Εμείς ασχολούμαστε με τον Εφραίμ… και η Τουρκία και τα Σκόπια αλωνίζουν!

Η πρόσκληση της Τουρκίας στο Καστελλόριζο έκανε πολλούς να παγώσουν το περασμένο Σαββατοκύριακο, ειδικά όσους μπορούσαν να ερμηνεύσουν τις κινήσεις της Τουρκίας, ενώ το ίδιο ανήσυχοι είναι και όσοι γνωρίζουν τι ακριβώς σημαίνει η κίνηση του Γκρούεφσκι και των Σκοπίων να προσφύγουν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης…

Η Τηλεδημοκρατία που επικρατεί στη χώρα δεν φαίνεται να έχει στην ατζέντα της τα εθνικά μας θέματα… Λέξη δεν λένε τα κανάλια για τις προκλήσεις των Τούρκων και των Σκοπίων, ούτε καν φιλοξενούν κάποια σχόλια ή δηλώσεις για τα θέματα αυτά, εκτός αν τις έχει κάνει η… Στέλλα Μπεζαντάκου! Το ίδιο υποβαθμισμένα τα εθνικά θέματα και στις εφημερίδες, που φιλοξενούν τις σχετικές ειδήσεις σε κανένα μονόστηλο, άντε δίστηλο… χωρίς πολλά πολλά, γιατί, όπως λένε, δεν πουλάνε….

Μας έπιασαν στον ύπνο…

Μέσα σ’ αυτήν την αδράνεια και τη τηλεΰπνωση η Ελλάδα δέχθηκε δύο ηχηρά χαστούκια σε μείζονα εθνικά θέματα εντός τριών εικοσιτετραώρων.

Στο Αιγαίο είχαμε έναν ιδιότυπο «ναυτικό Αττίλα», με πλήρη και έμπρακτη αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων από την Τουρκία, που επί 45 τουλάχιστον ώρες έκανε υποθαλάσσιες έρευνες για πετρέλαιο εντός των ορίων της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, στο πιο κρίσιμο και νευραλγικό σημείο του νοτίου Αιγαίου, κοντά στο Καστελλόριζο.

Και πριν «αλέκτορα φωνήσαι» τα Σκόπια, διασύροντας κυριολεκτικά την Ελλάδα και εξευτελίζοντας κάθε έννοια προετοιμασίας και πρόβλεψης εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης, έσυραν τη χώρα μας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, «ποινικοποιώντας» ουσιαστικά την άρνηση της Αθήνας να εισέλθουν τα Σκόπια στο ΝΑΤΟ με τον ψευδεπίγραφο τίτλο «Δημοκρατία της Μακεδονίας».

Και παρά τη δυσμενή αυτή εξέλιξη, που ουσιαστικά συνιστά εχθρική πράξη εκ μέρους των Σκοπίων, η υπουργός Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη υπογράμμιζε πως η Αθήνα ανέμενε αυτήν την κίνηση, όμως, όπως αποδείχτηκε, η Αθήνα και σε αυτό το θέμα ήταν τελείως απροετοίμαστη.

Παντελής έλλειψη προβλέψεων…

Το ερώτημα που γεννάται είναι αν η υπουργός Εξωτερικών και ο ίδιος ο πρωθυπουργός ήξεραν τις εξελίξεις που έρχονταν και φάνηκαν αναποτελεσματικοί στην αντιμετώπισή τους ή είπαν ψέματα, δηλαδή δεν είχαν κανένα σχεδιασμό, καμία πρόβλεψη.

