«ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ – Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΣ»
Άλλη μια κρίση εκτονώνεται με την ικανοποίηση ενός μεγάλου μέρους των αιτημάτων των αγροτών. Όλοι, όμως, αντελήφθησαν ότι το πρόβλημα παραμένει βαθύ.
Τολμώ να πω ότι η εξάντληση της πολιτικής στη διαχείριση των τρεχόντων είναι αυτό καθαυτό το πρόβλημα, γιατί δεν είναι συγκυριακό αλλά μακροβιότερο και δεν είναι μόνο οικονομικό, είναι πολιτικό. Αφορά το μέλλον και την προοπτική του κλάδου.
Οι διαπιστώσεις απʼ όλα τα κόμματα για τις διαρθρωτικές αδυναμίες της αγροτικής οικονομίας έχουν γίνει. Τώρα τι γίνεται; Τώρα τι πρέπει να κάνουμε; Προσμετρώ ότι αργήσαμε τις διαρθρωτικές αλλαγές της γεωργίας, υπολογίζω τα λάθη και τις παραλείψεις, την εγκληματική ολιγωρία και στέρηση ευκαιρίας από τα κοινοτικά πακέτα που μπορούσαν να αξιοποιηθούν και κατασπαταλήθηκαν, το γεγονός ότι οι ρίζες του προβλήματος χάνονται στην εικοσαετία 1981-2001.
Σήμερα, πρέπει να δούμε ξεκάθαρα το ζήτημα από άποψη:
1. Ιδεολογική, πολιτική, κοινωνική. Τη θέλουμε τη γεωργία. Πιστεύουμε στη στήριξη του αγρότη και της υπαίθρου ως παράγοντα διατήρησης του κοινωνικού ιστού και περιφερειακής ανάπτυξης. Έτσι όχι απλώς δικαιολογείται αλλά επιβάλλεται η οικονομική τους στήριξη (η επιδοματική πολιτική).
2. Οικονομική. Τι είδους γεωργία θέλουμε; Είναι η αγροτική οικονομία σημαντικός κλάδος της οικονομίας μας και τι πρέπει να γίνει για να ενισχυθεί; (Παραγωγή, τυποποίηση, ποιότητα, νέα προϊόντα, νέες αγορές, βιοκαλλιέργειες, υποδομές, επενδύσεις, σύζευξη με τουριστικά προϊόντα κ.λπ.)
Εάν λοιπόν αναγνωρίζουμε τη σπουδαιότητα του κλάδου πρέπει να απαντήσουμε με πολιτικές:
1) Ανάπτυξης όπως σε κάθε επιχειρηματικό κλάδο.
2) Βελτίωσης της ποιότητας ζωής.
Εάν δηλώνουν σήμερα οι αγρότες ανικανοποίητοι παρότι χορηγούνται εκατομμύρια ευρώ, μην τους υποτιμάτε. Είναι γιατί δεν ξέρουν εάν θα μπορούν και αύριο να είναι αγρότες και κτηνοτρόφοι. Εάν θα μπορούν να κατοικούν στην ύπαιθρο. Αποσπασματικές πολιτικές και μέτρα δεν είναι αρκετά.
Χρειάζεται μια εθνική στρατηγική για την αγροτική οικονομία που να δημιουργεί προοπτική.
Από την αρχή λοιπόν:
1. Ερευνούμε τις συνθήκες της διεθνούς, της περιφερειακής και της τοπικής αγοράς.
2. Τι ζητούν οι καταναλωτές, τι μπορούμε να τους προσφέρουμε, ποια προϊόντα έχουν ζήτηση και δυνατότητες στο διεθνές εμπόριο, ποια περιφερειακά και ποια τοπικά, και ανάλογα προσανατολίζουμε την παραγωγή ανά γεωγραφική περιοχή και τις συσκευασίες. Αυτό προϋποθέτει υπηρεσίες και μηχανισμούς στενής συνεργασίας και ενημέρωσης με τους αγρότες. Τομέας που δυστυχώς δεν ενισχύθηκε όσο έπρεπε, παρότι κάποια μέτρα που προωθούνται (π.χ. Προγράμματα και Κέντρα Ενημέρωσης Αγροτών) τελευταία κάτι κινούν πλην νωχελικά και ανεπαρκώς, αφού λείπει το υλικό που πρέπει να δώσουν, δηλαδή όλα τα παραπάνω στοιχεία.
Το κρίσιμο ερώτημα που ζητά απάντηση είναι: Τι να καλλιεργήσω, πού, πόσο και πώς θα το πουλήσω;
Θα μπω στον πειρασμό να καταθέσω την εμπειρία της επίσκεψής μου στο US Davis της Καλιφόρνιας, στο τμήμα μικρών καλλιεργειών. Εκτάσεις μικρές, ανάλογες με της Ελλάδος.
Ένας Jamaican- American καθηγητής προωθούσε την καλλιέργεια μανιταριών, αφού η έρευνα αγοράς έδειχνε ότι είχε ζήτηση αλλά και το μέγεθος της ιδιοκτησίας προσφερόταν και το κλίμα της περιοχής θα βοηθούσε, ώστε τα προϊόντα να έχουν καλύτερη ποιότητα και τελικά να είναι καλύτερο το εισόδημα για τους αγρότες. Γεωπόνοι επισκέπτονταν στα σπίτια τους αγρότες, προκειμένου να τους ενημερώσουν και να τους πείσουν και μάλιστα υπήρχαν και ισπανόφωνοι γεωπόνοι για όσους αγρότες μιλούσαν μόνο ισπανικά.
