ΧΕΙΡΟΤΕΡΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΕΙΡΑΤΕΣ Η «ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΘΑΛΑΣΣΗΣ»

Η επιστροφή των πειρατών ωστόσο δίνει νέα και ισχυρότατη ώθηση στα σχέδια επέκτασης της ακτίνας δράσης του ΝΑΤΟ και μετατροπής των εμπορικών πλοίων σε κανονιοφόρους. Επίσης αναδεικνύει και τις δραματικές ευθύνες των ΗΠΑ, καθώς η Ουάσινγκτον είναι που με τις συνεχείς στρατιωτικές της επεμβάσεις έκανε τη Σομαλία να μετατραπεί στο «χειρότερο μέρος της γης», όπως τη χαρακτήριζε σε πρωτοσέλιδο τίτλο του το τελευταίο τεύχος του αμερικανικού περιοδικού «Τάιμ».

Συντριπτικό και απίστευτα δαπανηρό πλήγμα ακόμη και στους πιο ασφαλείς σχεδιασμούς των εφοπλιστών αποτέλεσε η κατάληψη του σούπερ τάνκερ Sirius Star από τους σομαλούς πειρατές. Η αιτία δεν ήταν μόνο το μέγεθός του, καθώς το εν λόγω πλοίο, ανήκει στη μεγαλύτερη πετρελαϊκή εταιρεία του κόσμου, την Αράμκο, έχει μήκος 330 μέτρων -είναι ίσο δηλαδή με το αμερικανικό αεροπλανοφόρο Νίμιτζ ή με το συνολικό μήκος 5 αεροσκαφών Μπόινγκ 747- και μετέφερε πετρέλαιο ισοδύναμο με το ένα τέταρτο των ημερήσιων εξαγωγών της Σαουδικής Αραβίας, αξίας 100 εκατ. δολαρίων, υπολογισμένο πάντα με την τρέχουσα, χαμηλή σχετικά, τιμή του βαρελιού. Ο κύριος λόγος που η κατάληψη του Sirius προκάλεσε σοκ και δέος ήταν ότι έπλεε σε μεγάλη απόσταση, 420 ναυτικών μιλίων συγκεκριμένα, που έπλεε από την ακτογραμμή της Σομαλίας.

Κι αυτό μάλιστα δεν έγινε τυχαία. Λόγω του ότι το τελευταίο διάστημα η πειρατεία έχει λάβει απρόσμενες διαστάσεις, με αποτέλεσμα από την αρχή του 2008 μέχρι σήμερα τουλάχιστον 92 πλοία να έχουν δεχθεί επιθέσεις και 14 να βρίσκονται τώρα στα χέρια των πειρατών, η ιδιοκτήτρια εταιρεία διέταξε τον πλοίαρχο να μην πάει από τον Κόλπο του Άντεν, που βρίσκεται μεταξύ Σομαλίας και Υεμένης, για να συνεχίσει από το Κανάλι του Σουέζ και τη Μεσόγειο, αλλά να ακολουθήσει την εναλλακτική διαδρομή από το Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας. Σ’ αυτόν τον εναλλακτικό αλλά απίστευτα δαπανηρό δρόμο (που κατά μέσον όρο κοστίζει 30.000 επιπλέον δολάρια την ημέρα, επαυξάνοντας τη διάρκεια του ταξιδιού κατά πέντε ημέρες για τα πλοία που ξεκινούν από την Ασία και δέκα μέρες για όσα ξεκινούν από τη Μέση Ανατολή), θεωρούμενο όμως ασφαλή, βρισκόταν το Sirius όταν δέχτηκε την επίθεση των πειρατών! Οι ναυτιλιακοί και οικονομικοί παράγοντες υπέστησαν σοκ λοιπόν όταν κατάλαβαν ότι απλώς δεν υφίσταται πια ασφαλής δρόμος!

Τα λύτρα που πληρώνουν οι ναυτιλιακές και γενικότερα οι ιδιοκτήτριες εταιρείες στους πειρατές αυξάνονται συνεχώς κι έχουν φθάσει τώρα να κυμαίνονται από 500.000 μέχρι 2 εκατ. δολ. Για το τρέχον έτος και μέχρι στιγμής υπολογίζεται ότι οι πειρατές έχουν συγκεντρώσει το μυθικό ποσό των 50 εκατ. δολ.

Αποτέλεσμα φτώχειας και ανομίας

Το φαινόμενο της πειρατείας όπως με βιαιότητα εμφανίστηκε το τελευταίο διάστημα δεν είναι κάτι καινούργιο. Για πρώτη φορά η πειρατεία κάνει την επανεμφάνισή της στην Ασία τη δεκαετία του ’70, οπότε παύει να θεωρείται φαινόμενο σύγχρονο του Μαυρογένη, για να πάρει απειλητικές διαστάσεις τον 21ο αιώνα, στην Ασία και την Αφρική. Το γεγονός δε ότι οι πειρατές εμφανίζονται σε μια περιοχή που στην ευρεία της έκταση αποτελεί θέατρο αιματηρών πολεμικών επιχειρήσεων εδώ και 20 σχεδόν χρόνια δεν είναι καθόλου τυχαίο. Οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» της Τετάρτης τόνιζαν ότι «οι σομαλοί πειρατές είναι προϊόν δύο εξελίξεων: της φτώχειας και της ανομίας, που στη Σομαλία η μια τροφοδοτεί την άλλη μετατρέποντάς την στο πιο επίμονα αποτυχημένο κράτος του κόσμου από τις αρχές της δεκαετίας του ’90».

