ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ: Σημαντικές αποκλίσεις στον προϋπολογισμό 2007

Ο απολογισμός καταρτίζεται από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και ελέγχεται από το Ελεγκτικό Συνέδριο, που συνεδριάζει σε ολομέλεια και συντάσσει σχετική έκθεση. Στις 5 Νοεμβρίου 2008, συνήλθε η ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου και μετά τον έλεγχο της δημοσιονομικής διαχείρισης συνέταξε τη σχετική έκθεση, που συνοδεύει τον απολογισμό. Δυστυχώς, στη Βουλή συνηθίζεται να ψηφίζεται ο σχετικός νόμος κύρωσης του απολογισμού με συνοπτικές διαδικασίες, καθώς κυριαρχεί η εσφαλμένη άποψη «ο γέγονε, γέγονε»! Και όμως ειδικά η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου εντοπίζει κατά τρόπο σαφή και αντικειμενικό τις αδυναμίες στην εκτέλεση του προϋπολογισμού. Αδυναμίες και προχειρότητες στην κατάρτιση του προϋπολογισμού και αδυναμίες του εισπρακτικού μηχανισμού του υπουργείου Οικονομικών.

Σήμερα θα παρουσιάσουμε ορισμένα σημεία από την έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, τα οποία αναφέρονται: α) Στα πιστωτικά έσοδα (δανεισμός), β) Στα βεβαιωθέντα και μη εισπραχθέντα έσοδα, και γ) Στις αποκλίσεις των κρατικών δαπανών. Για το έτος 2007.

Α) Πιστωτικά έσοδα-δανεισμός: Όπως αναφέρεται στους πίνακες 5 και 6 της έκθεσης τα πιστωτικά έσοδα (δηλαδή ο δανεισμός) του κράτους κατά το 2007 έφτασε στα 61,3 δισ. ευρώ και παρουσιάζει αύξηση έναντι των προϋπολογισθέντων κατά 25,9 δισ. (προϋπολογισθέντα 3,4 δισ.). Υπέρβαση 73,29%, όπως επισημαίνεται στην έκθεση. Η υπέρβαση αυτή βασικά οφείλεται στον δανεισμό με έκδοση βραχυπροθέσμων τίτλων (euro commercial papers) ύψους 24,06 δισ. ευρώ. Ο δανεισμός αυτός γίνεται για την κάλυψη ταμειακών ελλειμμάτων του προϋπολογισμού και εξοφλείται μέσα στη χρήση που συνoμολογήθηκε και εισεπράχθη. Δεν αναφέρεται στον προϋπολογισμό ούτε σαν έσοδο ούτε σαν δαπάνη (κατά την εξόφληση) με το αιτιολογικό ότι δεν επηρεάζει τα μεγέθη του προϋπολογισμού. Και όμως επηρεάζει το ύψος των τόκων που πληρώνει το Δημόσιο για τα βραχυπρόθεσμα αυτά δάνεια. Έτσι, σύμφωνα με την έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου (πιν. 10) το 2007 το Δημόσιο πλήρωσε 90,9 εκατ. ευρώ για τόκους αυτών των βραχυπροθέσμων δανειακών τίτλων έναντι 7,98 εκατ. που πλήρωσε το 2006 για τόκους των δανείων αυτών! Μέσα σε έναν μόνον χρόνο η δαπάνη αυτή αυξήθηκε κατά 11,4 φορές ή κατά 1.140%! Τελικά, το 2007 το Δημόσιο πλήρωσε για τόκους των δανείων του 9,65 δισ. ευρώ, έναντι 9,44 δισ. το 2006. Πέρα από τους τόκους αυτούς για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους κατεβλήθησαν σε Τράπεζες και Χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις 71,02 εκατ. ευρώ για την πληρωμή εξόδων, προμηθειών κ.λπ. του δημόσιου δανεισμού, έναντι 56,5 εκατ. κατά το 2006. Οι ανάδοχοι του δημοσίου δανεισμού χτυπάνε γερά το κράτος. Άραγε οι προσφερόμενες υπηρεσίες είναι ανάλογες των αμοιβών; Πάντως, θα θέλαμε να επισημάνουμε τη νέα τακτική του βραχυπρόθεσμου δανεισμού του κράτους, την αλματώδη αύξησή του μέσα στο 2007 και την εκτός προϋπολογισμού διακίνησή του, σαν στοιχεία που δεν εξασφαλίζουν την πλήρη διαφάνεια της δημοσιονομικής διαχείρισης. Και ρωτάμε τον κ. Αλογοσκούφη: Σε ποιο ύψος έφτασε ο δανεισμός αυτός κατά το 2008 και πόσο στοίχισε σε τόκους και προμήθειες η σύναψή του; Φυσικό είναι να μην περιμένουμε απάντηση. Δεν επιτρέπεται το κράτος να δανείζεται 24 δισ. ευρώ, έστω και βραχυπρόθεσμα, χωρίς να υπάρχει σχετική πρόβλεψη στον προϋπολογισμό, που υπέχει θέση εξουσιοδότησης στον υπουργό Οικονομικών. Η διακίνηση του βραχυπρόθεσμου δανεισμού φρονούμε ότι πρέπει να ενταχθεί στον προϋπολογισμό, καθώς συνεπάγεται σημαντικές δαπάνες.