Όπως και να ‘χει, η Ελλάδα δέχτηκε από την προπερασμένη Παρασκευή (που οι Τούρκοι κλιμάκωσαν τις προκλήσεις τους στο Αιγαίο για τρεις μέρες) μέχρι και τη Δευτέρα (που ανακοινώθηκε η προσφυγή των Σκοπίων στη Χάγη) τα πιο καίρια χτυπήματα στα εθνικά της συμφέροντα στα δύο σημαντικότερα μέτωπα της εξωτερικής της πολιτικής, με μια κυβέρνηση που πιάστηκε και πάλι στον ύπνο, φάνηκε αδύναμη να αντιδράσει αποτελεσματικά, και με δύο υπουργεία, Εξωτερικών και Άμυνας, να μην μπορούν να συνεννοηθούν, αλλά και γενικότερα με ένα πολιτικό σύστημα που βρίσκεται σε… τηλεΰπνωση .

Η πρόκληση στο Καστελλόριζο

Στην κυβέρνηση υπάρχουν πολλά στελέχη, καθώς και έγκυροι παρατηρητές, που ανησυχούν και πιστεύουν ότι δεν πρόκειται για μεμονωμένη ή τυχαία κίνηση της Τουρκίας στην υφαλοκρηπίδα του Καστελλόριζου, αλλά για κίνηση μελετημένη η οποία θα έχει συνέχεια… Οι παρατηρητές αυτοί, που βρίσκονται μάλιστα κοντά στον πρωθυπουργό, τόνιζαν ότι η κίνηση προδίδει αλλαγή πολιτικής της Τουρκίας στο Αιγαίο, καθώς διαπιστώνει ότι το κλειδί που κρατούσε στα χέρια της η Ελλάδα για την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν το έχει ανάγκη, αφού δεν φαίνεται στον ορίζοντα να εισέρχεται στο κλαμπ των Βρυξελλών. Και επομένως δεν υπάρχει λόγος ο Ερντογάν να μην προσχωρήσει στην πολιτική έντασης που είναι η γραμμή των στρατηγών.

Οι Τούρκοι έκαναν ό,τι ήθελαν

Ήταν μια καλά οργανωμένη στρατιωτική επιχείρηση που θύμιζε σε πολλά την υπόθεση ΣΙΣΜΙΚ. Η Τουρκία κλιμάκωσε την ένταση στο Αιγαίο και επανέφερε τη μόνιμη αξίωσή της ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα. Τα όσα ανέφεραν οι ρηματικές διακοινώσεις της Άγκυρας (το τριήμερο 14-16 Νοεμβρίου), αλλά και τα όσα επικαλέστηκε ο κυβερνήτης της τουρκικής φρεγάτας ΓΚΕΝΤΙΖ, που συνόδευε το ναυλωμένο από την Άγκυρα νορβηγικό ερευνητικό Malene Ostervolt, στα ανοιχτά του Καστελλόριζου, στον κυβερνήτη της ελληνικής κανονιοφόρου ΠΟΛΕΜΙΣΤΗΣ, καταγράφουν ανάγλυφα την έμπρακτη αμφισβήτηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στο ζήτημα και του ορισμού και του εύρους της υφαλοκρηπίδας.

Η κυβέρνηση αντέδρασε αναποτελεσματικά και μόνο με επικοινωνιακούς όρους, χωρίς να αποτρέψει τη διεξαγωγή έρευνας. Περιορίστηκε σε τυπικά διαβήματα σε Άγκυρα και Όσλο και έστειλε για εντυπώσεις την κανονιοφόρο ΠΟΛΕΜΙΣΤΗΣ. Κρύφτηκε, μάλιστα, στρουθοκαμηλίζοντας πίσω από μια δήλωση του κυβερνήτη του νορβηγικού σκάφους (το Σάββατο το βράδυ) ότι σταματάει τις έρευνες. Όμως και η έρευνα έγινε έτσι όπως ήθελαν οι Τούρκοι και το νορβηγικό πλοίο δεν απομακρύνθηκε αμέσως, αλλά παρέμεινε (έστω μετακινούμενο κατά 20 μίλια την Κυριακή από την αρχική του θέση) εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας.

