ΜΑΣΤΙΓΙΟ ΚΑΙ ΚΑΡΟΤΟ ΑΠΟ ΟΜΠΑΜΑ

Ο κανόνας θέλει τις πρώτες εκατό μέρες από την ανάληψη της προεδρίας να προσφέρονται για την εξαγωγή συμπερασμάτων και μια πρώτη αποτίμηση του έργου μιας νεοκλεγμένης κυβέρνησης. Στην περίπτωση του 44ου Προέδρου των ΗΠΑ ο κανόνας ανατράπηκε, καθώς τη δεύτερη κιόλας μέρα από την εγκατάστασή του στον Λευκό Οίκο φρόντισε με μια κίνηση –έμπλεη συμβολισμών– να υπογράψει το κλείσιμο του κολαστηρίου του Γκουαντάναμο και του δικτύου μυστικών φυλακών που διατηρούσε η CIA, να απαγορεύσει τα βασανιστήρια για την απόσπαση ομολογιών κι επίσης τις απαγωγές υπόπτων συμμετοχής σε τρομοκρατικές πράξεις.
Κλείνει το κολαστήριο
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλες οι παραπάνω αποφάσεις θέτουν ένα τέλος στην περίοδο ανελευθερίας των «πέτρινων χρόνων» της οκταετίας Μπους κι ως εκ τούτου μπορεί να ειπωθεί ότι ο Ομπάμα ικανοποίησε ορισμένες από τις πιο ηχηρές προσδοκίες που συνόδευσαν την εκλογή του. Όμως –και μένοντας πάντα στο ζήτημα των ελευθεριών– ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ δεν φαίνεται διατεθειμένος να ανακαλέσει το σύνολο των διατάξεων περιορισμού των δημοκρατικών ελευθεριών που επέβαλε ο προκάτοχός του με αφορμή την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου και περιλαμβάνονται στον δρακόντειο αντιτρομοκρατικό νόμο (Patriot Act). Ούτε για παράδειγμα φαίνεται διατεθειμένος να ακυρώνει τον νόμο που επιτρέπει τις παρακολουθήσεις τηλεφώνων και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τον οποίο άλλωστε είχε υπερψηφίσει κι ο ίδιος πέρυσι το καλοκαίρι. Όσοι δηλαδή ήλπιζαν ότι φεύγοντας ο Μπους θα έπαιρνε μαζί του όλους τους, ολοκληρωτικού χαρακτήρα, νόμους, που ψηφίστηκαν με την επίκληση της απειλής της τρομοκρατίας, διαψεύσθηκαν. Άλλωστε και οι παραπάνω διατάξεις που υπέγραψε ο Ομπάμα, ξεχειλίζουν από κενά και ασάφειες. Για παράδειγμα απαγορεύονται στο εξής οι απαγωγές, αλλά το «δικαίωμα» της CIA, να συλλαμβάνει έξω από τις ΗΠΑ υπόπτους για τρομοκρατική δράση και να τους επιβάλει προσωρινή κράτηση, παραμένει ακέραιο…
Πακέτο διάσωσης
ύψους 1 τρισ. δολ.!
Τον περισσότερο χρόνο του ωστόσο, ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ τον έχει αφιερώσει σε δύο άλλα θέματα που βρίσκονται στο επίκεντρο της δημόσιας αντιπαράθεσης και οι αποφάσεις που θα ληφθούν γιʼ αυτά θα καθορίσουν την πορεία των ΗΠΑ (κι όχι μόνο) για τα επόμενα χρόνια. Το πρώτο θέμα αφορά το πακέτο διάσωσης της αμερικανικής οικονομίας, ύψους από 900 δισ. μέχρι 1 τρισ. δολ., πάνω στο οποίο έχουν εναποτεθεί όλες οι ελπίδες ανάκαμψης της αμερικανικής και παγκόσμιας οικονομίας. Στο μέτωπο της οικονομίας μέχρι στιγμής το ένα αρνητικό νέο διαδέχεται το άλλο. Για παράδειγμα, οι λίστες των ανέργων «πλούτισαν» τον Ιανουάριο με 522.000 απολύσεις, ενώ τον Δεκέμβριο είχαν προστεθεί 659.000 άτομα επιπλέον. Το ΑΕΠ το τελευταίο τρίμηνο του 2008 συρρικνώθηκε σε ετήσια βάση κατά 3,8%, ποσοστό-ρεκόρ που μπορεί να συγκριθεί μόνο με την πτώση που είχε καταγραφεί το 1982 κατά 6,4%, όταν η κεντρική τράπεζα περιόρισε τον τραπεζικό δανεισμό για να μειώσει τον πληθωρισμό. Υπάρχει όμως και μια τεράστια διαφορά. Τα επιτόκια τότε μπορούσαν εύκολα να αποδειχθούν αποτελεσματικότατο μέσο άσκησης οικονομικής πολιτικής, εάν το επιθυμούσαν η κεντρική τράπεζα και η κυβέρνηση. Σήμερα όμως, που βρίσκονται στο μηδέν, όχι! Κι έτσι έχει απομείνει ως μοναδική ελπίδα σωτηρίας το πακέτο διάσωσης. Δεν είναι μάλιστα λίγες και οι χώρες που περιμένουν να ανασάνουν κι οι ίδιες από αυτά τα λεφτά καθώς προσδοκούν ότι θα αυξηθεί η καταναλωτική ζήτηση των Αμερικανών, κατʼ επέκταση οι εισαγωγές των ΗΠΑ και μαζί με αυτές η δική τους παραγωγή με κατεύθυνση το εξωτερικό. Ταυτόχρονα, όμως, δεν λείπουν κι οι φωνές που επισημαίνουν τους κινδύνους που εγκυμονούνται για την ούτως ή άλλως εύθραυστη διεθνή οικονομία από το πακέτο διάσωσης των ΗΠΑ. Ακούστηκαν στον πιο επιβλητικό τόνο από τον πρώην Πρόεδρο του Μεξικού, Ερνέστο Ζεντίλιο, στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός ο οποίος επισήμανε τους κινδύνους ανόδου των επιτοκίων του δολαρίου και υποτίμησής του με αποτέλεσμα το κόστος να μεταφερθεί στις αναπτυσσόμενες χώρες που θα δουν τις ροές κεφαλαίων να αλλάζουν κατεύθυνση και να στρέφονται προς τις ΗΠΑ.