Συνεχείς αμερικανικές επεμβάσεις

Μοιραία οι προβολείς στρέφονται στο φθινόπωρο του 1992, όταν ο Μπιλ Κλίντον έχει κερδίσει τις εκλογές ενώ ο Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος δεν έχει ακόμη εγκαταλείψει τον Λευκό Οίκο -όπως ακριβώς συμβαίνει με τον Ομπάμα τώρα- και αποφασίζει να προδιαγράψει την ατζέντα του διαδόχου του, δίνοντας το πράσινο φως για την επέμβαση στη Σομαλία. Εκείνη ήταν η πρώτη φορά, η οποία μάλιστα συμπίπτει με τον θάνατο 300.000 ατόμων από την πείνα. Τελευταία (προσπερνώντας πολλά ακόμη επεισόδια με σημαντικότερο εκείνο που αποτέλεσε το θέμα της χολιγουντιανής ταινίας δράσης Black Hawk Down) ήταν η επέμβαση που έκαναν στη Σομαλία οι Αμερικανοί μέσω αντιπροσώπων τους -των Αιθιόπων- τον Δεκέμβρη του 2006, με μοναδικό σκοπό να ανατρέψουν την κυβέρνηση της Ένωσης Ισλαμικών Δικαστηρίων που είχε την εξουσία. Ήταν μια ισλαμική οργάνωση, κατά κοινή ομολογία μετριοπαθής, που είχε καταφέρει το αδιανόητο ως τότε: να επιβάλει την τάξη και τη σταθερότητα σε μια χώρα που δεν απόλαυσε ποτέ αυτό το προνόμιο – το γιατί εξηγείται με μια ματιά στον χάρτη, για να δει κανείς τη στρατηγική θέση που καταλαμβάνει η Σομαλία στο Αφρικανικό Κέρας. Οι Αμερικανοί όμως δεν μπορούσαν να ανεχθούν ότι θα βρίσκεται στην εξουσία μια μη φιλική προς αυτούς κυβέρνηση σε μια περιοχή που αποτέλεσε το επίκεντρο της Αντιτρομοκρατικής Σταυροφορίας. Ανέλαβαν έτσι το ρίσκο να τους ανατρέψουν ρίχνοντας λάδι στη φωτιά των τοπικών εχθροτήτων και πυροδοτώντας έναν εμφύλιο πόλεμο που δεν ήταν και καθαρά εμφύλιος, μια και στο πλευρό κάθε δύναμης της Σομαλίας στάθηκε και μια ξένη γειτονική χώρα.

Η Ερυθραία, για παράδειγμα, που έχει χρόνιες διαφορές με την Αιθιοπία, υποστήριξε τους μουσουλμάνους αντάρτες. Το τίμημα που πληρώνουν ακόμη και τώρα οι κάτοικοι της Σομαλίας από την αμερικανική επέμβαση είναι δραματικό: Σύμφωνα με τον «Εκόνομιστ» της 6ης Σεπτεμβρίου, «τα Ηνωμένα Έθνη υποστηρίζουν ότι 3,2 εκατ. Σομαλοί (από τα 8 περίπου εκατ.) χρειάζονται βοήθεια μόνο για να παραμείνουν ζωντανοί: μια αύξηση της τάξης του 77% σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο. Το ένα έκτο των βρεφών στη Σομαλία κινδυνεύουν να πεθάνουν από την πείνα».

Η πολιτική κατάσταση είναι ακόμη πιο δραματική και ρευστή, με το μέτωπο των ισλαμιστών ανταρτών (που έχει συγκροτηθεί από τη μετριοπαθή Ένωση Ισλαμικών Δικαστηρίων και τη φονταμενταλιστική Συμμαχία για την Επαναπελευθέρωση της Σομαλίας) να έχει καταλάβει ολόκληρη σχεδόν τη χώρα πλην της πρωτεύουσας, Μογκαντίσου. Οι μάχες δε, που μόνο πέρυσι στοίχισαν τη ζωή 9.000 αμάχων, είναι σε εξέλιξη παράλληλα με τις ειρηνευτικές συνομιλίες που διεξάγονται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ μεταξύ της ανυπόληπτης κυβέρνησης και των δύο ισλαμικών οργανώσεων, έχοντας ως μέγιστο επίδικό τους ένα και μόνο ζήτημα: την άμεση αποχώρηση από τη Σομαλία των 7.000 αιθιόπων στρατιωτών που αποτελούν δύναμη κατοχής διασφαλίζοντας τα αμερικανικά συμφέροντα.

