ΤΟ ΔΝΤ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΑΠΟ ΤΗΝ «ΠΙΣΩ ΠΟΡΤΑ»!
Το σχέδιο, που ενέκριναν τελικά οι ηγέτες των 27 κρατών της ΕΕ, κι αποτελεί έμπνευση της γαλλικής προεδρίας, περιλαμβάνει «4 αρχές» και «5 κατευθύνσεις» που πρέπει να διέπουν τα μέτρα προς αντιμετώπιση της τωρινής κατάστασης.
Προεισαγωγικά, θα θέλαμε να τονίσουμε ότι: α) Η σύνοδος κορυφής του G20 δεν έχει καμιά ουσιαστική βαρύτητα, καθώς μετά από δύο μήνες ο Μπους παραδίδει την εξουσία στον νεοκλεγέντα Πρόεδρο Μπάρακ Ομπάμα και συνεπώς δεν μπορεί ακόμη να υπάρξει δέσμευση των ΗΠΑ. Αυτό ήταν εξαρχής γνωστό και η σύνοδος κορυφής πραγματοποιήθηκε για επικοινωνιακούς και μόνον λόγους και κυρίως για την ενίσχυση της υστεροφημίας του απερχόμενου Προέδρου Μπους και β) το γαλλικό σχέδιο για αντιμετώπισή της ενεκρίθη από τους 27 ηγέτες της ΕΕ ομόφωνα, αλλά και με σοβαρές αντιρρήσεις από μέρους της Μέρκελ και του Μπράουν, που φοβήθηκαν ότι το σχέδιο προχωράει πέραν της απλής ρύθμισης των προβλημάτων της χρηματοπιστωτικής αγοράς και μπορεί να καταστεί σχέδιο χαλιναγώγησης και ελέγχου των αγορών. Δηλαδή Γερμανία και Βρετανία (και από κοντά και η Σουηδία) φοβήθηκαν μήπως θιγεί η ασυδοσία των αγορών και νοθευτεί έτσι ο νεοφιλελευθερισμός και το οικονομικό του μοντέλο! Οι δυστυχείς δεν μπορούν να κατανοήσουν τη διαφορά που υπάρχει μεταξύ ελευθερίας και ασυδοσίας και μεταξύ ρυθμιστικής παρέμβασης του κράτους και ανυπαρξίας κράτους. Ας δούμε όμως τις «4 αρχές» και τις «5 κατευθύνσεις» που υπήρξαν αποτέλεσμα συμβιβασμού μεταξύ των μετριοπαθών νεοφιλελεύθερων ηγετών (με επικεφαλής τον Σαρκοζί) και των ακραιφνώς νεοφιλελεύθερων οπαδών της ασυδοσίας των αγορών (Μπράουν). Στο σχέδιο, που τελικά ενεκρίθη από τους 27 ηγέτες της ΕΕ, αποτυπώνεται σαφώς πού θέλουν να μας οδηγήσουν, με πρόφαση την καταπολέμηση της σημερινής κρίσης.
Οι «4 αρχές»: Το εγκριθέν σχέδιο της ΕΕ για τη Διάσκεψη του G20 υιοθετεί τις παρακάτω αρχές:
α) Κανένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, κανένας τομέας της αγοράς δεν πρέπει να εκφεύγει της ρύθμισης ή της εποπτείας. Προφανώς εννοεί τη θέσπιση κανόνων λειτουργίας των αγορών και εποπτείας για την εφαρμογή τους από τον κρατικό μηχανισμό. Θετική η αρχή αυτή, αλλά η εφαρμογή της προϋποθέτει επανίδρυση μη διαπλεκόμενου κράτους.
β) Το νέο χρηματοπιστωτικό σύστημα πρέπει να βασίζεται στις αρχές της ευθύνης και της διαφάνειας. Όμως γιατί όχι και το σύνολο των αγορών; Εδώ πρόκειται για σκέτο ευχολόγιο, αφού είναι ακατόρθωτο να υιοθετηθούν ενιαίοι κανόνες λειτουργίας των αγορών και ειδικά της τόσο αμαρτωλής χρηματοπιστωτικής αγοράς (π.χ. το τραπεζικό απόρρητο).
γ) Το νέο χρηματοπιστωτικό σύστημα πρέπει να επιτρέπει τη μέτρηση των κινδύνων ώστε να προλαμβάνονται οι κρίσεις. Οι μεγάλες διεθνείς χρηματοπιστωτικές εταιρείες πρέπει να εποπτεύονται με συντονισμένο τρόπο μέσω της δημιουργίας εποπτικών ομάδων. Σύμφωνοι, αλλά πώς θα λειτουργεί αυτός ο θεσμός των «εποπτικών ομάδων»; Μήπως θα δημιουργηθούν για να δίνουν άφεση αμαρτιών και να λειτουργούν σαν «κολυμβήθρες του Σιλωάμ»;
δ) Να ανατεθεί στο ΔΝΤ κεντρικός ρόλος σε μια πιο αποτελεσματική και περιεκτική χρηματοπιστωτική αρχιτεκτονική. Εδώ είναι και η έντονη διαφωνία μας. Οι 27 ηγέτες συμφώνησαν να φέρουν και στην Ευρώπη «από την πίσω πόρτα» για εφαρμογή τις γνωστές αντιλαϊκές, απάνθρωπες συνταγές του διαβόητου ΔΝΤ που όλα τα κράτη τις έχουν ξορκίσει!
