Η ΕΥΡΩΠΗ ΟΜΗΡΟΣ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ
Τον Αύγουστο η Τιφλίδα έθεσε τη Μόσχα ενώπιον ενός διλήμματος: να αποδεχθεί αμφισβήτηση των άμεσων συμφερόντων της με μοναδικό αντάλλαγμα ότι δεν θα σπιλωθεί η δημόσια εικόνα της ή να προασπίσει τα συμφέροντά της, κατηγορούμενη ταυτόχρονα για επεκτατικές βλέψεις, επιθετικές κινήσεις, αναβίωση του Ψυχρού Πολέμου κ.ο.κ. Παρότι η απάντηση που έδωσε πάγωσε πολλούς και όφειλε να είναι δεδομένη, μόλις πριν από δύο εβδομάδες βρέθηκε ξανά ενώπιον του ίδιου διλήμματος: να δεχθεί το «δικαίωμα» ενός άλλου γείτονά της να κλέβει κατά βούλησιν φυσικό αέριο από τους αγωγούς οι οποίοι διέρχονται από το έδαφός της, έναντι υψηλότατου μάλιστα τιμήματος, κερδίζοντας ωστόσο από την πώλησή του στις άλλες αγορές, ή να χτυπήσει το χέρι στο τραπέζι, χάνοντας τεράστια έσοδα (120 εκατ. δολ. υπολογίζει τα διαφυγόντα κέρδη η Γκαζπρόμ κάθε μέρα που μένουν κλειστές οι στρόφιγγες) και κυρίως την αξιοπιστία της. Το γεγονός δε ότι αυτήν τη φορά το δίλημμα τέθηκε από το Κίεβο που μαζί με την Τιφλίδα πρωταγωνιστεί στη διεκδίκηση του ιερού… δικαιώματός τους να ενταχθούν πάση θυσία στο ΝΑΤΟ και επιδίδονται μεταξύ τους σε συνεχείς μάχες για το ποιος θα προκαλέσει πιο εξόφθαλμα την Μόσχα μόνο τυχαίο δεν είναι…
Το κατήγγειλε άλλωστε και ο ίδιος ο Αλεξάντερ Μεντβέντεβ, νούμερο 2 στην ιεραρχία της Γκαζπρόμ, την Τρίτη, όταν έκπληκτος διαπίστωσε πως η ουκρανική πλευρά για μια ακόμη φορά παραβίαζε τα όσα είχε συμφωνήσει στις τριμερείς διαπραγματεύσεις που είχε με τη Ρωσία και την ΕΕ: «Φαίνεται να χορεύουν μια μουσική που ενορχηστρώνεται όχι στο Κίεβο αλλά έξω από τη χώρα». Κατηγορία που πάλι εντελώς τυχαία έσπευσε να ανασκευάσει η αμερικανική πρεσβεία στο Κίεβο, χαρακτηρίζοντας, μέσω του εκπροσώπου Τύπου της, τις κατηγορίες του ενεργειακού κολοσσού «αβάσιμες και αλλόκοτες»…
Δεν πληρώνουν, δεν πληρώνουν!
Ο προκλητικός, προβοκατόρικος ακόμη καλύτερα, για να χρησιμοποιήσουμε κι έναν όρο της τρέχουσας ελληνικής πολιτικής ορολογίας, χαρακτήρας των ουκρανικών ενεργειών αποκαλύπτεται ανάγλυφα αν δούμε τα διακυβεύματα της διαμάχης. Η αντιπαράθεση για το φυσικό αέριο μεταξύ Μόσχας και Κιέβου ξεκίνησε με αφορμή τις διαπραγματεύσεις για την τιμή που θα πληρώνει από τη νέα χρονιά η Ουκρανία για το αέριο που καταναλώνει. Μέχρι στιγμής κατέβαλλε 179,50 δολ. για κάθε 1.000 κυβικά μέτρα αερίου, ενώ η Γκαζπρόμ ζητούσε 250 δολ. αρχικά και στη συνέχεια, μετά τον εκβιασμό, 450 δολ. Ζητούσε επίσης να επέλθει μια συμφωνία για τα τεράστια ποσά που χρωστάει το Κίεβο από τα προηγούμενα χρόνια. Βλέποντας κανείς την αύξηση με σχετικούς όρους, ως ποσοστό δηλαδή, φαντάζει υπερβολική, σε βαθμό να εγείρει υποψίες μην τυχόν και στην τιμολόγηση περιλαμβάνεται κι ένα καπέλο… εκδικητικότητας από τη μεριά της Μόσχας, λόγω της φιλοαμερικανικής στροφής της Ουκρανίας μετά την «πορτοκαλί επανάσταση» του 2004, η οποία έφερε πρώτη φορά στην εξουσία το δίδυμο που κυβερνάει ακόμη και σήμερα, τον Βίκτωρα Γιούστσενκο και τη Γιούλια Τιμοσένκο. Στην πραγματικότητα όμως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Η Ουκρανία όχι μόνο πλήρωνε πολύ λιγότερα σε σχέση με άλλες γειτονικές της χώρες, αλλά και η τιμή που πρότεινε ακόμη και τώρα η Γκαζπρόμ είναι υποδεέστερη από αυτήν που πληρώνουν άλλες χώρες. Η Γερμανία π.