Οι κυβερνήσεις πίσω από το χάλι της δημόσιας διοίκησης
Στο γραφείο του υπουργού, όπως και σε αυτά των επικεφαλής των κομμάτων της αντιπολίτευσης, βρίσκεται τις τελευταίες ημέρες μία από τις ελάχιστες ίσως ομόφωνες αποφάσεις της Οικονομικής-Κοινωνικής Επιτροπής (ΟΚΕ). Μια εμπεριστατωμένη πρόταση για ευρύ διάλογο και γρήγορες αποφάσεις, αφού στην εισήγηση αυτή συμφώνησαν οι εκπρόσωποι των εργατικών οργανώσεων, των εργοδοτικών συνδικαλιστικών οργανώσεων αλλά και των εκπροσώπων των αγροτών. Και διά των εκπροσώπων αυτών, τόσο στις διαπιστώσεις που καταγράφονται όσο και στις αλλαγές που προτείνονται, συμπερασματικά, φαίνεται να συγκλίνουν τα κόμματα της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ, γεγονός που προσδίδει ακόμη μεγαλύτερη πολιτική βαρύτητα στην εισήγηση της ΟΚΕ.
Τα βασικά γνωρίσματα που πρέπει να έχει η δημόσια διοίκηση περιλαμβάνονται στο αʼ κεφάλαιο της «Γνώμης» και σε αυτό υπογραμμίζεται:
– Η δημόσια διοίκηση σε μια σύγχρονη Δημοκρατία πρέπει να αποτελεί το κατάλληλο εργαλείο για την υλοποίηση των πολιτικών που αποφασίζει η, δημοκρατικά, συντεταγμένη Πολιτεία με διπλό στόχο: Να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο των πολιτών της και να προάγει τις σχέσεις και τη συνεργασία της χώρας με τις άλλες χώρες και τους διεθνείς οργανισμούς. Στον ευρύτερο αυτό στόχο μπορεί κανείς να υπαγάγει τις παρακάτω επιμέρους επιδιώξεις που αποτελούν και τα μέσα υλοποίησής του:
– Τον επιτελικό προγραμματισμό της δημόσιας διοίκησης συνοδευόμενο από μια συνοχή και συνέχεια στη λειτουργία της.
– Τη φιλικότητα της δημόσιας διοίκησης προς τον διοικούμενο, τόσο προς τον πολίτη όσο και προς τις επιχειρήσεις, αλλά και προς τους εργαζόμενους σε αυτήν.
– Την ανάγκη αποκεντρωμένης λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης προκειμένου οι αποφάσεις να ανταποκρίνονται περισσότερο στις πραγματικές ανάγκες.
– Τη διασφάλιση ικανοποιητικών συνθηκών στο εσωτερικό της δημόσιας διοίκησης όσον αφορά θέματα εργασίας και αμοιβής, κίνητρα για ανέλιξη και περιθώρια για ανάληψη πρωτοβουλιών των εργαζομένων.
– Την ανάγκη οι αρμοδιότητες και οι διαδικασίες λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης να διέπονται από σαφήνεια, διαφάνεια, συνέχεια και θεσμική μνήμη.
Σχέση δημόσιας διοίκησης
και πολιτικής εξουσίας
Μόνο με μελανά χρώματα περιγράφεται η σημερινή κατάσταση που επικρατεί στη δημόσια διοίκηση, με έμφαση στις σχέσεις με την πολιτική εξουσία. Όπως ομόφωνα συμφώνησαν οι εκπρόσωποι της ΟΚΕ, διαπιστώνονται τα εξής:
• Υπάρχει ισχυρότατη παράδοση κομματικού ελέγχου της δημόσιας διοίκησης, η οποία, σε συνδυασμό με προσωπικά, τοπικιστικά και συντεχνιακά δίκτυα, καθυποτάσσει τον υπηρεσιακό μηχανισμό, ματαιώνοντας στην πράξη τη θεμελιώδη αρχή της αμεροληψίας με γνώμονα το γενικά δημόσιο συμφέρον. Ακόμη:
• Τα κριτήρια που χαρακτηρίζουν τη στελέχωση αλλά και τη διαδικασία εσωτερικών ελέγχων εντός της δημόσιας διοίκησης είναι έξω από κάθε αξιοκρατία και αντικειμενικότητα. Και όπως, σωστά, επισημαίνεται:
– Η κυριαρχία της πολιτικής επί της διοίκησης δημιουργεί πολυδιάστατους φαύλους κύκλους, αφού η πολιτική ηγεσία αντιμετωπίζει με δυσπιστία τον υπηρεσιακό μηχανισμό, ο οποίος με τη σειρά του αναπτύσσει «τεχνικές και ελιγμούς επιβίωσης και επιρροής» με αποτέλεσμα να συγκροτείται ένα πλαίσιο αδιαφάνειας, αμοιβαίας δυσπιστίας και υπονόμευσης.
Ως άλλα στοιχεία, που σύμφωνα με την ΟΚΕ χαρακτηρίζουν τη δημόσια διοίκηση, αναφέρονται η ασυνέπεια και η απουσία θεσμικής μνήμης με τις συχνές αλλαγές όχι μόνον των πολιτικών προσώπων αλλά και της υπηρεσιακής ή μετακλητής ηγεσίας, καθώς και η απουσία ευρυθμίας και λειτουργικών ισορροπιών στις σχέσεις πολιτικής και διοικητικών στελεχών με συνέπεια προσωρινοί πολιτικοί προϊστάμενοι να αδυνατούν ή να μη θέλουν να αξιοποιήσουν την υπηρεσιακή γνώση.
Πρόεδρος της επιτροπής που εργάστηκε για την έκδοση της ομόφωνης «Γνώμης» της ΟΚΕ, ο αντιπρόεδρος της ΑΔΕΔΥ Κώστας Παπαντωνίου και μέλη οι Νίκος Σκορίνης. Ν. Αντζινά, Ηλ. Ηλιόπουλος και Ι. Σωτηρίου. Το έργο της Επιτροπής Εργασίας στήριξε με θέρμη, όπως πληροφορούμαστε, ο πρόεδρος της ΟΚΕ Χρ. Πολυζωγόπουλος.