Διεθνές Οικονομικό Βαρόμετρο
1
Η αυτοκινητοβιομηχανία στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη βρίσκεται σε σοβαρή κρίση. Άλλοι αποδίδουν την κρίση σε έλλειψη ρευστότητας και άλλοι σε μείωση της ανταγωνιστικότητάς της. Το αποτέλεσμα πάντως είναι οι δύο μεγάλες αμερικανικές βιομηχανίες αυτοκινήτων, η General Motors και η Chrysler να ζητιανεύουν κρατική επιχορήγηση για να μπορέσουν να επιβιώσουν. Και υπόσχονται να προβούν σε αναδιαρθρώσεις μόλις εισπράξουν τα δισεκατομμύρια από το αμερικανικό Δημόσιο, δηλαδή από τους φορολογούμενους. Προς το παρόν, η Γερουσία απέρριψε το κυβερνητικό σχέδιο στήριξης των δύο αυτών κολοσσών. Στην «επαιτεία» αυτή των επιχειρήσεων θα μπορούσε κανείς να αντιταχθεί σθεναρά, γιατί μέχρι τώρα οι μεγάλες επιχειρήσεις αναθεμάτιζαν την επέμβαση του κράτους στις αγορές εν ονόματι της ελευθερίας (ασυδοσίας) των αγορών. Τώρα ζητιανεύουν τη γενναία κρατική παρέμβαση, χωρίς όμως να δηλώνουν μεταμέλεια για τις νεοφιλελεύθερες ηλιθιότητες που διέπραξαν στο παρελθόν. Και αφού παρουσιάζονται αμετανόητοι τους αξίζει η τιμωρία. Όμως τα κρατικά σχέδια στήριξης της πραγματικής οικονομίας έχουν κάποια λογική αναγκαιότητας. Αποβλέπουν στη διατήρηση των επιχειρήσεων για να μη φουντώσει η ανεργία. Μήπως θα ήταν προτιμότερο οι κυβερνήσεις, αντί για επιχορηγήσεις και σχέδια στήριξης, να αγοράζουν πακέτα μετοχών αυτών των επιχειρήσεων και να ασκούν έλεγχο στην εφαρμογή των προγραμμάτων αναδιάρθρωσής τους; Μήπως έτσι έπιαναν τόπο τα χρήματα των φορολογουμένων και θα τιμωρούνταν και οι υπερόπτες μεγαλοεπιχειρηματίες;
2
Και στην Ευρώπη όμως ο κλάδος παραγωγής και εμπορίας αυτοκινήτων περνάει βαθιά κρίση, κυρίως λόγω τον περιορισμού της ζήτησης. Και εδώ το φάντασμα της γιγάντωσης της ανεργίας πλανάται απειλητικό. Στη Σουηδία οι δύο μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες Volvo και Saab αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης. Η Volvo, που τώρα ανήκει στη Ford, έχει αποφασίσει να προβεί μέσα στο 2009 στην κατάργηση 2.700 θέσεων εργασίας με απόλυση ισάριθμων εργαζομένων. Στη Γερμανία η BMW αποφάσισε το προσωρινό κλείσιμο των εργοστασίων της, με στόχο να περιορίσει την παραγωγή της στα 65.000 οχήματα. Στην Ιταλία ο διευθύνων σύμβουλος της Fiat δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η εταιρεία, την οποία διευθύνει, δεν μπορεί πλέον να επιβιώσει μόνη της. Και φυσικά έμμεσα επικαλείται κρατικό σχέδιο στήριξης. Στη Ρουμανία η βιομηχανία αυτοκινήτων Dacia, που ανήκει στη Renault λόγω εξαγοράς, τον Νοέμβριο πραγματοποίησε κλείσιμο του εργοστασίου της (διακοπή παραγωγής) επί τρεις συνεχείς εβδομάδες. Και τώρα ανακοίνωσε ότι ξανά θα εφαρμόσει αναστολή παραγωγής από 20 Δεκεμβρίου μέχρι 11 Ιανουαρίου. Οπότε και θα γνωστοποιήσει στο προσωπικό της, σχέδιο για μείωση της παραγωγής και περιορισμό των θέσεων εργασίας, δηλαδή απολύσεις. Πάντως παράγοντες της αγοράς αυτοκινήτου εκτιμούν ότι η Ευρώπη έχει κατανάλωση αυτοκινήτων ικανή να συντηρήσει μόνον τρεις βιομηχανίες παραγωγής μεγάλου μεγέθους. Μια γερμανική, μια γαλλική και μια πολυεθνική. Άρα το πρόβλημα του κλάδου δεν είναι η παρούσα κρίση, αλλά η υπερπαραγωγή αυτοκινήτων. Αν αυτό πράγματι συμβαίνει, τα όποια κρατικά σχέδια στήριξης θα αποτύχουν παταγωδώς.
3
Τζάμπα χρήμα! Νέος κύκλος φτηνού χρήματος ξεκινάει πάλι. Με πρώτη τη FED που έφτασε το βασικό της επιτόκιο στο μηδέν (έως 0,25%) και επόμενο είναι να περιμένουμε να ακολουθήσει και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι άλλες κεντρικές τράπεζες. Ξαφνικά άνοιξαν οι ουρανοί και ρίχνουν τσουβάλια με χρήμα. Μα πού βρέθηκε τόσο χρήμα; Φαίνεται ότι τα νομισματοκοπεία εργάζονται στο φουλ. Ο προηγούμενος κύκλος «φτηνού χρήματος» παρέσυρε τον κόσμο στην υπερχρέωση και η παγκόσμια οικονομία γέμισε από τραπεζικά «τοξικά απόβλητα», που προκάλεσαν τη σημερινή οικονομική κρίση. Δυστυχώς, το πάθημα δεν έγινε μάθημα. Το βιολί της τόνωσης της ζήτησης αγαθών και υπηρεσιών συνεχίζεται με την υπερχρέωση επιχειρήσεων και νοικοκυριών και των κρατών φυσικά, για να αποκτούν δανεικό χρήμα και να χρηματοδοτούν άνετα τα διάφορα «σχέδια στήριξης». Ως πότε μπορεί να αντέξει μια οικονομία που στηρίζεται στην υπερχρέωση των κρατών, των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών; Στην απελπισία τους οι νεοφιλελεύθεροι παράγοντες λαβαίνουν μέτρα για μια σύντομη επανάληψη της ίδιας ιστορίας. Φτηνό χρήμα – υπερχρέωση – τραπεζικά «απόβλητα» – κατάρρευση. Ο κύκλος της χαμένης τιμής και της απάτης του συστήματος. Χτίζουν οικονομία στην άμμο, με μοναδική επιδίωξη να μην καταρρεύσουν οι εταιρείες που διαχειρίζονται κερδοσκοπικά κεφάλαια και οι τράπεζες που διαθέτουν «τοξικά απόβλητα». Να δούμε στο τέλος πώς θα μπορέσουμε να βγούμε από το σκοτεινό τούνελ της αγοραίας οικονομίας.