Στην Ελλάδα φοβάται η πολιτεία να κάνει συγκεκριμένες προτάσεις για ενδεικτικές παραγωγές, έτσι όμως διαιωνίζει το πρόβλημα της άναρχης καλλιέργειας προϊόντων χωρίς μέλλον και προοπτική. Πολιτικός παράγοντας στον οποίο απηύθυνα την πρόταση, μου απάντησε ότι παίρνουμε ρίσκο, όπως με τις μετοχές του χρηματιστηρίου.
Παίρνουμε ρίσκο, είναι αλήθεια. Αρκεί το ρίσκο να είναι ελεγχόμενο, υπολογισμένο και καλά μελετημένο. Έπειτα από κατάλληλη έρευνα, μπορούμε να αποκτήσουμε τη γνώση που θα μας οδηγήσει σε μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό για τη νέα γεωργία που επιθυμούμε. Η γνώση είναι αυτή που θα περιορίσει το ρίσκο.
Φοβάται η πολιτεία να μιλήσει για αύξηση ασφαλιστικών εισφορών με σύγχρονη κάλυψη της παραγωγής από όλες ανεξαιρέτως τις ζημιογόνες αιτίες. Έτσι όμως ο αγρότης αφενός νιώθει ανασφάλεια, αφετέρου είναι σε διαρκή ομηρία από την κάθε κυβέρνηση.
Υποστηρίζω το δικαίωμα να μπορεί ο ΕΛΓΑ επιπλέον να αποζημιώνει κάθε προϊόν για κάθε ζημία που προέρχεται από φυσικό κίνδυνο με ανάλογη καταβολή ασφαλιστικής εισφοράς. Βεβαιώνω ότι είναι ώριμοι οι αγρότες να το αποδεχθούν.
Σήμερα, είναι όμηροι των προθέσεων της κάθε κυβέρνησης που θα τους καλύπτει ασφαλιστικά κατά βούληση, κατά συγκυρία και πάντως ύστερα από αγωνίες, πιέσεις και παρεμβάσεις τοπικών βουλευτών που θα επιχειρούν να το εξαγοράσουν ψηφοθηρικά.
Θέλω τον αγρότη και τον κτηνοτρόφο αξιοπρεπείς. Με δικαιώματα και υποχρεώσεις που θα κινούνται σε σαφές πλαίσιο και θα αναπτύσσονται με σχέδιο και στρατηγική.
Υποστηρίζω μεγαλύτερη, κυρίως όμως ταχύτερη, προώθηση επενδυτικών πρωτοβουλιών των αγροτών και κτηνοτρόφων στους τομείς επεξεργασίας, τυποποίησης, εμπορίου, τουρισμού και τάχιστη προώθηση των υποδομών που θα βοηθήσουν τις περιοχές που το χρειάζονται. Φράγματα, εγγειοβελτιωτικά έργα, αντλιοστάσια, έργα άρδευσης και στραγγιστικά. Παρότι πέρασαν 3 κοινοτικά πακέτα έχει να γίνει έργο εγγειοβελτιωτικό από το 1977.
Μια ιεράρχηση των πρωτοβουλιών αυτών είναι απαραίτητη, όπως και η ενίσχυση της οικονομικής διπλωματίας για διευκόλυνση των αγροτικών εξαγωγών.
Με φοβική συμπεριφορά και άτολμη πολιτική, με άρνηση αντιμετώπισης των προκλήσεων και αξιοποίησης των ευκαιριών, οδηγούμε τον κλάδο σε μαρασμό.
Η ρήση «Βγάλτε τα πέρα μόνοι σας», πέρα από ατυχής, είναι και πολιτικά ολέθρια. Οι αγρότες είναι επιχειρηματίες που μας χρειάζονται δίπλα τους. Θα τολμήσω να πω, μπροστά από αυτούς, να τους ανοίγουμε δρόμους και να υποδεικνύουμε ευκαιρίες.
Δεν έχουν λόγο να μένουν στην επαρχία εάν δεν έχουν υποδομές, πόρους και ευκαιρίες για τα παιδιά τους. Αυτό σημαίνει υποχρέωση της πολιτείας να επενδύσει στην ανάπτυξη της υπαίθρου.
Ελπίζω ότι η δέσμευση για το 80% των πόρων του ΕΣΠΑ στην περιφέρεια δεν θα ψαλιδιστεί. Όπως δεν πρέπει οι διαπραγματεύσεις στα ευρωπαϊκά όργανα σε κρίσιμες καμπές να αφήνονται στα χέρια και στους αυτοσχεδιασμούς αμφιβόλου επάρκειας και οράματος για τον κλάδο υπουργών. Η γεωργία είναι εθνική υπόθεση, είναι ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ.
Μια εξυγίανση και υποχρέωση λειτουργίας του συνεταιριστικού κινήματος με σύγχρονους όρους διοίκησης και εμπορίας, αξιοποίησης των δυνατοτήτων του διαδικτύου, επιστημονική και διοικητική επάρκεια με κανόνες διαφάνειας και γνώση των συνθηκών ανταγωνισμού έχει αργήσει και πρέπει τάχιστα να δρομολογηθεί.
Δεν είναι αργά. Το πιστεύω. Η γεωργία έχει μέλλον στην Ελλάδα.