Ο απίθανος στρουθοκαμηλισμός της Αθήνας γίνεται ανάγλυφος και από το γεγονός ότι από την Κυριακή το μεσημέρι το υπουργείο Εξωτερικών προέτασσε την ανακοίνωση του κυβερνήτη του νορβηγικού πλοίου ότι σταματά τις έρευνες, χωρίς να λέει με σαφήνεια αν έγιναν ή γίνονταν ακόμα έρευνες και την ίδια ώρα το υπουργείο Άμυνας δεν επιβεβαίωνε ότι δεν γίνονταν υποθαλάσσιες έρευνες. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικές και του σκηνικού έντασης που στήθηκε ανοικτά του Καστελλόριζου, αλλά και του στρουθοκαμηλισμού της Αθήνας, πως επίσημα απέφευγε να πει την αλήθεια για τις έρευνες που διενεργούσε το νορβηγικό πλοίο (ακόμα και μετά την ανακοίνωση ότι τις διακόπτει) και επεκαλείτο το γεγονός ότι δεν γνωρίζει τι γίνεται, γιατί το τουρκικό πολεμικό έμπαινε μπροστά και κάθετα στο νορβηγικό ερευνητικό, με αποτέλεσμα η ελληνική κανονιοφόρος να μην μπορεί να διακρίνει αν υπάρχουν ποντισμένα καλώδια.

Θαλάσσιες αρμοδιότητες
επικαλούνται οι Τούρκοι

Η Άγκυρα με την κίνηση αυτή πέτυχε για μια ακόμα φορά, να αμφισβητήσει ντε φάκτο τα ελληνικά δικαιώματα στην περιοχή και συγχρόνως να εγγράψει τουρκικά δικαιώματα. Η ελληνική απάντηση ήταν μια επανάληψη αμήχανων κινήσεων που απέβλεπαν πρωτίστως στο να μην κλιμακωθεί η ένταση. Όμως οι Τούρκοι δεν σταμάτησαν την πρόκληση και την αμφισβήτηση και όταν ακόμα η φρεγάτα και το ερευνητικό σκάφος αποχώρησαν από την περιοχή. Την περασμένη Τετάρτη (ελάχιστα εικοσιτετράωρα μετά την αναχώρηση των πλοίων από τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας), το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του ανέφερε χαρακτηριστικά: «Οι έρευνες που πραγματοποιήθηκαν με το υπό νορβηγική σημαία πλοίο M/V Malene Ostervold από 14 έως 18 Νοεμβρίου στην Ανατολική Μεσόγειο ήταν εντός των θαλασσίων αρμοδιοτήτων της Τουρκίας και εντός του τομέα ερευνών, όπως ανακοινώθηκε με τη γνωστοποίηση πορείας του πλοίου, που εκδόθηκε νωρίτερα».

Μπερδεμένο και το ΝΑΤΟ;

Γεννά τεράστια ερωτήματα η επισήμανση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών ότι ανήκουν στην Τουρκία οι αρμοδιότητες της περιοχής, καθώς «χοντραίνει» εξαιρετικά το παιχνίδι της αμφισβήτησης. Το ερώτημα είναι ποιος έδωσε αρμοδιότητες στην Τουρκία στην κρίσιμη αυτή θαλάσσια περιοχή και κυρίως αν αυτή η «εκχώρηση» αρμοδιοτήτων έχει σχέση με τα όρια δράσης του ΝΑΤΟϊκού Στρατηγείου της Σμύρνης.

Η επιβολή τετελεσμένων και η αδράνεια στην αντιμετώπισή τους δημιουργούν σοβαρά προβλήματα, μια και το Καστελλόριζο έχει μια κρίσιμη διάσταση σε μια μελλοντική ρύθμιση της υφαλοκρηπίδας και κήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Αν η Τουρκία θεμελιώσει δικαιώματα μέσω τετελεσμένων, τότε η τουρκική υφαλοκρηπίδα θα φτάσει μέχρι το μέσον του Αιγαίου και τα ελληνικά νησιά θα εγκλωβίζονται εντός τουρκικής υφαλοκρηπίδας, ενώ δυτικά της Ρόδου θα άρχιζε η τουρκική υφαλοκρηπίδα, η οποία θα έφτανε να συνορεύει με τις υφαλοκρηπίδες της Κύπρου και της Αιγύπτου, αφαιρώντας από την Ελλάδα μια τεράστια ζώνη υφαλοκρηπίδας.

