Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα
Το στοίχημα για την αξιωματική αντιπολίτευση είναι ο χρόνος διεξαγωγής τους. Στελέχη με τα οποία συνομιλεί ο Γιώργος Παπανδρέου λένε στο «Π» ότι «οι εκλογές θα γίνουν πιθανότατα μαζί με τις ευρωεκλογές, γιατί ο Καραμανλής δεν θα μπορέσει να αντέξει το κλίμα των ημερών, όχι μόνον εξαιτίας των προβλημάτων της οικονομίας, αλλά κυρίως λόγω των αντιδράσεων στην Παιδεία». Ωστόσο, κάποιοι, όπως ο Ανδρέας Λοβέρδος, τονίζουν ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να προκηρυχθούν εκλογές κι αυτό προκύπτει από το κλίμα που επικρατεί στην Κοινοβουλευτική Ομάδα της κυβερνητικής παράταξης, όπου αρκετοί βουλευτές της ΝΔ δεν αισθάνονται ιδιαίτερα ευτυχείς με τα όσα συμβαίνουν: «Η απογοήτευσή τους δεν κρύβεται πια και δεν έχει σχέση με το ποιους επέλεξε ο πρωθυπουργός, αλλά με την κατάσταση, που δεν αντιμετωπίζεται όπως θα έπρεπε».
Πολύ κοντά στις εκλογές θεωρεί ότι βρισκόμαστε και ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης. Τέλη Μαρτίου, αρχές Απριλίου προσδιορίζει τον χρονικό ορίζοντα της κυβέρνησης, καθώς, όπως υποστηρίζει ο πρώην υπουργός, «ο Καραμανλής, θα αναγκαστεί να προσφύγει σε αυτές λόγω της ασφυξίας που θα επικρατεί στην οικονομία με εκατοντάδες ακάλυπτες επιταγές στην αγορά και με το κράτος να αδυνατεί να πληρώσει ακόμη και τους εργαζόμενους…». Όλα αυτά, σε συνδυασμό με το κλίμα φόβου και ανασφάλειας λόγω των περιστατικών των τελευταίων ημερών, θα προκαλέσουν ένα εκρηκτικό μείγμα στην πολιτική, οπότε άλλη λύση πλην των εκλογών δεν θα έχει ο Καραμανλής. Το θέμα είναι πώς θα αντιμετωπίσει η σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση όλο αυτό το κλίμα σε περίπτωση που γίνουν πρόωρες εκλογές και τις κερδίσει: Χρειάζεται ένα πρόγραμμα 100 ημερών που πρέπει να το επεξεργαστούμε έχοντας υπόψη μας όλα τα δεδομένα ώστε να ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών στην οικονομία, την αγορά, την Παιδεία, αναφέρει ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, σημειώνοντας παράλληλα, ότι μʼ αυτόν τον τρόπο θα δημιουργήσει το ΠΑΣΟΚ κλίμα θετικό και προσδοκίες στην κοινή γνώμη ώστε να αλλάξει διάθεση και να περιμένει να φτιάξουν τα πράγματα.
Στις πολύ κλειστές συζητήσεις που γίνονται στο ΠΑΣΟΚ με βάση τα νέα δεδομένα, οι συνεργάτες του Παπανδρέου εκτιμούν ότι το αμέσως επόμενο διάστημα δεν προμηνύεται πολιτική σταθερότητα και διαβλέπουν ότι στο στόχαστρο θα μπουν δύο πρωτοκλασάτοι υπουργοί της κυβέρνησης, ο Άρης Σπηλιωτόπουλος και ο Χρήστος Μαρκογιαννάκης. Με άλλα λόγια Παιδεία και Αστυνομία-τρομοκρατία είναι τα δύο θέματα που φοβίζουν το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης γιατί και τα δύο απαξιώνουν συνολικά το πολιτικό σύστημα και άρα κόβουν τη φόρα και στο ΠΑΣΟΚ, στο ενδεχόμενο να κυβερνήσει. Επομένως το θέμα των πρόωρων εκλογών είναι κάτι με το οποίο ο πρωθυπουργός θα παίξει λαμβάνοντας υπόψη τη συγκυρία με την ελπίδα βέβαια, να του ξημερώσουν καλύτερες μέρες.