Στο παράρτημα του σχεδίου περιλαμβάνονται και ορισμένες επεξηγήσεις των παραπάνω «4 αρχών» όπως π.χ. για τη δημιουργία συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης για «φούσκες», την εποπτεία των γραφείων βαθμολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας, την αναθεώρηση των μεθόδων τιτλοποίησης αξιώσεων, τη θεσμοθέτηση κωδικών συμπεριφοράς ώστε να αποτρέπεται η ανάληψη υπερβολικών επενδυτικών κινδύνων και τέλος τη θέσπιση κανόνων στον καθορισμό των αμοιβών των στελεχών των χρηματοπιστωτικών εταιρειών. Όλα αυτά αποτελούν θετικά σημεία του σχεδίου, αν φυσικά εξαιρέσουμε την απόπειρα ενίσχυσης του ρόλου του ΔΝΤ που προκαλεί «σοκ και δέος» στους εργαζομένους. Οι ηγέτες της ΕΕ προφανώς θέλουν να μεταρρυθμίσουν τις εργασιακές σχέσεις επί το δυσμενέστερον για τους εργαζομένους, με άλλοθι την ανεργία και μέσω των επιταγών του ΔΝΤ. Διαφορετικά είναι δύσκολο να εξηγήσει κανείς την πρόταση για ενίσχυση του ρόλου του ΔΝΤ. Οι ευρωπαίοι εργαζόμενοι θα αποκτήσουν δύο δυνάστες: την ΟΝΕ και το ΔΝΤ. Τα πάντα θυσία στο νόμισμα, για τη διασφάλιση των «επενδυτικών» κεφαλαίων των τοκογλύφων της χρηματοπιστωτικής αγοράς!
Οι «5 κατευθύνσεις»: Το σχέδιο της ΕΕ περιλαμβάνει και τις παρακάτω πέντε κατευθυντήριες γραμμές που εν πολλοίς επεξηγούν πληρέστερα το νόημα των «4 αρχών»:
α) Τα γραφεία βαθμολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας πρέπει να υπαχθούν σε καταγραφή, επιτήρηση και θεσμοθέτηση κανόνων διακυβέρνησης (λειτουργίας) τους. Προφανώς για να αποφεύγεται το «μαγείρεμα» της διαβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας των επιχειρήσεων της πραγματικής (παραγωγικής) οικονομίας. Αναμφίβολα το μέτρο αυτό είναι θετικό.
β) Να θεσπιστεί η αρχή της σύγκλισης των λογιστικών προτύπων και στις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χρηματοπιστωτικό τομέα και να αναθεωρηθεί η εφαρμογή του κανόνα της «εύλογης αξίας» ώστε να είναι δυνατή η προληπτική εποπτεία των επιχειρήσεων του τομέα αυτού. Δηλαδή με άλλα λόγια, διαφάνεια στους ισολογισμούς των χρηματοπιστωτικών εταιρειών για να προλαμβάνονται οι «φούσκες» και η δημιουργία κρίσεων.
γ) Να αποφασιστεί ότι κανένας τομέας της αγοράς, κανένα έδαφος της γης, κανένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα δεν θα εκφεύγει της ρύθμισης ή της εποπτείας. Η κατευθυντήρια αυτή γραμμή είναι ασφαλώς η σπουδαιότερη και πρέπει να γενικευθεί η εφαρμογή της σε όλες τις αγορές. Μια γενικευμένη όμως εφαρμογή θα φέρει το ξήλωμα του νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου, του οποίου ο υπερκαπιταλισμός υπονόμευσε (και υπονομεύει) την παγκόσμια οικονομική ισορροπία. Η γραμμή αυτή ασφαλώς θα πολεμηθεί με λύσσα. Όμως έμμεσα αναγνωρίζει τη δολιότητα του νεοφιλελευθερισμού.
δ) Να καθιερωθεί κώδικας συμπεριφοράς ώστε να αποφεύγεται η ανάληψη υπερβολικών κινδύνων στον χρηματοπιστωτικό κλάδο, περιλαμβανόμενου και του τομέα του συστήματος αμοιβής των στελεχών. Ασφαλώς οι υπερβολικά υψηλές αμοιβές και τα αστρονομικά μπόνους δημιούργησαν τα προϊόντα υπερβολικού κινδύνου και τις χρηματοπιστωτικές «φούσκες». Αυτά πληρώνει τώρα η παγκόσμια οικονομία. Τις χρυσωμένες ηλίθιες ιδέες των αρπακτικών!
