Διεθνές Οικονομικό Βαρόμετρο
1
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) με την είσοδο του Δεκεμβρίου μείωσε το βασικό επιτόκιο της Ευρωζώνης την Πέμπτη 4/12/2008 κατά 0,75% και έτσι το έφτασε στο 2,5% από 3,25% που ήταν. Η μείωση αυτή ξεπέρασε σε ύψος κάθε πρόβλεψη. Είναι η μεγαλύτερη μείωση στην ιστορία της ΕΚΤ. Η απόφαση αυτή ήταν το αποτέλεσμα της απειλής του αποπληθωρισμού που είναι πλέον ορατή στις ΗΠΑ και την Ευρωζώνη. Η διοίκηση της ΕΚΤ άφησε ανοιχτή την πιθανότητα γρήγορα να προβεί και σε άλλη μείωση των επιτοκίων της και ελπίζει ότι και με τον τρόπο αυτόν θα τονώσει τη ρευστότητα στην Ευρωζώνη και τη ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών, για να απομακρυνθεί η απειλή του αποπληθωρισμού και γενικά να ξεπεραστεί η φάση επιβράδυνσης της οικονομίας της. Βέβαια, η μείωση των επιτοκίων θα προκαλέσει ανακούφιση των δανειοληπτών, θα δημιουργήσει όμως καινούργιους δανειολήπτες αμφιλεγόμενης φερεγγυότητας. Μπαίνουμε και πάλι στον κύκλο του φθηνού χρήματος, που αυξάνει τη ζήτηση, τον τραπεζικό δανεισμό και την υπερχρέωση επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Η ιστορία επαναλαμβάνεται. Φτηνό χρήμα -τόνωση της κατανάλωσης με δανεικά- υπερχρέωση και αφερεγγυότητα. Αυτή η συνταγή δοκιμάστηκε πρόσφατα και απέτυχε. Προκάλεσε τη σημερινή χαώδη κατάσταση της διεθνούς οικονομίας. Μήπως οι διοικούντες τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να αλλάξουν τη συνταγή για να μην πέσουμε στον φαύλο κύκλο των επαναλαμβανόμενων οικονομικών κρίσεων; Σε αδιέξοδο ο νεοφιλελευθερισμός.
2
Την Παρασκευή 5/12/2008 ο ΟΟΣΑ έδωσε στη δημοσιότητα την έκθεσή του με τις προβλέψεις για τις εξελίξεις στις οικονομίες των κρατών μελών του κατά το α΄ εξάμηνο του προσεχούς έτους. Σε ό,τι μας αφορά οι προβλέψεις είναι απογοητευτικές. Και για την οικονομία της Ευρωζώνης και για την ελληνική. Βαθιά ύφεση για την Ευρωζώνη και περαιτέρω επιδείνωση για την ελληνική οικονομία. Σε δυσκολότερη κατάσταση βρίσκεται η γερμανική οικονομία και ακολουθεί η γαλλική. Σε καλύτερη κατάσταση βρίσκεται η ιταλική οικονομία. Το ΑΕΠ στην Ευρωζώνη το α΄ εξάμηνο του 2009 θα κινηθεί σε μηδενικά σχεδόν επίπεδα από 0%-0,2%, καθώς ο δείκτης οικονομικής δραστηριότητας που καταρτίζει ο ΟΟΣΑ συνεχώς μειώνεται. Και οι εξαγωγές κατά το ίδιο διάστημα θα παρουσιάσουν συρρίκνωση. Φέτος προβλέπεται αύξηση της εξαγωγικής δραστηριότητας της Ευρωζώνης κατά 3% περίπου, ενώ για το α΄ εξάμηνο του 2009 η πρόβλεψη είναι μείωση στο -0,4% περίπου, λόγω μείωσης της εξωτερικής ζήτησης. Οι αρνητικές προβλέψεις για τις οικονομίες της Ευρωζώνης φαίνεται ότι αναστρέφονται δειλά από τον Ιούνιο του 2009 και βελτιώνονται καθ’ όλη τη διάρκεια του επόμενου έτους, αν τελικά δεν αναθεωρηθούν οι προβλέψεις αυτές. Ανάκαμψη των εξαγωγών της θα σημειώσει η Ευρωζώνη το 2010 με αύξηση της τάξης του 2,5%-4%. Γενικά η κατάσταση προβλέπεται ελαφρά βελτιωμένη για το 2010, αν και ακόμη κάθε πρόβλεψη είναι πρόωρη.
3
Τα νέα από το μέτωπο της ανεργίας προκαλούν εξαιρετική απογοήτευση, σαν αναπότρεπτη συνέπεια της κρίσιμης κατάστασης της διεθνούς (κυρίως της δυτικής) οικονομίας. Στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι από τις αρχές της φετινής χρονιάς έχουν χαθεί 1,9 εκατομμύριο θέσεις εργασίας, κυρίως στον χρηματοπιστωτικό τομέα και το τραπεζικό σύστημα, με ανάλογη φυσικά αύξηση της ανεργίας. Τον χορό σέρνει η Citigroup που μέχρι τις 18 Νοεμβρίου είχε ανακοινώσει 52.000 απολύσεις εργαζομένων. Οι απολύσεις όμως δεν περιορίζονται στον τομέα αυτόν. Έχουν εξαπλωθεί και στην πραγματική οικονομία και ειδικά στην αυτοκινητοβιομηχανία. Για παράδειγμα, η Renault ανακοίνωσε τον Σεπτέμβριο 6.000 απολύσεις, η Volvo 3.300 (τον Οκτώβριο) και η Chrysler 5.000 επίσης τον Οκτώβριο. Παρόμοια κατάσταση στις τηλεπικοινωνίες. Η ΑΤ & Τ ανακοίνωσε προ δεκαημέρου 12.000 απολύσεις και η British Telecom 10.000. Λίγο πολύ όλοι οι κλάδοι της πραγματικής οικονομίας πλήττονται και παρουσιάζουν σοβαρή κάμψη της παραγωγικής τους δραστηριότητας. Και βρήκαν τη λύση των απολύσεων. Το πρόβλημα φαίνεται να είναι πολύ σοβαρό για την αυτοκινητοβιομηχανία. Για τον λόγο αυτόν ΗΠΑ και Σουηδία αποφάσισαν να συντονίσουν τις ενέργειές τους με σχέδια διάσωσής της. Οι αναλυτές της αγοράς εργασίας προβλέπουν σημαντική αύξηση της ανεργίας κατά το επόμενο έτος, καθώς η κρίση γενικεύεται στην πραγματική οικονομία και η παραγωγική δραστηριότητα συρρικνώνεται. Είναι επόμενο, λοιπόν, οι εργασιακές σχέσεις να ανατραπούν, φυσικά σε βάρος των εργαζομένων.