα άποψη περί ατιμωρησίας, μάλλον έχει ευνοήσει παρά αποτρέψει την τρίτη λεγομένη γενιά των αυθαιρέτων.

Όπως γενικώς διαπιστώνεται η αδυναμία της πάταξης του φαινομένου αυτού (των νέων τρίτης γενιάς αυθαιρέτων) και ιδίως η μη κατεδάφισή τους όπως ο νόμος ορίζει, έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις, που όλο και μεγαλύτερος αριθμός αυθαιρέτων προστίθεται σε αυτήν με κύριο χαρακτηριστικό τους ημιυπαίθριους χώρους των αστικών πολυκατοικιών, που από εργαλείο ομορφιάς της οικοδομής, με την μετατροπή τους σε «κλειστούς», κατάντησαν εργαλείο εμπορικού κέρδους και πλουτισμού.

Γνωστό είναι το γεγονός σε όλους τους υποψήφιους αγοραστές διαμερισμάτων με κλειστούς τους ημιυπαιθρίους χώρους τους, ότι κάθε τετραγωνικό μέτρο κλειστού ημιυπαιθρίου χώρου χρεώνεται απ’ τον κατασκευαστή-εργολάβο με την ίδια τιμή που χρεώνεται και το «κανονικό δωμάτιο».

Ποιοι όμως είναι οι εναγωνίως επιζητούντες από το κράτος τη «νομιμοποίηση της παρανομίας» τη νομιμοποίηση των «κλειστών ημιυπαιθρίων χώρων», δηλαδή ποιοι είναι αυτοί που κατά κύριο λόγο «ωφελούνται», γιατί επιδιώκουν πάση θυσία τη νομιμοποίηση αυτή και με ποιο επιχείρημα;

Είναι αυτοί που κατά κύριο λόγο σύμφωνα με τους πολεοδομικούς νόμους φέρουν ακέραια την ευθύνη, ποινική, πειθαρχική, και διοικητική, είναι οι ασχολούμενοι με την ανέγερση των οικοδομών, οι «συνήθεις εργολάβοι οικοδομών», οι μηχανικοί με κύριο εκφραστή τους το ΤΕΕ (πρόεδρος του ο αδελφός του και οικολόγου προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, κ. Αλαβάνος, ο οποίος σε πρόσφατη τηλεοπτική του εμφάνιση τοποθετήθηκε για τη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων), οι ιδιώτες, τα συνήθως και ως «θύματα» εμφανιζόμενα, οι αγοραστές διαμερισμάτων και τέλος ίσως και κάποιοι πολιτικοί, οι οποίοι είτε έχουν επαγγελματική σχέση με ένα απ’ τα παραπάνω επαγγέλματα, είτε για καθαρά ψηφοθηρικούς λόγους. Όλοι αυτοί δηλαδή, που εμπλέκονται καθ’ οιονδήποτε τρόπο σε κατασκευές αυθαίρετες – ανεγειρόμενες κατά παράβαση του Ν.1337/83, πιέζουν τα συναρμόδια υπουργεία να προβούν στις νομιμοποιήσεις αυτές προκειμένου να εξασφαλίσουν την, σε περίπτωση καταγγελίας και διαπίστωσης ανέγερσης αυθαιρέτου, χωρίς άδεια είτε καθ’ υπέρβασιν της οικοδομικής άδειας (όπως οι κλειστοί ημιυπαίθριοι χώροι) κτίσματος α) ατιμωρησία τους (με τη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων, τη συνακόλουθη παραγραφή των αδικημάτων), άλλως κινδυνεύουν να διωχθούν ποινικά με φυλάκιση τουλάχιστον (6) μηνών και χρηματική ποινή που καθορίζεται κατά περίπτωση, όπως ορίζει το άρθρο 17 αρ. 8 του Ν.1337/83 (όπως ισχύει τροποποιηθέν με τους Ν. 3212/2003 και 3242/2004), β) να εξασφαλίσουν, όπως αναφέρονται στο άρθρο 17 αρ. 9 του Ν. 1337/83, οι μηχανικοί και οι εργολάβοι, τη μη αφαίρεση προσωρινή ή οριστική της αδείας ασκήσεως του επαγγέλματός τους και την ανάλογη χρονικά διαγραφή τους απ’ τα Μητρώα Μελετητών (Ν. 3164/2003 και Ν.1418/84) και γ) ως κύριο επιχείρημα και δέλεαρ προβάλλουν τη δήθεν μεγάλη ενίσχυση των εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού (γέμισμα του ταμείου του κράτους) απ’ την είσπραξη των ποσών απ’ τη «νομιμοποίηση των ημιυπαίθριων χώρων». Αντίθετα, για τη δημιουργία και ενίσχυση «περιβαλλοντικής συνείδησης» του πολίτη, τον σεβασμό στο περιβάλλον, για το υπέρτατο χρέος όλων μας στις επερχόμενες γενεές, να τους παραδώσουμε ένα καλύτερο και ουσιαστικά βιώσιμο πλανήτη ούτε λόγος, ουδείς από αυτούς δείχνει να προβληματίζεται ή να ενδιαφέρεται. Αποτελεί όμως λύση, όπως διατρανώνουν στα ΜΜΕ οι παραπάνω ενδιαφερόμενοι στην οικονομική κρίση που περνάει η χώρα η νομιμοποίηση των αυθαιρέτων της τρίτης αυτής γενιάς; Αυτό μόνον ως ψευτοδίλημμα μπορεί να εκληφθεί και τούτο γιατί, εάν ενεργοποιηθούν άμεσα και σωστά οι σήμερα αδρανείς μηχανισμοί του κράτους και οι αρμόδιοι φορείς, οι Πολεοδομίες κάθε δήμου και κάθε νομαρχίας αρχίσουν τους ελέγχους σε όλες τις πολυκατοικίες που ανηγέρθησαν απ’ το 1983 έως και σήμερα, αυτά τα έσοδα που θα προκύψουν απ’ τις ποινές που ορίζονται στους πολεοδομικούς νόμους (Ν.1337/83,1577/85,3212/2003 κ.λπ.) για όσους έχουν κατασκευάσει αυθαίρετα και αφορούν τα χρηματικά πρόστιμα τόσο για την ανέγερση όσο και την διατήρηση των αυθαιρέτων, θα είναι υπέρογκα και ικανά να γεμίσουν με αρκετά ευρώ τα ταμεία τόσο του ΕΤΕΡΠΣ και των νομαρχιών όσο και του κράτους (των ΔΟΥ), για όσες περιπτώσεις δεν δηλώθηκαν οι ημιυπαίθριοι χώροι ως κλειστοί κατά την αγορά. Άλλωστε, όπως είναι γνωστό, αρκετοί αγοραστές καταβάλλουν ήδη τον φόρο μεταβίβασης που αντιστοιχεί στη διαφορά των τ.μ. που αναλογούν σε κλειστούς ημιυπαίθριους χώρους, κατά τον ισχύοντα φορολογικό νόμο.