Β) Βεβαιωθέντα και μη εισπραχθέντα έσοδα: Η έκθεση διαπιστώνει ότι «υπάρχει απόκλιση μεταξύ των μεγεθών που βεβαιώθηκαν και αυτών που πραγματικά εισπράχθηκαν. Η απόκλιση αυτή εντοπίζεται κυρίως στο φόρο εισοδήματος (φυσικών και νομικών προσώπων), στον ΦΠΑ, καθώς και στους άμεσους και έμμεσους φόρους από παρελθόντα οικονομικά έτη, γεγονός που υποδηλώνει την υστέρηση των εισπράξεων έναντι των βεβαιώσεων που συντελέστηκαν. Η εν λόγω υστέρηση των εισπραχθέντων εσόδων έναντι των βεβαιωθέντων εμφανίζεται σε κάθε οικονομική χρήση». Κάθε χρόνο τα ανείσπραχτα έσοδα, αφού διαγραφούν αυτά που έχουν παραγραφεί, διαγράφονται λογιστικά από το οικονομικό έτος στο οποίο έχουν βεβαιωθεί και επαναβεβαιώνονται ως έσοδα του επομένου οικονομικού έτους και αναγράφονται στον προϋπολογισμό σαν έσοδα Π.Ο.Ε. (παρελθόντων οικονομικών ετών). Σύμφωνα με την έκθεση στις 31-12-2007 το ανείσπρακτο υπόλοιπο των βεβαιωθέντων εσόδων ανήλθε στα 31,4 δισ. ευρώ μετά την αφαίρεση 3,5 δισ. που ήσαν τα έσοδα που διαγράφηκαν λόγω παραγραφής (πιν. 7 της έκθεσης). Τα μη εισπραχθέντα έσοδα αναλύονται: άμεσοι φόροι 6,44 δισ. + έμμεσοι 9,42 δισ. + μη φορολογικά έσοδα 15,53 δισ. ευρώ. Κάθε χρόνο παρουσιάζεται το φαινόμενο να μένουν ανείσπραχτα βεβαιωθέντα έσοδα περίπου 5 δισ. και έτσι από το 2006 που είχαμε 11,5 δισ. μη εισπραχθέντα φτάσαμε στο τέλος του 2007 στα 31,4 δισ. Και η έκθεση σημειώνει ότι η ΦΑΕΕ Αθηνών είχε στο τέλος του 2007 ανείσπραχτο υπόλοιπο βεβαιωθέντων εσόδων 7,77 δισ., η ΦΑΒΕ Αθηνών 1,79 δισ. και η ΦΑΕ Πειραιά 1,86 δισ. ευρώ. Δυστυχώς, οι μεγάλες καθυστερήσεις παρατηρούνται στις ΔΟΥ της Αττικής. Γενικά, η μη είσπραξη των βεβαιωθέντων φορολογικών εσόδων φανερώνει ότι ο εισπρακτικός μηχανισμός του υπουργείου Οικονομικών νοσεί σε σημαντικό βαθμό και το αποτέλεσμα είναι ένα αρκετά υψηλό ποσοστό των ανείσπραχτων εσόδων του κράτους τελικά να διαγράφεται λόγω παραγραφής. Το 2006 τα διαγραφέντα ανείσπραχτα έσοδα έφτασαν στο 1,78 δισ. ευρώ και το 2007 στα 3,5 δισ. και οι υψηλότερες διαγραφές έγιναν στη ΦΑΕΕ (2,76 δισ.). Όλα αυτά δείχνουν ότι πέρα από τη μάστιγα της φοροδιαφυγής υπάρχει και η μάστιγα της φοροαποφυγής (μη εξόφληση βεβαιωμένων φόρων) που θα πρέπει να οφείλεται σε βασικές αδυναμίες που δημιουργούν μειωμένη απόδοση στον εισπρακτικό μηχανισμό. Θα μπορούσε άραγε ο κ. Αλογοσκούφης να μας εξηγήσει τις αιτίες που προκάλεσαν τη γιγάντωση του φαινομένου της φοροαποφυγής; Και ένα δεύτερο ερώτημα για τον κ. Αλογοσκούφη. Στην έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου και συγκεκριμένα στον πιν. 7 αναγράφεται ανείσπραχτο υπόλοιπο βεβαιωθέντων μη φορολογικών εσόδων 15,45 δισ. ευρώ. Τα βεβαιωθέντα το 2007 μη φορολογικά έσοδα έφτασαν στα 16,87 δισ., εξ αυτών διαγράφτηκαν 3,18 δισ. και εισπράχτηκαν μόνο 1,42 δισ.! Μπορεί να μας πληροφορήσει ο κ. Αλογοσκούφης ποια είναι αυτά τα μη φορολογικά έσοδα, που το κράτος αδυνατεί να τα εισπράξει και τα αφήνει να παραγράφονται; Τα ποσά είναι υπέρογκα και το πρόβλημα φαίνεται να είναι σοβαρότατο. Τη στιγμή που η κυβέρνηση αναγκάζεται να επαναφέρει τα τεκμήρια, ένα πρωτόγονο και άχρηστο σύστημα καταπολέμησης της φοροδιαφυγής, αποτελεί τουλάχιστον αντινομία η ανεξήγητη ανοχή σε όσους δεν εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους έναντι του κράτους. Δυστυχώς, ούτε η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου τα εξειδικεύει (μεγάλο κενό) ούτε η απάντηση του κ. Αλογοσκούφη στις παρατηρήσεις της έκθεσης αναφέρει κάτι το διαφωτιστικό. Γιατί αυτή η σιωπή, λες και τα 15,45 δισ. ευρώ είναι μέγεθος αμελητέο!

