Διεθνές Οικονομικό Βαρόμετρο

Ποιες είναι οι πλέον επικερδείς επενδύσεις σήμερα; Το ερώτημα απασχολεί τους επενδυτές όλου του πλανήτη, που βλέπουν ότι η κρίση έχει προκαλέσει την κατάρρευση των χρηματιστηρίων, των επενδυτικών-κερδοσκοπικών κεφαλαίων, των ισοτιμιών του άλλοτε πανίσχυρου δολαρίου, ενώ σοβαρές απειλές για σημαντικές ζημίες αντιμετωπίζουν οι επενδύσεις σε ακίνητα και κρατικά ομόλογα. Τα τραπεζικά επιτόκια για καταθέσεις τείνουν να μηδενιστούν και οι τιμές πετρελαίου, πρώτων βιομηχανικών υλών και τροφίμων παρουσιάζουν ισχυρές τάσεις μείωσης, κάτι που θα ισχύσει και στο άμεσο μέλλον. Η τωρινή κρίση συμπαρασύρει τα πάντα στο μηδέν. Και κλάμα οι μεγάλοι επενδυτές! Ίσως ήρθε ο καιρός να χορτάσει και ο φτωχός ψωμί! Για παρηγοριά των μεγάλων επενδυτών, οι διάφοροι αναλυτές, αδέσμευτοι και διαπλεκόμενοι, προσπαθούν να επισημάνουν κάποιες κερδοφόρες επενδύσεις. Και στην προσπάθειά τους αυτή συνιστούν επενδύσεις σε γιεν και σε μετοχές ισχυρών κινεζικών επιχειρήσεων εισηγμένων σε χρηματιστήριο. Στηρίζουν δε τις υποδείξεις τους στο γεγονός ότι στη διάρκεια του τριμήνου Νοέμβριος 2008 – Ιανουάριος 2009 το γιεν έχει ενισχυθεί έναντι του δολαρίου κατά 12%. Όσο για τις κινεζικές επιχειρήσεις, αυτές ελάχιστα έχουν πληγεί από την κρίση, καθώς στηρίζονται στην ισχυρή εγχώρια ζήτηση της απέραντης κινέζικης αγοράς. Η οικονομία της Κίνας θα είναι η πρώτη που θα ξεπεράσει την κρίση.

***
Ανησυχητικά τα μαντάτα για τη βιομηχανική παραγωγή. Οι μέχρι τώρα μετρήσεις δείχνουν ραγδαία μείωση σχεδόν σε όλες τις χώρες του πλανήτη, καθώς η βιομηχανία βιώνει σοβαρά προβλήματα εξαιτίας του σημαντικού περιορισμού της ζήτησης και της υποχώρησης των εξαγωγών. Στις τρεις μεγαλύτερες βιομηχανικές χώρες (ΗΠΑ, Γερμανία και Ιαπωνία) η βιομηχανική παραγωγή μειώνεται συνεχώς. Το τελευταίο τρίμηνο του 2009 παρουσιάζει μείωση 16% στις ΗΠΑ, 21% στην Ιαπωνία και 15% στη Γερμανία. Το 2009 όλα δείχνουν ότι θα είναι ακόμα δυσκολότερο, καθώς οι προβλέψεις είναι ότι θα παρατηρηθεί κατάρρευση της παγκόσμιας ζήτησης. Ίσως τα σοβαρότερα προβλήματα τα αντιμετωπίζουν οι βιομηχανίες παραγωγής επιβατικών αυτοκινήτων και μετά έρχονται οι βιομηχανίες που συνδέονται με την οικοδομή. Η μείωση της βιομηχανικής παραγωγής οδηγεί δυστυχώς σε αύξηση της ανεργίας. Και αν δεν υπάρξουν γενναία μέτρα στήριξης της πραγματικής οικονομίας, η παγκόσμια παραγωγική μηχανή θα χτυπηθεί σκληρά από το φαινόμενο της υποκατανάλωσης και η τωρινή κρίση θα ανακυκλώνεται για αρκετά χρόνια, όσο οι κυβερνήσεις των χωρών της Δύσης θα επιμένουν να διατηρούν στη ζωή το νεοφιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο. Δυστυχώς, μέχρι τώρα οι κυβερνήσεις πασχίζουν να ενισχύσουν τις τράπεζες και έχουν θέσει σε δεύτερη μοίρα τη στήριξη της πραγματικής οικονομίας. Ενώ έπρεπε να συμβαίνει το αντίθετο. Μωρία ή αλληλοεξυπηρέτηση συμφερόντων;

***
Τα κράτη μέλη της ΕΕ εφαρμόζουν το καθένα χωριστά δικό του σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης. Τα μέτρα που κυριαρχούν είναι μειώσεις φόρων και κοινωνικών εισφορών, επιδόματα στα οικονομικώς ασθενέστερα νοικοκυριά, αύξηση δημοσίων επενδύσεων και πακέτα διάσωσης τραπεζών. Πάντως αποκλειστικά και μόνο μέτρα στήριξης των τραπεζών κανένα κράτος δεν εφαρμόζει. Όλες οι κυβερνήσεις τα συνδυάζουν με φοροελαφρύνσεις και παροχές σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Σχέδια στήριξης των τραπεζών εφαρμόζουν μόνον το Βέλγιο, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Γαλλία και η Βρετανία. Και φυσικά και η Ελλάδα. Ενώ μείωση φόρων βλέπουμε σε Βρετανία (μείωση του ΦΠΑ κατά 2,5%), Δανία, Γερμανία, Ισπανία, Λουξεμβούργο και Φινλανδία. Διάφορες παροχές προς τα νοικοκυριά έχουν ανακοινώσει η Σουηδία, η Φινλανδία, η Αυστρία, η Ολλανδία, η Ιταλία, η Γαλλία, η Ισπανία, η Δανία και το Βέλγιο. Από τα στοιχεία που μέχρι τώρα έχουν ανακοινωθεί προκύπτει ότι αναλογικά τα πλέον γενναία μέτρα στήριξης εφαρμόζονται στη Σουηδία (διατίθεται το 1,4% του ΑΕΠ για το 2009), στη Φινλανδία (1,2% του ΑΕΠ), στην Ισπανία (1,1%) και στη Βρετανία, την Αυστρία και τη Δανία (από 1% του ΑΕΠ). Με όλα αυτά τα μέτρα θα καταφέρουν άραγε οι νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις να διασώσουν τελικά το σημερινό οικονομικό μοντέλο της ασύδοτης αγοράς; Προς τα εκεί αποβλέπουν οι προσπάθειές τους. Προσωπικά φρονούμε ότι γρήγορα θα υιοθετηθούν κανόνες ελέγχου των αγορών. Αυτό το μοντέλο κατέρρευσε και δημιούργησε ερείπια παντού, λόγω του πλέγματος των σχέσεων όλων των οικονομιών.