Η πρόκληση των Σκοπίων

Η προσφυγή των Σκοπίων στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ήταν το δεύτερο θέμα μέσα σε μία εβδομάδα που μας έπιασε στον ύπνο, αφού το υπουργείο Εξωτερικών φάνηκε να έχει αιφνιδιαστεί, να μην περιμένει μια τέτοια εξέλιξη και φυσικά να μην έχει εναλλακτική απάντηση και λύση, ούτε εναλλακτικά σενάρια εφαρμογής σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Η προσφυγή, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, ήταν επιστημονικά στημένη και μελετημένη, γι’ αυτό και λέγεται ότι ήταν έργο των Αμερικανών.

Και γιʼ αυτό το θέμα πάντως η εκτίμηση κυβερνητικών στελεχών είναι ότι από την ελληνική πλευρά υπήρξε αιφνιδιασμός, αδιαφορία και προχειρότητα, καθώς επίσης και παντελής έλλειψη προτάσεων για την αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής… γι’ αυτό και καταλογίζουν σοβαρές ευθύνες στην υπουργό Εξωτερικών. Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι δυσφορία σε κυβερνητικούς κύκλους έχει δημιουργήσει και η παντελής έλλειψη κοινοτικής αλληλεγγύης και γι’ αυτό επιρρίπτονται ευθύνες στο ΥΠΕΞ που δεν είχε δημιουργήσει το απαραίτητο κλίμα.

Οι πληροφορίες λένε ότι στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης πρόκειται να εκπροσωπηθεί η Ελλάδα από τον διεθνολόγο και ακαδημαϊκό Μανώλη Ρούκουνα που έχει ασχοληθεί με θέματα της υφαλοκρηπίδας και ο οποίος το 1975 ήταν βοηθός του εθνικού δικαστή που τότε είχε ορίσει η Ελλάδα στην Χάγη, του πρώην Πρόεδρου της Δημοκρατίας Μιχαήλ Στασινόπουλου.

Τέλος, να σημειώσουμε ότι τελευταία στιγμή απετράπη στο Ευρωκοινοβούλιο τροπολογία που κατετέθη από την ομάδα των Σοσιαλιστών με την οποία ζητούσαν από την ΕΕ να εξετάσει την υιοθέτηση του ευρώ από τη «Μακεδονία» πολύ πριν από την προσχώρηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτι που δεν προβλέπεται στη συνθήκη, καθώς και να εξετάσουν τις επιπτώσεις της προσχώρησης της «Μακεδονίας» στα κριτήρια του Μάαστριχτ. Μετά από έντονες αντιδράσεις της ομάδας των ευρωβουλευτών της ΝΔ, υποχρεώθηκαν οι εισηγητές να την αποσύρουν κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας.

Ερώτηση Λοβέρδου στη Βουλή

Στο μεταξύ άμεση ήταν η αντίδραση του Ανδρέα Λοβέρδου, υπεύθυνου για θέματα εξωτερικής πολιτικής του ΠΑΣΟΚ, που κατέθεσε ερώτηση στη Βουλή η οποία απευθύνεται προς την υπουργό Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη. Στην ερώτησή του αυτή ο Ανδρέας Λοβέρδος επισημαίνει ότι η Τουρκία ασκεί πολιτική έντασης στο Αιγαίο και στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται και τα γεγονότα που εξελίχθηκαν γύρω από τις πρόσφατες «έρευνες» του υπό νορβηγική σημαία πλοίου Μ/V Malene Ostervold.