Γ) Υπερβάσεις στις κρατικές δαπάνες: Η έκθεση διαπιστώνει σημαντικές υπερβάσεις στις κρατικές δαπάνες και σοβαρές αποκλίσεις από τις προβλέψεις του προϋπολογισμού. Και επισημαίνει: «Διαπιστώνεται σημαντική απόκλιση, σε σχέση με τις προβλέψεις του προϋπολογισμού, στις δαπάνες για την πληρωμή υπηρεσιών, στις μεταβιβαστικές πληρωμές, καθώς και στις πληρωμές που αντικρίζονται από πραγματοποιούμενα έσοδα». Και η έκθεση στη συνέχεια απαριθμεί ορισμένες δαπάνες που παρουσιάζουν υπερβάσεις, όπως π.χ. δαπάνες για την εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων (απόκλιση + 1.313,08%!), αποζημιώσεις για υπερωριακή εργασία (+ 26,81%), δαπάνες μετακίνησης προσωπικού (+ 9,04%), απόρρητες δαπάνες, προφανώς του υπουργείου Εξωτερικών, με απόκλιση προς τα άνω 324,87%! Για την ενίσχυση των πυροπαθών από τις μεγάλες πυρκαγιές του καλοκαιριού του 2007 δόθηκαν από τον κρατικό κορβανά 263 εκατ. ευρώ και στο Ταμείο της ΕΕ πληρώσαμε 1,1 δισ. ευρώ λόγω της αναθεώρησης του ΑΕΠ. Τέλος οι κρατικές επιχορηγήσεις σε ΝΠΙΔ παρουσιάζουν απόκλιση +22%! Πότε τέλος πάντων θα μπει μια τάξη στις σπατάλες για επιχορηγήσεις σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου. Όπως προκύπτει μάλιστα, από τον αναλυτικό πίνακα 12 της έκθεσης οι δαπάνες το 2007 παρουσίασαν απόκλιση +33% σε σύγκριση με τις προβλέψεις του προϋπολογισμού, με πρώτο στις αποκλίσεις το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών (+40,18%). Τέλος στον πίνακα 14 η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου διαπιστώνει ότι το έλλειμμα της Κεντρικής Κυβέρνησης το 2007 έφτασε στα 10,43 δισ. ευρώ ή στο 4,57% του ΑΕΠ!

Γενικά, η μελέτη των εκθέσεων του Ελεγκτικού Συνεδρίου επί των απολογισμών της δημοσιονομικής διαχείρισης είναι σημαντική συμβολή στην προσπάθεια της δημοσιονομικής εξυγίανσης. Και όμως αυτά τα πολύ σημαντικά κείμενα και η κυβέρνηση και η Βουλή και τα ΜΜΕ τα παραβλέπουν, για να μην πούμε ότι τα περιφρονούν. Ο έλεγχος της διαχείρισης της δημόσιας περιουσίας είναι ύψιστης σημασίας για να προλαμβάνονται λάθη στην κατανομή των κρατικών πόρων. Δίνουμε βαρύτητα στον προϋπολογισμό, που δεν είναι τίποτε περισσότερο από προβλέψεις και μη δεσμευτικές κατευθύνσεις και μας αφήνει σχεδόν αδιάφορους ο απολογισμός των πεπραγμένων, που δείχνουν και την αξιοπιστία του προϋπολογισμού και υποδεικνύουν τα λάθη της δημοσιονομικής πολιτικής.