χ. πληρώνει για την ίδια ποσότητα 500 δολ.! Κι ας μη φανταστεί κανείς ότι η Ουκρανία δικαιούται τρόπον τινά τη χαμηλή τιμή για το αέριο που καταναλώνει λόγω της διευκόλυνσης που παρέχει στην Γκαζπρόμ φιλοξενώντας στο έδαφός της τους αγωγούς απ’ όπου προμηθεύονται αέριο 18 ευρωπαϊκές χώρες. Η Ρωσία πληρώνει την Ουκρανία με όρους αγοράς γι’ αυτήν την υπηρεσία και ο ίδιος ο πρωθυπουργός της Ρωσίας, ο Βλαντίμιρ Πούτιν, δέχθηκε μιλώντας στην τηλεόραση την Πέμπτη 8 Ιανουαρίου από 1,60 δολ., που πλήρωνε μέχρι τώρα η Ρωσία ως τέλη μεταφοράς για κάθε 1.000 κυβικά μέτρα, να πληρώνει όχι μόνο 1,70, που ήταν η επίσημη πρόταση την οποία κατέθεσε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων η Γκαζπρόμ, αλλά 3, ακόμη και 4 δολάρια!
Ωμός εκβιασμός
Όλα τα παραπάνω, αλλά πάνω απ’ όλα η ίδια η ανατροπή της τριμερούς συμφωνίας που έγινε από κοινού δεκτή τη Δευτέρα 12 Ιανουαρίου και η απόφαση του Κιέβου να μην επιτρέψει τελικά τη διέλευση του αερίου, δείχνουν ότι η ευθύνη για τις διακοπές στην παροχή αερίου που υπομένουν 18 χώρες της ΕΕ, ορισμένες δε απ’ αυτές με δραματικές συνέπειες, όπως η Βουλγαρία, που προμηθεύεται σχεδόν το 100% του αερίου που καταναλώνει από τη Ρωσία μέσω Ουκρανίας, βαραίνει την Ουκρανία και μόνο. Απώτερη επιδίωξή της είναι να εκτεθεί η Ρωσία ως εμπορικός εταίρος και να χαρακτηριστεί ως επιλογή υπερυψηλού ρίσκου η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Μόσχα. Κι αυτό όχι χάριν της θεμιτής ενεργειακής ανεξαρτησίας της Ευρώπης, αλλά για να μείνει στα χαρτιά η στρατηγική συνεργασία της δυτικής Ευρώπης με τη Ρωσία, ένα σχέδιο που πειραματικά δοκιμάζεται στον τομέα της ενέργειας και θα μπορούσε να αποτελέσει σφήνα στην αμερικανική ηγεμονία.
Σ’ αυτόν τον βωμό, όπως ακριβώς ο Μιχαήλ Σαακασβίλι θυσίασε με μια πρωτοφανή για τα διεθνή χρονικά ανευθυνότητα τις υποδομές και το διεθνές κύρος της χώρας του, έτσι και τώρα ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βίκτωρ Γιούστσενκο θυσιάζει την οικονομική ευρωστία της δικής του χώρας. Εκ πρώτης όψεως πράττει εκ του ασφαλούς, στον βαθμό που η ίδια η Ουκρανία, έχοντας αποθέματα φυσικού αερίου από δικές της πηγές, μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της 3 με 4 μήνες ακόμη. Από την άλλη όμως, μόλις πρόσφατα η Ουκρανία κατέφυγε ως επαίτης στο ΔΝΤ για να πάρει δανεικά ύψους 16,5 δισ. δολ., ενώ αναμένεται φέτος να δει το ΑΕΠ της να συρρικνώνεται κατά 5,5%, που είναι η μεγαλύτερη μείωση για όλη την Ευρώπη. Η ανεργία ταυτόχρονα έχει αυξηθεί από 6,5% στο 8,5%. Λεπτομέρειες προφανώς για μια πολιτική ηγεσία που προτεραιότητά της θεωρεί να εκμεταλλεύεται τη γεωγραφική της θέση, κρατώντας ομήρους τους πολίτες της Ευρώπης και ρίχνοντας λάδι στη φωτιά της σύγκρουσης των ΗΠΑ με τη Ρωσία…