Διεθνές Οικονομικό Βαρόμετρο
1Ο διακεκριμένος αμερικανός οικονομολόγος Paul Krugman διαπιστώνει ότι η οικονομία αντιμετωπίζει τη χειρότερη κρίση των τελευταίων δεκαετιών. Και προειδοποιεί ότι η άσκηση νομισματοπιστωτικής πολιτικής με μείωση των επιτοκίων και ενέσεις ρευστότητας για την αντιμετώπιση της κρίσης έχει φτάσει πλέον στα όριά της. Και τονίζει την ανάγκη να γίνει «επιθετική χρήση» της δημοσιονομικής πολιτικής από τις ΗΠΑ και την ΕΕ, για να αποφευχθεί μια κατάρρευση. Και συνιστά, στο πλαίσιο αυτό, αύξηση των δημοσίων δαπανών ή περικοπή των φόρων για να τονωθεί η ζήτηση. Αυτά μας λέει ο Krugman, που έχει κατανοήσει τα βαθύτερα αίτια της σημερινής κρίσης. Και αυτές τις απόψεις τις υιοθετούν οι περισσότεροι πολιτικοί ηγέτες των ευρωπαϊκών χωρών, πλην της Μέρκελ, που μιλώντας προ ημερών σε κομματική συνάθροιση χαρακτήρισε τα μέτρα τόνωσης της ζήτησης μέσα από τη δημοσιονομική πολιτική «παράλογο αγώνα δρόμου». Στο μεταξύ, λίγες ημέρες προ των Χριστουγέννων το γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών (IFO) προειδοποίησε την κυβέρνηση ότι σύντομα η Γερμανία θα βρεθεί αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη κρίση της μεταπολεμικής περιόδου. Και τότε θα δούμε ποια συνταγή θα
ακολουθήσει η καγκελάριος της Γερμανίας για να περιορίσει τις συνέπειες της κρίσης. Όλα αυτά καλό είναι να προβληματίσουν και τους δικούς μας κυβερνητικούς παράγοντες, που αψηφούν τον κίνδυνο από τη συρρίκνωση της ζήτησης και αυξάνουν τους φόρους.
2Σε δέκα μέρες αναλαμβάνει τα προεδρικά του καθήκοντα ο
Ομπάμα και ευτυχώς τερματίζεται η περίοδος Μπους. Δεν γνωρίζουμε πώς θα χειρισθεί ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ τα πολλά και σοβαρά προβλήματα που δημιούργησαν στον κόσμο ο Μπους και η παρέα του, αλλά στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής δεν προβλέπω ουσιώδεις αλλαγές με τη Χίλαρι υπουργό των Εξωτερικών. Τα τελευταία γεγονότα στη Μέση Ανατολή με την επιδρομή των Εβραίων εναντίον των Παλαιστινίων έδειξαν έναν Ομπάμα συμβιβασμένο με τις απαιτήσεις του εβραϊκού λόμπι. Εύχομαι γρήγορα να διαψευστώ. Προβλέπω όμως έναν μεγάλο συμβιβασμό μεταξύ Ομπάμα και συνασπισμένων δυνάμεων, ιδίως στον οικονομικό τομέα, όπου τα συμφέροντα κυριαρχούν. Προεκλογικά ο νέος Πρόεδρος υποσχέθηκε να μεταρρυθμίσει τρεις βασικούς τομείς της οικονομίας των ΗΠΑ. Τον τομέα της χρηματοπιστωτικής αγοράς (τράπεζες – ασφαλιστικές εταιρείες – επιχειρήσεις διαχείρισης κεφαλαίων), που παράγει το 8% του συνολικού ΑΕΠ. Τον τομέα της ενέργειες, δηλαδή τις κολοσσιαίες επιχειρήσεις πετρελαιοειδών που η δραστηριότητά τους καλύπτει το 10% περίπου του ΑΕΠ. Και τον τομέα της δημόσιας υγείας (φαρμακοβιομηχανίες, νοσοκομεία,
ιδιωτικά ιατρεία κ.λπ.) που παράγει το 16% του ΑΕΠ. Με άλλα λόγια, ανάπλαση του
ενός τρίτου της οικονομίας των ΗΠΑ! Πόλεμος λοιπόν με τη διαβόητη Γουόλ Στριτ, με τους πανίσχυρους πετρελαιάδες και τους
αδηφάγους εκμεταλλευτές της δημόσιας
υγείας. Θα αντέξει στον πόλεμο αυτόν ο
Ομπάμα; Γι’ αυτό φοβάμαι ότι γρήγορα θα δούμε και στις ΗΠΑ μεγάλο συμβιβασμό!
3Καθόσον αφορά τις εξελίξεις στην ελληνική οικονομία, εμφανή είναι τα σημεία που θα μας οδηγήσουν στην εκτίμηση των πιθανών επιπτώσεων της κρίσης για το 2009. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η ΕΣΥΕ, η βιομηχανική παραγωγή στο δεκάμηνο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2008 παρουσίασε μείωση κατά 2,4% σε σύγκριση με αυτήν του αντίστοιχου διαστήματος του 2007, ενώ η παραγωγή στον κλάδο της μεταποίησης μειώθηκε το ίδιο διάστημα κατά 2,9%. Η ιδιωτική κατανάλωση επίσης υποχώρησε, καθώς ο όγκος των πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο έπεσε κατά 0,4% την ίδια περίοδο. Η οικοδομική δραστηριότητα, που κινεί πάρα πολλούς κλάδους, μειώθηκε κατά 16% στην επιφάνεια των κτισμάτων και κατά 15,7% στον αριθμό των αδειών. Αυτά είναι σημάδια ότι το 2009 θα είναι ένας πολύ δύσκολος χρόνος για την ελληνική οικονομία στο σύνολό της. Η ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί και ο ρυθμός αύξησης του ελληνικού ΑΕΠ σύμφωνα με τα «σημεία των καιρών», μάλλον θα περιοριστεί κάτω από το 2% (ο ΟΟΣΑ προβλέπει 1,9%, ενώ η Deutche Bank
υπολογίζει σε μείωση -0,8%). Εν τούτοις, ο κ. Αλογοσκούφης προέβλεπε ανάπτυξη με ρυθμό αύξησης 2,7%! Να δούμε αν ο κ. Παπαθανασίου θα επιμένει στην υπεραισιόδοξη και αβάσιμη αυτή πρόβλεψη του προκατόχου του. Κατά τα άλλα, είναι βέβαιο ότι όλη αυτή η επιβράδυνση της οικονομίας θα τινάξει στον αέρα τον προϋπολογισμό του 2009.