Η περιεκτικότητα της δημοκρατίας, συνθήκη εξόδου από την κρίση
Τα φαινόμενα της αλαζονείας, της διαφθοράς, της κυριαρχίας μιας ελίτ σε πολλούς τομείς της πολιτικής και δημόσιας ζωής κατακερματίζουν τις όποιες προσπάθειες, πρωτοβουλίες και δράσεις από τον χώρο της πολιτικής ή της κοινωνίας για γεφύρωση, για ανθεκτική θεμελίωση της πορείας προς το μέλλον με συνοχή.
Σήμερα η έκρηξη μαθητών και φοιτητών καθιστά αυταπόδεικτα καταστρεπτικό το κεφάλαιο αυτό και το υλικό που έχει συσσωρευτεί. Οι λύσεις είναι δύσκολες και ακόμα πιο δύσκολα προκύπτουν από συμβατικές πρακτικές και λογικές.
Ταυτόχρονα με τις συνθήκες οικονομικής κρίσης, ο κίνδυνος μιας συνολικής παρακμής είναι υπαρκτός και ορατός. Η υποχώρηση και η φθορά της δύναμης των οργανωμένων κινημάτων, και πολιτικών, εργατικών και κοινωνικών, στον τροχό των πραγμάτων και της ιστορίας τις δύο τελευταίες δεκαετίες είναι μια άλλη σοβαρή αιτία για το έλλειμμα αλληλεγγύης συλλογικότητας και συνοχής, στοιχεία που χρειάζεται όλο και περισσότερο η κοινωνία.
Ωστόσο η δυναμική της νέας γενιάς αλλά και των παραγωγικών δυνάμεων, οι νέοι προβληματισμοί και η νέα θεώρηση που δημιουργούν, μπορούν να μεταβάλλουν το πεδίο των ισορροπιών ισχύος, τις κοινωνικές εξελίξεις και την ίδια έννοια της δημοκρατίας.
Η άμεση αντιμετώπιση του ζητήματος της διακυβέρνησης είναι αναπόφευκτη, αλλά δεν δημιουργεί αυτόματα τις λύσεις. Ο σχηματισμός ενός κινήματος αλλαγών που θα οικοδομηθεί με κοινωνική συμμαχία και θα προωθεί πρόγραμμα με νέα πολιτικά μέτρα, με σοβαρά, ευρύτερα και διαφορετικά από το παρελθόν ανοίγματα, είναι απαραίτητος στις μέρες που ζούμε. Η ριζοσπαστική αλλαγή του κράτους με στόχο την αποεμπορευματοποίηση των δημόσιων και κοινωνικών αγαθών, τη δικαιοσύνη και την ισότητα πρόσβασης, ευκαιριών αλλά και δυνατοτήτων προόδου είναι αδήριτη και άμεση ανάγκη.
Το πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό εγχείρημα ενός έργου μειζόνων τομών δημόσιας πολιτικής, εγγύησης της υγειονομικής περίθαλψης και της φροντίδας υγείας, ασφάλειας και πρόνοιας είναι εφικτό. Η ανάπτυξη ενός νέου πολιτικού και νομικού πλαισίου για την κοινωνική οικονομία είναι ζωτική για την υπεράσπιση της οικονομικής ανάπτυξης και την προστασία της απασχόλησης.
Οι επενδύσεις σε νέες υποδομές και ενεργειακά δίκτυα που θα καθοριστούν (και όχι απλά θα συμπεριλαμβάνουν κριτήρια) από τα νέα δεδομένα των κλιματικών αλλαγών και της φροντίδας του Περιβάλλοντος μπορούν να αποτρέψουν κάποιες επιπτώσεις της κρίσης και της ύφεσης και να διαμορφώσουν καινούρια δυναμική και προοπτική ανάπτυξης.
Η οριστική επίλυση των προβλημάτων της δημόσιας Παιδείας, χωρίς τον στραγγαλισμό από ελλείμματα στρατηγικής ή πολύμορφης μεταρρυθμιστικής, αντιπαραθετικής και χρηματοδοτικής κρίσης, προϋποθέτει ενότητα φιλοσοφίας, μέτρων και δράσεων. Θεσμούς με αληθινό νόημα, συμμετοχή, παραγωγική λειτουργία, δημοκρατική και κοινωνική απόδοση.
Τέλος, η περιεκτικότητα της δημοκρατίας σε μια νέα σχέση και οριοθέτηση πολιτικής, κοινωνίας, επιστήμης, κοινωνικής και αυτοδιοικητικής οργάνωσης, πολιτικής διεύθυνσης και κοινωνικών αποφάσεων, σημαίνει επαναθεμελίωση των δημόσιων συστημάτων, διοικητικών, κοινωνικών και πολιτικών, ακόμη και με πολιτειακής διάστασης αλλαγές.
Το ζητούμενο της συνθηκολόγησης με το μέλλον, που επειγόντως πρέπει να ανοίξουμε, δεν είναι η διαχείριση της επιτυχίας ενός νέου εγχειρήματος στην αντιμετώπιση αντιδράσεων ή στην αποτροπή του πρόσκαιρου κόστους. Το επιδιωκόμενο δεν πρέπει να είναι η επιβίωση των σημερινών μηχανισμών εξουσίας κάθε είδους ή των συμφερόντων που περικλείουν, αλλά η συναίνεση της κοινωνίας που θα προέλθει από το πολιτικό, το οικονομικό και αναπτυξιακό όφελος στον δρόμο προς την έξοδο από την κρίση.