Η επιτήρηση Νο2 και το νέο σχέδιο λιτότητας
Το… ναυάγιο της πολιτικής Αλογοσκούφη, που επιμελώς προσπαθούσε να κρύψει ο… μετά δακρύων αποπεμφθείς τέως υπουργός Οικονομίας, έκανε απειλητικό την εμφάνισή του την ίδια ημέρα που ανακοινώθηκε ο ανασχηματισμός: Το έλλειμμα του 2008, σύμφωνα με τις πληροφορίες που διέρρευσαν από το υπουργείο, κλείνει στο 3,5% του ΑΕΠ, για δεύτερη συνεχή χρονιά, και είναι αναπόφευκτο πλέον το πολιτικά επώδυνο «παζάρι» με τις Βρυξέλλες για τους όρους της νέας κοινοτικής επιτήρησης.
Ο επί πενταετία «τσάρος» της Οικονομίας απέτυχε να τηρήσει έναντι του πρωθυπουργού τη βασική του δέσμευση, ότι θα συγκρατήσει το έλλειμμα του 2008 κάτω από το κρίσιμο όριο του 3% και, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η οριστικοποίηση των σχετικών στοιχείων τις τελευταίες ημέρες οδήγησε και στην οριστικοποίηση της απόφασης του πρωθυπουργού για την αποπομπή του.
Oι άλλοι του έφταιγαν
Ο κ. Αλογοσκούφης, μιλώντας κατά την τελετή παράδοσης του θώκου του στον Γιάννη Παπαθανασίου, προσπάθησε να φορτώσει στους άλλους υπουργούς την αποτυχία του, λέγοντας ότι «άλλοι ξοδεύουν και άλλος πληρώνει». Μάλιστα, συνόδευσε αυτήν την τελευταία προσπάθεια μετάθεσης ευθυνών, μετά τις γνωστές, μονότονες προσπάθειες του παρελθόντος για μετάθεση όλων των ευθυνών στις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, με δάκρυα πικρίας για την αναπάντεχη απομάκρυνσή του.
Γεγονός είναι, πάντως, ότι ο κ. Παπαθανασίου αναλαμβάνει τον όχι επίζηλο ρόλο του… τιμονιέρη σε ναυάγιο, καθώς καλείται από την πρώτη ημέρα του στο υπουργικό γραφείο της πλατείας Συντάγματος να διαπραγματευθεί με τον Χοακίμ Αλμούνια τους όρους της νέας, «ήπιας» επιτήρησης, να καταρτίσει το διορθωτικό σχέδιο για τη συγκράτηση των ελλειμμάτων και να αντλήσει από τις αγορές κεφαλαίων τα 53 δισ. ευρώ δανείων που θα χρειαστεί φέτος το Δημόσιο.
Το μόνο ενθαρρυντικό στοιχείο, μέχρι στιγμής, είναι η απόφαση που έχει ληφθεί από το φθινόπωρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, να εφαρμοσθούν με χαλαρότητα στο εξής οι διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος, η λεγόμενη «επιτήρηση», τουλάχιστον μέχρι να περάσει η θύελλα της διεθνούς κρίσης. Αυτό, σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Π», σημαίνει ότι οι κοινοτικοί δεν θα επιβάλουν στην κυβέρνηση να λάβει άμεσα πολύ σκληρά μέτρα σταθεροποίησης, αλλά θα αφήσουν περιθώρια για συγκράτηση του ελλείμματος κάτω από το 3% με ηπιότερα μέτρα, σε ορίζοντα διετίας.
Παρ’ όλα αυτά, η κυβέρνηση θα κληθεί να παρουσιάσει ένα νέο πειστικό Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης, το οποίο θα συνοδεύεται από μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής με μόνιμο χαρακτήρα. Τραπεζικά στελέχη τονίζουν ότι μέχρι την υποβολή και έγκριση αυτού του σχεδίου η Αθήνα δεν θα έχει να αντιμετωπίσει μόνον την πίεση των Βρυξελλών, αλλά και τις «κλειστές πόρτες» της διεθνούς αγοράς ομολόγων, όπου ακόμη και η Γερμανία συνάντησε αυτήν την εβδομάδα σοβαρό πρόβλημα απορρόφησης των ομολογιακών της εκδόσεων.
Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι το υπουργείο αποφεύγει μέχρι νεωτέρας να ανακοινώσει ημερομηνίες έκδοσης μακροχρόνιων τίτλων, που θα πρέπει να αγορασθούν κατά μεγάλο μέρος από ξένους επενδυτές, και προς το παρόν «μπαλώνει τρύπες» με μικρές εκδόσεις εντόκων γραμματίων βραχυχρόνιας διάρκειας. Μάλιστα, οι εκδόσεις εντόκων γραμματίων που έχουν προγραμματιστεί την Τρίτη, αναμένεται να διατεθούν με πολύ υψηλές αποδόσεις, πάνω από το 3,5%.
Τα συστατικά του νέου κοκτέιλ… λιτότητας περιέγραψαν με τις δηλώσεις τους, ο πρωθυπουργός και ο κ. Παπαθανασίου, αφήνοντας σαφώς να εννοηθεί ότι η κυβέρνηση θα επιδιώξει να αποφύγει νέες δυσάρεστες εκπλήξεις στα ασθενέστερα στρώματα, που εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους κοινωνικής «έκρηξης» και εκλογικής αποδοκιμασίας:
1. «Δεν πρέπει και δεν μπορούμε να επιβάλουμε πρόσθετες θυσίες στους χαμηλόμισθους, τους χαμηλοσυνταξιούχους, τους αγρότες και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Αντιθέτως, οφείλουμε να εξαντλήσουμε όλα τα περιθώρια για τη στήριξη αυτών των ομάδων», τονίζει ο κ. Παπαθανασίου. Σύμφωνα με πληροφορίες, αυτό σημαίνει ότι δεν θα επιβληθούν πρόσθετα μέτρα φορολογικής επιβάρυνσης, με εξαίρεση την καθιέρωση των νέων τεκμηρίων, που όμως θα είναι «ήπια» και θα «δαγκώνουν» μόνο σε ακραίες περιπτώσεις φορολογουμένων, που εμφανίζονται στην εφορία «φτωχοί», αλλά συντηρούν ακριβά σπίτια, αυτοκίνητα ή και σκάφη αναψυχής.
2. Ο πρωθυπουργός τόνισε την Πέμπτη ότι είναι ανάγκη να περισταλούν οι καταναλωτικές δαπάνες του Δημοσίου. Ωστόσο, σύμφωνα με αναλυτές, το μεγάλο ερώτημα για τους επόμενους μήνες είναι πώς θα αντιμετωπίσει η κυβέρνηση τον μεγάλο όγκο ανελαστικών δαπανών του Δημοσίου που αφορούν τη μισθοδοσία των υπαλλήλων, αφού οι περικοπές των καταναλωτικών δαπανών δεν μπορεί να είναι το μοναδικό συστατικό ενός σταθεροποιητικού προγράμματος. Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση θα αξιοποιήσει τη ραγδαία υποχώρηση του πληθωρισμού για να προσφέρει φέτος στους δημοσίους υπαλλήλους τις χαμηλότερες αυξήσεις των τελευταίων ετών.
Καθώς η κυβέρνηση αντιμετωπίζει πλέον τα προβλήματα της οικονομίας με το βλέμμα και στις κάλπες, βέβαιο θεωρείται ότι θα προσπαθήσει με κάθε τρόπο να αποφύγει ένα δημοσιονομικό πρόγραμμα-σοκ και να παρουσιάσει στην Κομισιόν το ηπιότερο δυνατό σχέδιο σταθεροποίησης. Το ερώτημα, όμως, είναι αν οι Βρυξέλλες θα θελήσουν να διευκολύνουν την κυβέρνηση στο έργο της και, κυρίως, με ποια –φανερά ή κρυφά– ανταλλάγματα…