Ένας εκ των στενών συνεργατών του Γιώργου Παπανδρέου, που μετέχει και στον λεγόμενο πρωινό καφέ, ο Πάνος Μπεγλίτης, έλεγε στο «Π» ότι πρέπει να προετοιμαστεί καλύτερα το ΠΑΣΟΚ, ώστε να αντέξει τις πιέσεις από το κλίμα των ημερών, με κάποιους μάλιστα από την κυβερνητική παράταξη να καλλιεργούν τον φόβο στους πολίτες εκμεταλλευόμενοι τα τελευταία επεισόδια και ενισχύοντας έτσι τις συντηρητικές τάσεις του εκλογικού σώματος, κάτι που ενέχει τον σοβαρό κίνδυνο να μην μπορέσει το ΠΑΣΟΚ να πετύχει τον στόχο του στις εκλογές: Το πολιτικό σύστημα βρίσκεται σε κατάσταση ρευστότητας. Ακόμη και ο ορίζοντας των ευρωεκλογών για τον Καραμανλή είναι χρόνος μεγάλος και δεν μπορεί να προγραμματίσει τα στοιχειώδη, ακόμη και να δει αν θα μπορεί ή όχι να διεξαγάγει ταυτόχρονα και πρόωρες εκλογές.
Στην πρώτη σύσκεψη που έγινε στο ΠΑΣΟΚ με το που ανακοινώθηκαν τα νέα πρόσωπα που ανέλαβαν χαρτοφυλάκιο στην κυβέρνηση, πολλοί είπαν ότι ο Γ. Αλογοσκούφης μπορεί να ήταν ό,τι ήταν ως υπουργός Οικονομίας και να τους συνέφερε πολιτικά στην αντιπαράθεσή τους με την κυβέρνηση, ωστόσο η τοποθέτηση του Γιάννη Παπαθανασίου ως επικεφαλής της ελληνικής οικονομίας δεν προσθέτει τίποτα. «Δεν διαθέτει κύρος στην Ευρώπη, δεν έχει συμμάχους που χρειάζονται στο ECOFIN, δεν έχει τις γνώσεις που διέθετε ο τέως υπουργός-σφραγίδα της κυβέρνησης Καραμανλή όλα αυτά τα χρόνια». Επομένως, η τοποθέτησή του στον τομέα αυτόν έχει σχέση όχι με τις ανάγκες τις κοινωνίας, που στραγγαλίζεται από την ακρίβεια και την οικονομική ανέχεια, αλλά με τις εσωκομματικές ανάγκες, καθώς επίσης και με την ανάγκη να κλείσει μέτωπα με επικοινωνιακό τρόπο: Ο Καραμανλής δεν έκανε αυτό που θα ήθελε στην ουσία με τον ανασχηματισμό. Αντίθετα, ο πρωθυπουργός έλαβε υπόψη του τις κομματικές ισορροπίες και τις ανάγκες των «βαρόνων του Τύπου», που πίεσαν ώστε οι επιλογές του πρωθυπουργού να είναι φιλικές προς τους ίδιους και τα συμφέροντά τους.
Ο κ. Παπανδρέου έδωσε «εντολή», μετά από σχετική συζήτηση με τον Παπακωνσταντίνου, να κάνει λόγο για εκλογικό ανασχηματισμό, ούτως ώστε να τον κάψουν πριν ακόμη ανακοινωθεί. Ο Γιώργος γνωρίζει ότι από τον Μάρτιο τα πράγματα στον τομέα της οικονομίας θα είναι πολύ χειρότερα από αυτά που ζούμε σήμερα: Δεν έχουμε δει τίποτα ακόμη. Τότε θα αρχίσουν να σκάνε τα κανόνια το ένα πίσω από το άλλο, βγάζοντας στους δρόμους χιλιάδες νέους ανέργους, οπότε γιατί να συμφέρουν το ΠΑΣΟΚ οι πρόωρες εκλογές; Το ερώτημα αυτό απασχολεί έντονα τα κορυφαία στελέχη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αλλά στην πολιτική δεν μπορεί να τα θέλουμε όλα δικά μας.
Λένε λοιπόν ότι αν ο Καραμανλής κάνει πρόωρες εκλογές και το ΠΑΣΟΚ τις κερδίσει, θα έχει να αντιμετωπίσει τεράστια και πολυσύνθετα ζητήματα και αμέσως θα έρθει η κατακραυγή του κόσμου αν το Κίνημα δεν μπορέσει ως κυβέρνηση να τα αντιμετωπίσει. Από την άλλη, όμως, δεν μπορεί, εδώ που φτάσαμε, να μην εντείνει τις προσπάθειές της η αξιωματική αντιπολίτευση για εκλογές στους πρώτους μήνες του νέου χρόνου.
Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα, δηλαδή, για την αξιωματική αντιπολίτευση, που βρίσκεται παγιδευμένη στο δίλημμα αυτό. Από τη μια θέλει νʼ αφήσει τον Καραμανλή να φτάσει στο χαμηλότερο πολιτικό επίπεδο και να φθαρεί εντελώς, από την άλλη όμως τι θα κάνει αν βρεθεί ο Γιώργος στην καρέκλα του Κώστα Καραμανλή; Γιʼ αυτό και ορισμένα στελέχη που βρίσκονται κοντά στον Παπανδρέου, με κάθε ευκαιρία του τονίζουν την ανάγκη «Να βγει τώρα το ΠΑΣΟΚ και να μιλήσει καθαρά στους πολίτες. Δεν είμαστε ούτε θαυματοποιοί ούτε μάντεις ούτε χρυσοδάχτυλοι να βρίσκουμε μαγικές λύσεις μέσα από μαγικές συνταγές. Χρειάζεται να δυναμώσουμε, να σφίξουμε τα λουριά και να πούμε την αλήθεια στον κόσμο…».
Υπάρχουν και οι ψύχραιμοι, αυτοί που βλέπουν με μαθηματικό τρόπο την πολιτική και φροντίζουν να προσγειώνουν όσους θεωρούν καμένο χαρτί τον Καραμανλή. Στελέχη που κατέχουν θεσμικό ρόλο και επιστημονική κατάρτιση στις έρευνες της κοινής γνώμης έλεγαν ότι ο Καραμανλής έκανε έναν πολύ καλό σχεδιασμό για να βγει από τα αδιέξοδά του και γιʼ αυτό δεν βλέπουν τώρα εκλογές. Με τους 12 νέους υπουργούς και υφυπουργούς θα κερδίσει χρόνο τουλάχιστον μέχρι το Πάσχα, καθώς δεν είναι εύκολο στο ΠΑΣΟΚ με το καλημέρα να τους επικρίνει για ανύπαρκτο έργο. Άρα ο σχεδιασμός του πρωθυπουργού δεν είναι εκλογικός, παρά μόνον επικοινωνιακός: Έκανε… επικοινωνιακό ποδαρικό. Πόλωσε πριν από τις γιορτές τους βουλευτές του, τους άφησε με την προσδοκία ότι θα μπούνε στην κυβέρνηση, πήγαν στις εκλογικές τους περιφέρειες δίχως νʼ ανοίξει μύτη και επέστρεψαν με την προσμονή του ανασχηματισμού. Όσοι δεν μπήκαν στη νέα κυβέρνηση είναι πολύ δύσκολο νʼ αρχίσουν έντονη κριτική στον Καραμανλή. Μάλιστα, όσοι υποστηρίζουν το σενάριο του χρόνου που θέλει να κερδίσει ο Καραμανλής και όχι των πρόωρων εκλογών θεωρούν ότι ήταν πολύ έξυπνη κίνηση να μην τοποθετήσει στο νέο υπουργικό σχήμα πρόσωπα όπως ο Γιακουμάτος ή ο Π. Παναγιωτόπουλος, για παράδειγμα, καθώς δεν θέλει να δείξει ότι απευθύνεται στη λεγόμενη «λαϊκή Δεξιά» αλλά στον μεσαίο χώρο. Να περιορίσει τις διαρροές που έχει προς τον μεσαίο χώρο. Πρόσωπα, όπως ο Γκιουλέκας, ο Μαρκόπουλος ή ο Δένδιας, για παράδειγμα, δεν προκαλούν και το προφίλ τους δεν έχει «γράψει» αρνητικά αποτύπωμα στην κοινωνία όπως προηγούμενοι υπουργοί και υφυπουργοί που ο κόσμος τούς έζησε για τα καλά και απογοητεύτηκε μαζί τους.
Όπως και να έχει πάντως, οι διαφορετικές απόψεις στο ΠΑΣΟΚ για τον χρόνο των πρόωρων εκλογών έχουν δημιουργήσει άλλη μια αναστάτωση στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, με αποτέλεσμα να μην μπορούν ακόμη να αποφασίσουν ποια αντιπολιτευτική τακτική θα ακολουθήσουν. Μπορεί να λένε δημόσια ότι δεν αλλάζει ο σχεδιασμός τους, ωστόσο στις κλειστές συσκέψεις που γίνονται το ερώτημα τίθεται ξανά: Τι κάνουμε από τώρα και στο εξής, συμπεριλαμβανομένων όλων των σεναρίων και πιθανοτήτων; Καθαρή απάντηση δεν υπάρχει και γιʼ αυτό μαδάνε τη… μαργαρίτα.