Ποιοι μιλάνε για ευθύνες
Στις ταραχές των τελευταίων ημερών από πολλούς και διαφόρων χρωμάτων πολιτικούς ακούστηκε κατ’ επανάληψη: «Τι κάνει η πνευματική ηγεσία του τόπου; Γιατί σιωπά; Έχουν ευθύνη για την Παιδεία που παρέχουν. Έχουν ευθύνες και κρύβονται».
Αν αυτά τα έλεγε κάποιος αγρότης, έμπορος ή τέλος πάντων μη γνώστης, δεν θα αγανακτούσα ως ανήκων στην ομάδα αυτή, τη νεοκατηγορούμενη και νεοϋπεύθυνη.
Αλλά το να τα καταγγέλλουν πολιτικοί με προσπάθεια να πείσουν ότι έτσι είναι το σωστό, αυτό προκαλεί τουλάχιστον την αγανάκτηση.
Έχουμε, λοιπόν, φθάσει στο χαμηλό αυτό σκαλοπάτι (δεν τολμώ να πω στο έσχατο γιατί δεν ξέρω τι άλλο θα ακούσουμε), οι κύριοι υπεύθυνοι όλης της κατάστασης για την Παιδεία να προσπαθούν να αποσείσουν τις ευθύνες τους και να ρίξουν το βάρος στην «πνευματική ηγεσία», όπως πολύ κομψά το διατύπωσαν;
Δύο μπορούν να συμβαίνουν και ένα τρίτο που είναι βέβαιο.
Το πρώτο ότι δεν ξέρουν τι τους γίνεται κι έτσι δείχνουν ένα απογοητευτικό επίπεδο.
Το δεύτερο, πως μάλλον ξέρουν τι συμβαίνει, νιώθουν την ενοχή και προσπαθούν να ρίξουν το βάρος αλλού. Αυτό μεταφρασμένα ελεύθερα λέγεται ανευθυνότητα.
Το τρίτο και βέβαιο είναι ότι είναι κουφοί.
Η πνευματική ηγεσία μιλάει και συχνά και με σαφήνεια αλλά εκείνοι δεν ακούν.
Περιληπτικά και επιγραμματικά θα αναφέρω:
Το 1976 δεν είπαν στο υπουργείο (σε ό,τι αφορά τα πανεπιστήμια): «Μη διπλασιάζετε τον αριθμό των εισακτέων γιατί δεν υπάρχει δυνατότητα εκπαίδευσής τους;». Μπροστά στην πολιτική σκοπιμότητα εκώφευσαν.
Το 1982 δεν είπαν: «Μην κάνετε καθηγητή με νόμο τον κάθε άχρηστο;». Μπροστά στη νέα πολιτική σκοπιμότητα το έκαναν κωφεύοντες. (Μην τολμήσουν να πουν ότι οι καθηγητές έκαναν τις κρίσεις γιατί ακόμη δεν ξεχνιέται η πολιτική και συνδικαλιστική τρομοκρατία της εποχής εκείνης.)
Το 1996-1997 δεν γράφτηκε και αναφέρθηκε να μην αυξηθεί ο αριθμός των τμημάτων (κάθε πόλη και πανεπιστημιακό τμήμα) γιατί δεν υπήρχε ούτε υποδομή κατάλληλη ούτε επαρκές δυναμικό για να τα στελεχώσει; Ανοήτως όμως επειδή ήθελαν να απορροφήσουν τα κονδύλια της ΕΕ, ελλείψει άλλου σχεδίου, τα αύξησαν και ακόμη σήμερα τα περισσότερα υπολειτουργούν.
Το 1993 δεν φώναζαν όλοι να μη γίνουν τα ΚΑΤΕΕ ΤΕΙ; Όμως η απαίτηση εξυπηρέτησης τότε οικογενειακών αναγκών τα προχώρησε. Κανείς δεν άκουσε. Και τώρα το 2008 δεν λέμε: «Μην κάνετε τα ΤΕΙ πανεπιστήμια;». Άλλος είναι ο ρόλος τους, χρήσιμος και απαραίτητος. Δώστε τους τον ρόλο αυτό μαζί με τα επαγγελματικά δικαιώματα. Κάθε χρόνο δεν φωνάζουν τα πανεπιστήμια για την αύξηση μέχρι και 300% του αριθμού των εισαγομένων σε πολλά τμήματα; Ποιος ακούει;
Δεν φωνάζουμε να γίνει η αξιολόγηση με παράλληλη δέσμευση ως προς τα αποτελέσματά της ή να συμπληρωθούν τα κενά που θα προκύψουν ή να κλείσουν τμήματα για να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν τα άλλα; Ποιος ακούει;
Διάβασε ποτέ κανείς στα σοβαρά τις πάμπολλες προτάσεις και κάλεσαν ΠΟΤΕ σε συζήτηση τους προτείνοντες να δουν τη βάση της σκέψης τους για να καταλάβουν τι λένε; Πώς να το κάνουν αφού στηρίζονται μόνο σε πληροφορίες, απόψεις και συμβουλές άσχετων συνεργατών τους και αυτοσχεδιάζουν κάνοντας πολιτική του γραφείου τους, της ερώτησης και της επερώτησης; Δηλαδή πολιτική εντυπωσιασμού και μόνον για προσωπικούς λόγους.
Πώς τολμούν αυτοί λοιπόν να μιλούν για σιωπηλή πνευματική ηγεσία;
Φυσικά, δεν αποκλείω από την πνευματική ηγεσία δασκάλους και καθηγητές γυμνασίου και λυκείου, οι οποίοι επίσης έχουν σημαντική συμβολή στην Παιδεία και στη διαμόρφωση του χαρακτήρα των νέων.
Εγώ ακούω ότι κι εκείνοι συχνότατα ομιλούν. Οι πολιτικοί τους ακούν;
Δεν είμαι εγώ που θα ισχυριστώ ότι οι φορείς της Παιδείας μοχθούν, προσπαθούν άοκνα να εκπληρώσουν την αποστολή τους.
Θα πω όμως με σιγουριά ότι οι πολιτικοί κάθε εποχής και χρώματος και οι πολιτικές έκαναν την Παιδεία σαν τα μούτρα τους. Αυτοί και μόνον έχουν την ευθύνη και γι’ αυτό να μη μέμφονται κανέναν. Ισχύει κι εδώ πάντως ότι «όποιος κοροϊδεύει, τα μούτρα του κοροϊδεύει».