Εκπτώσεις στη δημοκρατικότητα της λύσης από την ΕΕ
Η θέση αυτή διατυπώθηκε ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την περασμένη Τετάρτη από έναν γνωστό στους Ελληνοκύπριους τεχνοκράτη της Επιτροπής, τον Ζιαν Κριστόφ Φιλορί, ο οποίος παλαιότερα ασχολείτο με το Κυπριακό και τώρα με την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ.
Σημαντικό είναι ότι οι τοποθετήσεις Φιλορί ενώπιον της Επιτροπής Εξωτερικών έγιναν 24 ώρες προτού ο κοινοτικός επίτροπος αρμόδιος για θέματα Διεύρυνσης Όλι Ρεν επισκεφθεί την Κύπρο την Πέμπτη 12 του μήνα και την Παρασκευή 13, όπου είχε επαφές τόσο με τον κύπριο Πρόεδρο Δημήτρη Χριστόφια όσο και με τον κατοχικό ηγέτη Μεχμέτ Αλί Ταλάτ. Στόχος της επίσκεψης Ρεν ήταν να στηρίξει τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού και να ασχοληθεί με τη συμβατότητα της λύσης σε σχέση με τις αρχές και τις αξίες της ΕΕ επί των οποίων, ως φαίνεται, η Επιτροπή θεωρεί ότι θα πρέπει να υπάρξουν αποκλίσεις. Η λογική αυτή παραπέμπει στην παρθενογένεση. Δηλαδή, οι αποκλίσεις από τις αρχές της ΕΕ, που θα έχουν ως στόχο τη νομιμοποίηση των τετελεσμένων της εισβολής, θα συνιστούν τμήμα του κοινοτικού κεκτημένου. Αντί να άρει το κεκτημένο τα τετελεσμένα της εισβολής θα τα νομιμοποιήσει.
Τέσσερις ελευθερίες
Μπορεί μεν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ζητά αποκλίσεις από τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ σε ό,τι αφορά τη λύση του Κυπριακού, όμως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει διαφορετική άποψη. Στην έκθεση για την αξιολόγηση της τουρκικής ενταξιακής πορείας προς την ΕΕ, στην κεντρική παράγραφο, που αφορά το Κυπριακό, χαιρετίζονται οι προσπάθειες λύσης του από τους ηγέτες των δυο Κοινοτήτων. Ταυτοχρόνως, υποστηρίζεται ότι μπορεί να αποδεχθεί οποιαδήποτε λύση στο Κυπριακό, φτάνει αυτή να είναι σύμφωνη με τις αρχές και τις αξίες της ΕΕ καθώς και με τις τέσσερεις θεμελιώδεις ελευθερίες. Με βάση τη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η λύση θα πρέπει να είναι συμφωνημένη και να εγκριθεί από δημοψηφίσματα. Η Επιτροπή Εξωτερικών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προχωρεί ένα βήμα παρακάτω. Όχι μόνο διαφωνεί με όσα υποστηρίζει ο κ. Φιλορί για τις βασικές ελευθερίες της ΕΕ και τη λύση του Κυπριακού, αλλά καταλογίζει ευθύνες και στην Τουρκία, την οποία καλεί να δημιουργήσει κατάλληλο κλίμα στις συνομιλίες αποσύροντας τον στρατό της από την Κύπρο και αφήνοντας έτσι τους δύο ηγέτες του νησιού να αποφασίσουν ελεύθερα για τον τόπο τους.
Το φιλοτουρκικό
Το φιλοτουρκικό μπλοκ δεν περιορίζεται μόνο στις αποκλίσεις από τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ, αλλά επιδιώκει να διευκολύνει την Τουρκία στην πορεία της προς την ΕΕ, παρότι το Κυπριακό παραμένει άλυτο και παρότι ο Αττίλας κατέχει το βόρειο τμήμα της Κύπρου. Με πρωτοβουλία των Σοσιαλιστών, των Φιλελευθέρων και των Πράσινων επιχειρήθηκε αλλαγή του αρχικού κειμένου της έκθεσης αξιολόγησης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην παράγραφο εκείνη που αφορά την εκπλήρωση των τουρκικών υποχρεώσεων έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως αυτές προκύπτουν από το πρωτόκολλο της Άγκυρας και αφορούν εκτός των άλλων την άρση του εμπάργκο, που η Τουρκία εφαρμόζει στα κυπριακά πλοία και αεροπλάνα, καθώς και στην αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία. Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου του 2006 προνοεί ότι η Τουρκία πρέπει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της ως το τέλος του 2009 οπότε και θα τεθεί από το Συμβούλιο σε νέα αξιολόγηση. Τώρα, η Τουρκία επικαλούμενη τις εξελίξεις στο Κυπριακό, ισχυρίζεται ότι δεν είναι αυτή που έχει την ευθύνη για τη λύση αλλά οι ηγέτες των δύο Κοινοτήτων στην Κύπρο και ότι όσα αναφέρονται ως υποχρεώσεις εκπλήρωσης μπορούν να διευθετηθούν στο πλαίσιο της λύσης, οπότε στην παρούσα φάση η ίδια δεν υπάρχει κανένας λόγος να προχωρήσει στην εφαρμογή τους. Μέσα σε αυτό το πνεύμα Σοσιαλιστές, Φιλελεύθεροι και Πράσινοι υποστήριξαν ότι θα πρέπει να αφαιρεθεί από τη σχετική παράγραφο ότι η Τουρκία θα πρέπει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της ως το τέλος του 2009, διαφορετικά θα έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην ενταξιακή της πορεία. Τελικώς επί της τροπολογίας επήλθε συμβιβασμός από πλευράς των Σοσιαλιστών. Παρέμεινε το 2009 ως το έτος εκπλήρωσης των υποχρεώσεων της Τουρκίας, όμως, αντί της φράσης ότι «θα προκύψουν σοβαρές» αρνητικές επιπτώσεις στην ενταξιακής της πορεία υιοθετήθηκε η φράση «ενδέχεται να προκύψουν σοβαρές» αρνητικές επιπτώσεις.