Διεθνές Οικονομικό Βαρόμετρο

Ο περιορισμός της ζήτησης φέρνει και περιορισμό της παραγωγής και αύξηση της ανεργίας. Έτσι η οικονομία κατρακυλάει στην ύφεση. Για παράδειγμα η αυτοκινητοβιομηχανία περνάει κρίση, καθώς και ορισμένοι άλλοι κλάδοι. Οι πωλήσεις της VW παρουσίασαν μείωση κατά 20%. Η βιομηχανική παραγωγή στη Γερμανία μειώθηκε κατά 12% το 2008 και στη Βρετανία κατά 1,7% μόνον τον μήνα Δεκέμβριο του 2008, γεγονός που προδικάζει ότι το 2009 θα παρουσιαστεί μείωση 20% περίπου σε ετήσια βάση. Τώρα ανακοινώθηκε ότι στις ΗΠΑ τον μήνα Ιανουάριο 2009 σημειώθηκε μείωση των θέσεων εργασίας κατά 598.000, που σημαίνει ισάριθμους νέους ανέργους. Η κρίση στην πραγματική οικονομία φαίνεται ότι τώρα αρχίζει. Όσοι πίστεψαν ότι θα περιοριζόταν στον χρηματοπιστωτικό τομέα, κι αυτός μόνο έπρεπε να στηριχθεί, γελάστηκαν. Και το κακό είναι ότι αυτή η άποψη, που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ με το «σχέδιο Πόλσον», πέρασε σχεδόν σε όλες τις κυβερνήσεις (πλην Γερμανίας). Σχέδια στήριξης μιας απατεωνίστικης χρηματαγοράς και εγκατάλειψη της παραγωγικής οικονομίας. Τώρα, πότε θα υπάρξουν σχέδια και πόροι για να στηριχθεί η παραγωγική μηχανή και να ενισχυθεί η ζήτηση; Στο μεταξύ, οι εξελίξεις δείχνουν ότι τα σχέδια διάσωσης της χρηματοπιστωτικής αγοράς πετάχτηκαν στον δρόμο. Δεν μας προστάτευσαν από την κρίση. Και τώρα ήρθε η ύφεση.

*****
Μέχρι πού θα πέσουν τα επιτόκια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας; Σήμερα βρίσκονται στο 2%, ενώ το ΔΣ της ΕΚΤ στην τελευταία συνεδρίασή του στις 5/2 αποφάσισε τη διατήρησή τους στο επίπεδο αυτό. Τώρα οι αναλυτές της χρηματοπιστωτικής αγοράς προβλέπουν ότι στη συνεδρίαση του μηνός Μαρτίου θα έχουμε μείωση του βασικού επιτοκίου κατά 50 μονάδες βάσης και έτσι το επιτόκιο της ΕΚΤ θα φτάσει στο 1,5%. Και την πρόβλεψή τους αυτήν τη στηρίζουν στη δήλωση του προέδρου της Ζαν Κλοντ Τρισέ ότι «πρόθεση της διοίκησης δεν είναι να φτάσει το βασικό επιτόκιο της Κεντρικής Τράπεζας της Ευρωζώνης κοντά στο μηδέν», όπως έπραξε η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ (FED), που το έφτασε ήδη στο 0,25%. Έτσι η ΕΚΤ διατηρεί ακόμη «πυρομαχικά» στη μάχη των επιτοκίων. Όμως η μείωση των επιτοκίων σχεδόν απ’ όλες τις κεντρικές τράπεζες Ανατολής και Δύσης δεν στάθηκε μέχρι τώρα ικανή να φέρει την «άνοιξη» της χρηματοπιστωτικής αγοράς, ούτε να λύσει το πρόβλημα της ρευστότητας του τραπεζικού συστήματος. Έτσι το «φτηνό χρήμα» ελάχιστα προσφέρει στην αντιμετώπιση της σημερινής κρίσης. Οι μεγάλοι επενδυτές κρατάνε το πουγκί τους κλειστό και αρνούνται να επενδύσουν στην πραγματική οικονομία λόγω της ύφεσης. Φοβούνται να κάνουν επενδύσεις με δανεικά χρήματα, ίσως γιατί διαβλέπουν ότι όταν ξεπεραστεί η κρίση τα επιτόκια θα πάρουν και πάλι τον ανήφορο και τα έξοδα εξυπηρέτησης των δανείων που συνήψαν θα πάρουν κι αυτά τον ανήφορο, όπως έγινε και στο πρόσφατο παρελθόν.

*****
Απαντώντας σε επίκαιρες ερωτήσεις στη Βουλή την Παρασκευή 6/2/2009, ο πρωθυπουργός προέβλεψε ιδιαίτερη έξαρση της ανεργίας στην Ελλάδα, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Είπε στη Βουλή ο πρωθυπουργός ότι «οι εκτιμήσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας προειδοποιούν ότι η έκρηξη ανεργίας θα πάρει εφιαλτικές διαστάσεις σε ολόκληρο τον κόσμο». Και στη συνέχεια διαβεβαίωσε ότι η κυβέρνηση θα εξαντλήσει όποια περιθώρια υπάρχουν προκειμένου να μετριαστούν οι επιπτώσεις στην απασχόληση. Οι προθέσεις της κυβέρνησης μπορεί να είναι αγνές, αλλά σχέδιο αντιμετώπισης της καλπάζουσας ανεργίας δεν υπάρχει σε κανένα κράτος μέλος της Ευρωζώνης. Ο πρωθυπουργός πιστεύουμε ότι θα έχει πεισθεί πλέον ότι στην ΟΝΕ οι ιθύνοντες ασχολούνται μόνο με τα δημοσιονομικά ελλείμματα των κρατών μελών της Ευρωζώνης και με το ύψος του πληθωρισμού. Μόνον αριθμούς βλέπουν. Για τις κοινωνικές επιπτώσεις της κρίσης αδιαφορούν. Γι’ αυτό πολύ φοβάμαι ότι η έκρηξη της ανεργίας θα προκαλέσει εφιαλτικές κοινωνικές αναταράξεις σε όλα τα κράτη.
Η πολιτική της ΟΝΕ δεν παρέχει περιθώρια για την εφαρμογή ενός προγράμματος μετριασμού των επιπτώσεων από τον περιορισμό της απασχόλησης και από την έκρηξη της ανεργίας. Κι αυτό είναι πέρα από κάθε αμφισβήτηση. Επομένως η σχετική διαβεβαίωση του πρωθυπουργού για μέτρα περιορισμού των επιπτώσεων είναι μόνο για παρηγοριά. Βλέπω κοινωνικές εκρήξεις σε παγκόσμια κλίμακα.