Η πειρατεία έτσι, αποτελώντας μια από τις ελάχιστες πηγές βιοπορισμού, είναι το δηλητηριασμένο φρούτο που ευδοκίμησε πάνω στην καμένη γη των εξωτερικών, αμερικανοκίνητων επεμβάσεων και της χρόνιας φτώχειας.

Τοξική χωματερή
η Σομαλία

Οι πειρατές ωστόσο συνδέονται και με πιο άμεσο τρόπο με τις αδικίες που έχει υποστεί η Σομαλία, όπως αποκάλυψε το δίκτυο Αλ Τζαζίρα στις 11 Οκτώβρη με αφορμή την κατάληψη του ουκρανικού πλοίου που μετέφερε ρωσικά τανκς. «Οι σομαλοί πειρατές κατηγόρησαν τις ευρωπαϊκές εταιρείες ότι ξεφορτώνουν τοξικά απόβλητα στις ακτές της Σομαλίας και ζητούν 8 εκατ. λύτρα για την επιστροφή του ουκρανικού πλοίου που κατέλαβαν, υποστηρίζοντας ότι τα χρήματα θα πάνε άμεσα για τον καθαρισμό των αποβλήτων», ανέφερε από την αρχή του αποκαλυπτικού του ρεπορτάζ το διεθνές δίκτυο, που φιλοξενούσε μάλιστα εκπρόσωπο των πειρατών! Τις αιτιάσεις των σομαλών πειρατών υιοθετούσε αυτούσιες κι ο εκπρόσωπος Τύπου του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ! «Η Σομαλία έχει χρησιμοποιηθεί από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 ως έδαφος απόθεσης επικίνδυνων αποβλήτων. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες το βρήκαν πολύ φθηνό να ξεφορτώνονται τα απόβλητα πληρώνοντας 2,5 δολ. τον τόνο, όταν στην Ευρώπη κοστίζει 1.000 δολ. ο τόνος. Και τα απόβλητα είναι πολλών ειδών. Υπάρχουν απόβλητα ραδιενεργού ουρανίου. Υπάρχουν μόλυβδος και βαριά μέταλλα όπως κάδμιο και υδράργυρος. Υπάρχουν επίσης βιομηχανικά, νοσοκομειακά και χημικά απόβλητα». Οι περιγραφές του εκπροσώπου του ΟΗΕ, που παραπέμπουν σε ταινία επιστημονικής φαντασίας, ολοκληρώνονται με αναφορά στις φρικτές ασθένειες που υπέστησαν εκατοντάδες Σομαλοί οι οποίοι ήρθαν εν αγνοία τους σε επαφή με τα απόβλητα του… πολιτισμένου μας κόσμου.

Αν πάρουμε υπ’ όψιν μας όλα τα παραπάνω, φαίνεται πως το πρόβλημα των πειρατών της Σομαλίας δεν πρόκειται να αντιμετωπιστεί με τη χρήση όπλων όπως προτείνουν ΝΑΤΟ, ΕΕ και Ρωσία που ετοιμάζονται να στείλουν πολεμικά πλοία στην περιοχή, αλλά και μερίδα του εφοπλιστικού κόσμου που χαιρέτισε την Πέμπτη τη βύθιση πλοίου που «έμοιαζε με πειρατικό» από ινδικό σκάφος. Υπάρχουν ωστόσο αντιδράσεις.

Την Τετάρτη από την πρώτη της κιόλας σελίδα η «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ» τόνιζε τους φόβους για κλιμάκωση που γεννούν σχέδια μίσθωσης ενόπλων που θα συνοδεύουν εμπορικά πλοία (κατ’ αντιστοιχία των ιπτάμενων σερίφηδων που επέβαλε η Ουάσινγκτον) και σταδιακής μετατροπής των πλοίων αυτών σε κανονιοφόρους. Το πρόβλημα είναι ότι ένα τέτοιο σχέδιο, πολύ περισσότερο στον βαθμό που εμπλέκει και το ΝΑΤΟ, θα οδηγεί τη βία σε όλο και ανώτερα επίπεδα, με αποτέλεσμα να πάψει να θεωρείται δεδομένη η ασφάλεια των πληρωμάτων, όπως συμβαίνει σήμερα που οι πειρατές δεν έχουν πειράξει ποτέ κανέναν επιβαίνοντα και το μοναδικό θέμα διαπραγμάτευσης είναι τα λύτρα.

Όπως ακριβώς ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας το μόνο που έκανε ήταν να βάλει φωτιά σε όλη την περιοχή από το Πακιστάν μέχρι τη Σομαλία, χωρίς να έχει παρουσιάσει ένα θετικό αποτέλεσμα παρά τις εκατόμβες νεκρών, έτσι και η δημιουργία μιας «αστυνομίας θαλάσσης» θα οξύνει την ανασφάλεια και θα κάνει ακόμη πιο επικίνδυνες τις θάλασσες, στρατιωτικοποιώντας ακόμη και τις μεταφορές εμπορευμάτων.