Πιστεύουμε ότι μια ευνομούμενη πολιτεία οφείλει να μην είναι αδιάφορη στην εφαρμογή των ψηφισθέντων μεν, αλλά στην ουσία αδρανών νόμων της, όταν μάλιστα αυτοί αφορούν στη βελτίωση και στην προστασία του περιβάλλοντος, στην ποιότητα ζωής, στην ορθολογική λειτουργία της πόλης και την ποιοτική αναβάθμιση της γειτονιάς, αλλά οφείλει να λειτουργεί έξω από συντεχνιακά συμφέροντα, όπως επιβάλλουν οι κανόνες μιας ευνομούμενης πολιτείας, με ουσιαστική εφαρμογή του νόμου, που είναι στη συγκεκριμένη περίπτωση η άμεση κατεδάφιση των αυθαιρέτων κατασκευών, ώστε να μην καταδικασθούμε και πάλι απ’ το ΕΔΔΑ, όπως έγινε στη γνωστή υπόθεση Φωτόπουλου κατά Ελλάδος.

Τέλος, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι μια τυχόν νομοθετική ρύθμιση για νομιμοποίηση των αυθαιρέτων ημιυπαιθρίων χώρων «περιβαλλοντοκτόνων κατασκευών» καθ’ υπέρβαση του συντελεστή δόμησης θα καταστήσει το κράτος αναξιόπιστο ως προς την εφαρμογή των νόμων του, θα προσκρούσει οπωσδήποτε στη συνταγματική επιταγή του άρθρου 24 αρ.1 και 2 του Συντάγματος και θα λειτουργήσει άνισα για εκείνους απ’ τους έλληνες πολίτες οι οποίοι έχουν ανεγείρει τις οικοδομές τους σύμφωνα με τις πολεοδομικές διατάξεις και όχι κατά παράβασή τους.