Αποχώρηση από Ιράκ
Αν οι παρενέργειες του πακέτου διάσωσης αφορούν όλους τους άλλους εκτός της Ουάσινγκτον, σʼ ό,τι αφορά το δεύτερο πρόβλημα, στο οποίο έχει ρίξει όλο του το βάρος ο Ομπάμα, δηλαδή τα ανοιχτά πολεμικά μέτωπα, οι συνέπειες από τις αποφάσεις που λαμβάνονται θα φανούν εξίσου έντονα και στις ΗΠΑ. Και μάλιστα σύντομα. Οι εκλογές που έγιναν την προηγούμενη Κυριακή σε 14 από τις 18 περιφέρειες του Ιράκ συνέβαλαν σημαντικά στην ευόδωση των σχεδίων του νέου αμερικανού Προέδρου για σταδιακή αποχώρηση των δυνάμεων κατοχής και μεταβίβαση της εξουσίας στη Βαγδάτη κι αυτό γιατί οι κάλπες δεν επιφύλασσαν εκπλήξεις αλλά σημαντικότατα πολιτικά κέρδη για το κόμμα του νυν πρωθυπουργού, Νουρί Αλ Μαλίκι, που μεταφράζονται σε στήριξη και ενδυνάμωση των, υπό εξέλιξη, διαδικασιών αποχώρησης, όπως συμφωνήθηκαν προ διμήνου μεταξύ ΗΠΑ και Βαγδάτης. Ο αμερικανικός στρατός όμως δεν επιστρέφει στην έδρα του αλλά με την ταχύτητα που αποχωρεί από το Ιράκ επανδρώνει θέσεις μάχης στο Αφγανιστάν. Μέχρι το τέλος του καλοκαιριού υπολογίζει το Πεντάγωνο πως θα έχουν αποσταλεί στο Αφγανιστάν 20.000 έως 30.000 επιπλέον στρατιώτες, με αποτέλεσμα ο αριθμός των δυνάμεων κατοχής στο Αφγανιστάν επί Ομπάμα να φθάσει στο ανώτατο σημείο του από την έναρξη της επίθεσης τον Νοέμβριο του 2001. Η ένταση των εχθροπραξιών είναι δεδομένο ότι θα αυξήσει απότομα τον αριθμό των απωλειών του αμερικανικού στρατού. Το ομολόγησε δημόσια ο αμερικανός αντιπρόεδρος Τζον Μπάιντεν, την Κυριακή που μας πέρασε, στο δίκτυο CBS, απαντώντας ως εξής στην ερώτηση αν θα υπάρχουν περισσότερες αμερικανικές απώλειες: «Απεχθάνομαι να το πω, αλλά ναι, θα υπάρχουν».
Αφγανιστάν: Χειρότερα από τον Μπους
Ο Ομπάμα όμως, που από τις πρώτες κιόλας μέρες του στον Λευκό Οίκο επέλεξε να στείλει στη Μέση Ανατολή ως ειδικό απεσταλμένο του τον πρώην γερουσιαστή Τζον Μίτσελ (μεταφέροντας στις αποσκευές του κι όλες τις ελπίδες που εκ των πραγμάτων θρέφει για τη Μέση Ανατολή η τεράστια διπλωματική επιτυχία του με τη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής μεταξύ IRA και Λονδίνου), ο Ομπάμα που διάλεξε το αραβικό δίκτυο Αλ Αραμπίγια για να δώσει την πρώτη του τηλεοπτική συνέντευξη σε διεθνές μέσο τονίζοντας ότι «θα ξεκινήσει ακούγοντας», στο μέτωπο του Αφγανιστάν φαίνεται να ακολουθεί την πεπατημένη του Μπους, με ταχύτερο και πιο αποφασιστικό μάλιστα βηματισμό.
Εξίσου απογοητευτικές ήταν κι οι αποφάσεις που έλαβε για το Πακιστάν καθώς τη δεύτερη κιόλας μέρα έδωσε την έγκρισή του για δύο νέους βομβαρδισμούς παρά τις οξύτατες αντιδράσεις της πολιτικής ηγεσίας του Πακιστάν. Να σημειωθεί ότι όλο το 2008, η χώρα δέχτηκε 30 βομβαρδισμούς από την αμερικανική Αεροπορία. Ο ίδιος ο Πρόεδρος της χώρας με αφορμή την απόφαση του Ομπάμα είπε στον αμερικανό πρέσβη ότι οι επιθέσεις «δεν συμβάλλουν στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» ενώ απείλησε ότι «μπορεί να επηρεάσουν τη συνεργασία του Πακιστάν στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας».
Σε διεθνές επίπεδο λοιπόν τα αποτελέσματα των πρωτοβουλιών στο Παλαιστινιακό είναι άγνωστα και στο Ιράκ ο Ομπάμα δρέπει τους καρπούς μιας συμφωνίας που υπογράφηκε επί Μπους. Στο μέτωπο όμως του Αφγανιστάν το μόνο που υπόσχεται είναι αναζωπύρωση και εκατόμβες νεκρών…