ε) Να ανατεθεί στο ΔΝΤ η κύρια ευθύνη, από κοινού με το φόρουμ για την παγκόσμια σταθερότητα, να υποδεικνύει τα μέτρα που απαιτούνται για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη και η σταθερότητα. Προφανώς, το σχέδιο εννοεί μέτρα αποκατάστασης της εμπιστοσύνης στο νεοφιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο ώστε να διασφαλιστεί η σταθερότητά του!
Το σχέδιο αυτό της ΕΕ έχει αρετές, έχει όμως και αντιφάσεις και έντονα αρνητικά στοιχεία. Η μεγαλύτερη αρετή του είναι ότι θέτει επιτέλους φραγμούς στη μέχρι τώρα ασυδοσία της χρηματοπιστωτικής αγοράς και βάζει γερά θεμέλια για την εποπτεία της από το κράτος. Το μεγάλο του κενό είναι ότι δεν αντιμετωπίζει καθόλου τη σημερινή κρίση. Με το να λυθεί το πρόβλημα της ασυδοσίας της χρηματοπιστωτικής αγοράς δεν έπεται ότι έχουν επιλυθεί και όλα τα προβλήματα της διεθνούς οικονομίας. Πού είναι τα μέτρα για την εποπτεία των άλλων αγορών; Όπως π.χ. της αγοράς πρώτων υλών, ενέργειας κ.λπ. Αυτές θα παραμείνουν σε καθεστώς ασυδοσίας; Μόνο η χρηματοπιστωτική αγορά είναι υπεύθυνη για τη σημερινή κρίση; Πού είναι τα μέτρα για την εποπτεία της αγοράς τροφίμων, της αγοράς και των καρτέλ των επιχειρήσεων ενέργειας και της αγοράς πρώτων βιομηχανικών υλών που μας έφεραν την ακρίβεια, τις πληθωριστικές πιέσεις και τις τόσες ανισορροπίες στην παγκόσμια οικονομία; Το σχέδιο λοιπόν δεν θέλει να χτυπήσει την κρίση στη ρίζα της, θέλει απλώς να κουκουλώσει τις απάτες ενός πολύ αμαρτωλού κλάδου. Να φορτώσει την αποτυχία του νεοφιλελευθερισμού στα κοράκια της Γουόλ Στριτ και τελειώσαμε. Το κυρίαρχο σύστημα αθωώνεται! Και παραμένει σταθερό. Αυτός είναι και ο καημός των πολιτικών και οικονομικών παραγόντων της Δύσης. Μας το είπε προ ημερών σε δηλώσεις του ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Χένρι Πόλσον. «Σήμερα άμεση προτεραιότητά μας -είπε- είναι η διατήρηση της σταθερότητας του συστήματος». Μας το λέει και το σχέδιο της ΕΕ. Αναθέτει στο ΔΝΤ την ευθύνη για την εισήγηση των μέτρων που απαιτούνται για τη σταθερότητα του συστήματος. Διαισθάνονται οι «Ηρακλείς του νεοφιλελευθερισμού» ότι άλλο σύστημα περισσότερο απατεωνίστικο δεν μπορεί να υπάρξει. Και γι’ αυτό το στηρίζουν με κάθε μέσον!
Το σχέδιο της ΕΕ έχει «παράθυρο» για να σταματήσει η ασυδοσία όλων των αγορών. Και νομίζω ότι τελικά το G20 θα το απορρίψει, εκτός εάν οι ΗΠΑ επί Προεδρίας Ομπάμα αλλάξουν στάση. Τα μέτρα που θα ληφθούν θα είναι «μιας χρήσης» και γρήγορα θα αποδυναμωθούν. Το σύστημα δεν θα επιτρέψει ρήγματα στο σκάφος του, ούτε το ξεδόντιασμα του νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου. Εκείνο που θα εγκριθεί παμψηφεί και μετά πολλών επαίνων θα είναι η ισχυροποίηση των αρμοδιοτήτων του ΔΝΤ. Αναλαμβάνει την ευθύνη για τα μέτρα που θα εξασφαλίσουν τη σταθερότητα ενός ετοιμόρροπου οικονομικού μοντέλου. Με ανησύχησε αυτό που είπε προ ημερών ο Καραμανλής, ότι «όλοι μαζί θα αντιμετωπίσουμε την κρίση». Κατάλαβα πόσο σκοτεινό διαγράφεται το μέλλον των εργαζομένων. Ένα σύστημα που καταρρέει τα παίζει όλα για όλα προκειμένου να διατηρηθεί. Και χαλκεύει δεσμά για τους λαούς. Περισσότερα όμως θα μας δείξει η δεύτερη σύνοδος κορυφής, τον Απρίλιο του 2009. Μέχρι τότε υπομονή και αναμονή.