Καλό διάβασμα

Άλλη μία χρονιά φτάνει στο τέλος της, φέτος με λίγο διαφορετικό τρόπο, είναι η αλήθεια. Εν τούτοις, για πολύ κόσμο τούτες οι μέρες ενδείκνυνται για ανάπαυλα, οικογενειακές συγκεντρώσεις, περισυλλογή. Και για διάβασμα, θα πρόσθετα. Με αφορμή λοιπόν τούτο το τελευταίο, να σας προτείνω κάποια βιβλία και ένα έντυπο που έπεσαν στα χέρια μου.

• Επιτρέψτε μου, για τους πολιτικοποιημένους, να συστήσω την επανέκδοση του βιβλίου «Η αυγή του ελληνικού καπιταλισμού» του Σεραφείμ Μάξιμου, από τις Εκδόσεις «Στοχαστής». Φαίνεται ότι η παραμονή του φίλου μου εκδότη, Λουκά Αξελού, στην Κύπρο για δύο χειμώνες τον ωφέλησε πολλαπλώς. Έτσι, στη μακροσκελή εισαγωγή του έχουμε επί της ουσίας ολόκληρη εισήγηση για τον συγγραφέα και το έργο του.
Επιτρέψτε μου να παραθέσω απόσπασμα:
«Από τα πιο σπινθηροβόλα πνεύματα της ελληνικής μαρξιστικής Αριστεράς, ο Σεραφείμ Μάξιμος διεκδικεί μαζί με ελάχιστους ακόμα μη κομματικούς –κατά κανόνα στο μέγιστο του πολιτικού μας βίου– διανοούμενους την έκφραση μιας άλλης πλευράς του σοσιαλιστικού μας κινήματος.
Εκείνης που επεδίωξε να φέρει τις μαρξιστικές ιδέες κοντά στην ελληνική πραγματικότητα με έναν τρόπο αισθητά διαφορετικό από αυτόν που προσπάθησε και επέβαλε το κυρίαρχο σταλινικό ρεύμα. Γι’ αυτό και δεν είναι τυχαία η μακρόχρονη περίοδος σιωπής γύρω από τη ζωή και το έργο του, ακόμη και σήμερα, μισό περίπου αιώνα από τον θάνατό του το 1962 στη Βιέννη…
… Η έρευνα του Μάξιμου περιορίζεται σε μία, κυρίως, περιοχή της (Οθωμανικής) Αυτοκρατορίας, τη δυτική και ακόμα ειδικότερα αυτήν της παράλιας ζώνης της Δ. Ηπείρου και Δ. Στερεάς. Η περιοχή αυτή, νοτιοδυτικό άκρο της αυτοκρατορίας, αποκτούσε ιδιαίτερη σημασία στον βαθμό που, όχι μόνον το Ιόνιο, ως φυσικό όριο, χώριζε τη Δύση από την Ανατολή, αλλά και που τα Επτάνησα εξακολουθούσαν να λειτουργούν ως ιδιότυπο ʽʽδυτικό προγεφύρωμαʼʼ, στον βαθμό που η τουρκική εξουσία δεν μπορούσε να απλωθεί ως εκεί.
Σε αυτήν ακριβώς την περιοχή, ζωτικής σημασίας για τη Βενετία και την Αυστρία και πεδίο ανοιχτής διαμάχης τους με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, ήρθε να προστεθεί ο γαλλικός και ο αγγλικός παράγοντας, που σε συνδυασμό με τη ραγουζέικη, μαλτέζικη, ελληνική κ.λπ. παρουσία και παρεμβολή δημιουργούσαν ένα σύνθετο ψηφιδωτό συγκλινόντων και αποκλινόντων συμφερόντων».
Αυτά τα ολίγα για να πάρετε γεύση. Έχει κι άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία, αναζητήστε το.

• Συνεχίζω με την αναφορά στην έκδοση από τις Εκδόσεις «Κριτική» του έργου: «Η Ελληνική Ιδιαιτερότητα, τόμος Β΄» του εκλιπόντος φιλοσόφου Κορνήλιου Καστοριάδη. Παραθέτω ένα εξαιρετικά επίκαιρο απόσπασμα που έχει σχέση με την Ύβρι:
«Σε μια Δημοκρατία ο λαός μπορεί να κάνει τα πάντα, αλλά δεν πρέπει να κάνει τα πάντα. Τι δεν πρέπει να κάνει; Δεν υπάρχει a priori απάντηση. Η Δημοκρατία ή η αυτόνομη κοινωνία είναι ένα καθεστώς εκτεθειμένο στους μεγαλύτερους δυνατούς θεωρητικούς κινδύνους, ένα καθεστώς που μπορεί να κάνει λάθη, κάποτε μάλιστα θανάσιμα. Η πτώση της Αθήνας είναι ταυτόχρονα το αποτέλεσμα και η αιτία της αποτυχίας της Δημοκρατίας, όταν η ύβρις διακατέχει τον δήμο, όταν ο αθηναϊκός λαός δεν μπορεί πλέον να αυτοπεριοριστεί. Διότι η ύβρις δεν είναι η παράβαση ενός δεδομένου ορίου: Αν σκοτώσω κάποιον, διαπράττω έγκλημα, παραβαίνω τον νόμο που απαγορεύει τον φόνο. Η ύβρις όμως συνίσταται ακριβώς στην απουσία αυτοπεριορισμού. Είναι η παραβίαση ορίων που δεν ορίστηκαν από κανέναν και τα οποία κατά μία έννοια θα οριστούν μόνο μετά το συμβάν. Αυτό εξάλλου συμβαίνει στην τραγωδία. Μόνο η παραβίαση θα δείξει πραγματικά πού ήταν το όριο».

• Έρχομαι τώρα να επισημάνω ότι κυκλοφόρησε ένα έντυπο με αξιοπρόσεκτη σημασία, το 5ο τεύχος του «Νέου Αγωνιστή», μια «περιοδική έκδοση μελών ΠΑΣΟΚ και ανένταχτων σοσιαλιστών», με εξαιρετικά επίκαιρη ύλη, τόσο όσον αφορά την επέτειο του Πολυτεχνείου όσο και με αφορμή τα γεγονότα και τις κινητοποιήσεις που πραγματοποιήθηκαν μετά τη δολοφονία του 15χρονου μαθητή. Ο «Νέος Αγωνιστής» είναι ένα έντυπο συμμετοχικό, διαλόγου και κριτικής, ως εκ τούτου αναγκαίο και απαραίτητο σε έναν χώρο που έχει από καιρό περιθωριοποιήσει αυτό που κάποτε ήταν η ανάσα του, η αναπνοή του, το δυνάμωμά του: την πολιτική συζήτηση.
ΚΑΛΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