Διεθνές Οικονομικό Βαρόμετρο
1 Η σοβαρή επιβράδυνση που παρουσιάζει η Ευρωζώνη αποδεικνύεται και από τα νέα στοιχεία που ανακοινώθηκαν την εβδομάδα που πέρασε για τις εξελίξεις σε ορισμένους τομείς των δύο ισχυρότερων οικονομιών της Γερμανίας και της Γαλλίας για τον μήνα Σεπτέμβριο. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στη Γερμανία η βιομηχανική παραγωγή παρουσίασε πτώση, εξαιτίας της σοβαρής μείωσης κατά 3,8% που σημείωσε η μεταποιητική δραστηριότητα. Η μείωση αυτή είναι η μεγαλύτερη από το 1990, δηλαδή από τη χρονιά της επανένωσης των δύο Γερμανιών (Δυτικής και Ανατολικής) σε ενιαίο κράτος. Ελπιδοφόρο σημείο ήταν η απροσδόκητη αύξηση που παρουσίασαν οι εξαγωγές κατά 6,9%, παρά τη συρρίκνωση της εξαγωγικής δραστηριότητας σε παγκόσμια κλίμακα. Η Γαλλία τον ίδιο μήνα παρουσίασε διόγκωση του εμπορικού της ελλείμματος, καθώς οι εξαγωγές αυτοκινήτων και μεταλλευτικών προϊόντων σχεδόν έχουν παγώσει, λόγω πλήρους εξασθένησης της ζήτησης στις διεθνείς αγορές. Έτσι το εμπορικό έλλειμμα της Γαλλίας έφτασε στα 6,25 δισ. ευρώ, ενώ τον Αύγουστο βρισκόταν στα 5,37 δισ. Η κρίση στην αυτοκινητοβιομηχανία και στον τομέα βιομηχανοποίησης μετάλλων (κυρίως σιδήρου) είναι γενικευμένη. Και όμως δεν συγκινεί κανέναν. Όλη η ευαισθησία για τα κοράκια και τους τοκογλύφους της χρηματοπιστωτικής αγοράς! Να δούμε αν πέσει η πραγματική οικονομία ποιους θα βρίσκουν να αρμέγουν οι φωστήρες της αγοράς χρήματος.
2 Σύμφωνα με έκθεση της ΕΚΤ, οι συνθήκες δανεισμού από τις τράπεζες της Ευρωζώνης προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά έγιναν αυστηρότερες κατά το τρίτο τρίμηνο του 2008 (Ιούλιος – Αύγουστος – Σεπτέμβριος). Οι τράπεζες των χωρών της Ευρωζώνης εφαρμόζουν τώρα αυστηρότερα κριτήρια στην παροχή δανείων και έχουν περιορίσει σημαντικά την πιστωτική επέκταση, όχι από έλλειψη ρευστότητας (ας είναι καλά οι «ενέσεις» ρευστότητας από την ΕΚΤ και από τους κρατικούς προϋπολογισμούς), αλλά από τον φόβο μήπως οι δανειολήπτες κάποια στιγμή καταστούν αφερέγγυοι και ανίκανοι να εκπληρώσουν τις δανειακές τους υποχρεώσεις. Ας μην γκρινιάζουμε λοιπόν ότι οι ελληνικές τράπεζες απορρίπτουν τις περισσότερες αιτήσεις χορήγησης δανείου. Ο περιορισμός της πιστωτικής επέκτασης κατέστη πλέον γενικευμένη πρακτική, καθώς η κρίση επεκτείνεται και στην πραγματική οικονομία και η απειλή της αύξησης της ανεργίας είναι ορατή πλέον στην Ευρωζώνη. Και η έκθεση της ΕΚΤ σημειώνει ότι οι αυστηρότεροι όροι τραπεζικού δανεισμού πλήττουν ισχυρότερα τις μεγάλες επιχειρήσεις, που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από κεφάλαια κίνησης, και λιγότερο τις μεσαίες. Οι μικρές επιχειρήσεις παρουσιάζουν και μικρές ανάγκες τραπεζικού δανεισμού. Για το τρέχον τρίμηνο Οκτωβρίου – Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου η έκθεση της ΕΚΤ αναμένει ακόμη αυστηρότερες συνθήκες δανεισμού ή στην καλύτερη περίπτωση να παραμείνουν οι ίδιες. Οικονομολόγοι που ασχολούνται με τις εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα εκτιμούν ότι η έκθεση περιγράφει ένα ιδιαίτερα ζοφερό σενάριο για τον τραπεζικό δανεισμό. Τα αδιέξοδα του νεοφιλελευθερισμού!
3 Η Ένωση Χρηματοοικονομικών Εταιρειών και Αγορών, η περιβόητη SIFMA διενήργησε έρευνα στην οποία συμμετείχαν 400 αμερικανικές εταιρείες του χρηματοπιστωτικού κλάδου με το ερώτημα εάν θα συμμετάσχουν στο «σχέδιο διάσωσης» του Πόλσον, ύψους 700 δισ. δολαρίων. Το 90% των εταιρειών που ρωτήθηκαν δήλωσαν ότι είναι εξαιρετικά επιφυλακτικές και δεν προτίθενται να συμμετάσχουν στο σχέδιο Πόλσον εάν δεν δοθούν στη δημοσιότητα περισσότερες λεπτομέρειες. Και καταλογίζουν έλλειψη σαφήνειας. Επίσης, εκφράζουν αντιρρήσεις στις προθέσεις του υπουργείου Οικονομικών να εξαγοράσει μετοχικά μερίδια στις εταιρείες τους! Και τα πληρωμένα παπαγαλάκια στα ΜΜΕ των ΗΠΑ συνιστούν στον υπουργό Οικονομικών Χένρι Πόλσον ότι αν θέλει να πετύχει το σχέδιό του και να διασωθεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα, πρέπει να προβεί άμεσα στη δημιουργία ενός μηχανισμού για την αποτίμηση των «τοξικών προϊόντων» που θα αγοράσει από τις εταιρείες αυτές το κράτος. Αν καταλάβαμε καλά, αυτές οι αμαρτωλές εταιρείες που σκόρπισαν κόπρανα σε όλο τον πλανήτη φοβούνται μήπως το κράτος τις αδικήσει! Το θράσος και η αναίδειά τους έχει πλέον ξεπεράσει κάθε όριο. Οι τοκογλύφοι ζητούν σαφήνεια και περισσότερες λεπτομέρειες για την εφαρμογή του σχεδίου (!), αυτοί που στα δανειστικά συμβόλαια έγραφαν ασαφείς όρους και παγίδευαν τους δανειολήπτες! Πιστεύουν -και σ’ αυτό είναι απόλυτα δικαιολογημένοι- ότι το θράσος ανταμείβεται στην τωρινή εποχή. Τα κράτη ας κρατήσουν τα λεφτά τους για να τα δώσουν στην πραγματική οικονομία και ας ξεχάσουν τα θρασύτατα αρπακτικά της χρηματοπιστωτικής αγοράς. Τους χρειάζεται περιφρόνηση και εγκατάλειψη.