ΜΕ ΠΡΟΦΑΣΗ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΧΑΛΚΕΥΟΥΝ ΔΕΣΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΑΟΥΣ

Στη συνεδρίαση του ECOFIN στις Βρυξέλλες την Τρίτη 4/11/2008 οι συγκεντρωθέντες υπουργοί Οικονομίας των κρατών-μελών πήραν μερικές αποφάσεις υπό την απειλή της ύφεσης και στην Ευρώπη, οι οποίες όμως αποφάσεις δεν χτυπάνε τη ρίζα που δημιούργησε τη σημερινή κατάσταση στις οικονομίες των χωρών της Δύσης. Απλώς επιδιώκουν να απαλύνουν προσωρινά τα προβλήματα, γιατί δεν θέλουν να εφαρμόσουν ριζοσπαστικά μέτρα. Και προσπαθούν με πρόχειρα μέτρα «του ποδαριού» να αποφύγουν το πικρό ποτήρι της έρευνας των αιτίων της κρίσης και της ριζικής αντιμετώπισής τους. Το ECOFIN έδειξε ότι κατανοεί πλήρως και τα αίτια της κρίσης και τα μέτρα που είναι ανάγκη να ληφθούν για να προλάβουμε τα χειρότερα. Στους ευρωπαίους πολιτικούς όμως λείπει η τόλμη να εφαρμόσουν ριζοσπαστική πολιτική, όπως απαιτούν οι σημερινές περιστάσεις. Και πελαγοδρομούν υιοθετώντας μέτρα-ασπιρίνες, ανάξια σοβαρής κριτικής.

Η πρώτη απόφαση του ECOFIN ήταν ότι το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης πρέπει να εφαρμοστεί με ευελιξία. Αντί να αναθεωρήσουν πλήρως τη διαβόητη Συνθήκη του Μάαστριχτ και να κηρύξουν ανεφάρμοστα το Σύμφωνο Σταθερότητας και όλα τα Σχέδια Σταθερότητας και Ανάπτυξης που έχουν υποβληθεί από τα κράτη-μέλη, αφού τα έχει κουρελιάσει πλέον η σημερινή κρίση, αποφάσισαν απλώς να εξαντλήσουν τα περιθώρια ευελιξίας του Συμφώνου και όχι αναστολή ή τροποποίησή του. Και επίσης οι δέσμιοι υπουργοί Οικονομίας συμφώνησαν ότι όποιες υπερβάσεις του Συμφώνου γίνουν από τα κράτη-μέλη θα πρέπει να είναι μικρές για να υπάρχει επαρκής χρόνος για να διορθωθούν. Δηλαδή, στην ουσία το ECOFIN αποφάσισε μια ελάχιστη και βραχυπρόθεσμη διευκόλυνση των κυβερνήσεων να λάβουν κάποια γελοία μέτρα που απλώς θα εξαφανιστούν όπως οι σταγόνες στον ωκεανό. Και μέσα στα πλαίσια αυτά ήρθε και η απόφαση του συμβουλίου υπουργών Οικονομίας της Ζώνης του Ευρώ, με την οποία απορρίπτουν την ιδέα για ένα γενικό και ενιαίο σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης.

Αντί για σχέδιο, οι υπουργοί δήλωσαν ότι είναι έτοιμοι να λάβουν μέτρα στοχευμένα και συνεπή για την παροχή βοήθειας στις οικονομικές δραστηριότητες. Και ο επικεφαλής του Eurogroup Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, δικαιολογώντας την απόφαση αυτή, δήλωσε: «Δεν πιστεύουμε ότι θα μας ήταν χρήσιμο ένα γενικευμένο κλασικό σχέδιο αναθέρμανσης της οικονομίας. Αλλά εναπόκειται στα κράτη-μέλη να λάβουν στοχευμένα, προσωρινά και συνεπή προς τις αρχές της επιχειρηματικότητας, μέτρα σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα για να ενισχύσουν την ανάπτυξη». Αυτή ήταν η «σοφή» δήλωση του Γιούνκερ μετά τη σύνοδο των υπουργών Οικονομίας της Ευρωζώνης. Και συνέχισε με μια ψυχρολουσία για τον κ. Αλογοσκούφη, τονίζοντας ότι «οι προσπάθειες αυτές θα πρέπει να εφαρμόζονται κατά κύριο λόγο στο επίπεδο των κρατικών επενδύσεων, το οποίο θα πρέπει να παραμείνει σε υψηλό επίπεδο για να αντισταθμίσει τη μείωση της ιδιωτικής ζήτησης».

Ο ΥΠΕΧΩΔΕ κ. Σουφλιάς τώρα δικαιώνεται. Όλα αυτά αποδεικνύουν ότι: α) οι επικεφαλής της Ευρωζώνης και οι υπουργοί Οικονομίας των κρατών-μελών κατανόησαν πως η κρίση δεν είναι μόνο χρηματοπιστωτική, αλλά έχει εισχωρήσει και στην πραγματική οικονομία, β) η πραγματική οικονομία έχει ανάγκη στήριξης για να αποφύγουμε την ύφεση, γ) βασική αιτία της κρίσης είναι η μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης, η οποία πρέπει να ενισχυθεί για να αποτρέψει την ύφεση, βοηθώντας την ανάπτυξη, δ) σε περιόδους κρίσης είναι λάθος οι ισοσκελισμένοι κρατικοί προϋπολογισμοί και γιʼ αυτό συμφώνησαν ότι η εξάλειψη των κρατικών ελλειμμάτων έως το 2010 δεν μπορεί να ισχύσει σε αυτήν τη φάση, καθώς, όπως αποφάσισαν, προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στην πραγματική οικονομία και ε) υιοθέτησαν την άποψη ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές δεν πρέπει να ακολουθούν ανεξάρτητες αρχές, δηλαδή δεν πρέπει να είναι ασύδοτες και γιʼ αυτό το συμβούλιο των υπουργών Οικονομίας τάχθηκε υπέρ μιας τροποποίησης των κανόνων λειτουργίας τους.

Η πλέον σημαντική και σωστή επισήμανση του συμβουλίου των υπουργών Οικονομίας της Ευρωζώνης ήταν ότι σύντομα θα πρέπει να υιοθετηθούν αρχές (κανόνες) λειτουργίας όλων των αγορών. Διαφορετικά, κυνηγώντας υψηλά, παράνομα (τοκογλυφικά και αεριτζίδικα) υπερκέρδη, θα τινάξουν την παγκόσμια οικονομία στον αέρα. Στο μεταξύ αυτοί που σοφίζονται και προωθούν τα διάφορα πιστωτικά, τζογαδόρικα προϊόντα (τοξικά απόβλητα) θα έχουν γίνει ζάπλουτοι.

Αφού λοιπόν όλοι συμφωνούμε ότι η πραγματική (παραγωγική) οικονομία εισήλθε σε φάση κρίσης και πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στα μέτρα στήριξής της, ας δούμε ποια είναι αυτά τα μέτρα. Βασικό μέτρο είναι η αύξηση της κατανάλωσης, κυρίως των νοικοκυριών μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος, γιατί εδώ βρίσκεται η βάση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Για να το πετύχουμε αυτό απαιτείται η αύξηση των εισοδημάτων των νοικοκυριών, καθώς μέσα στην έντονα καταναλωτική κοινωνία, όπως είναι και η σημερινή, οι ανάγκες πολλαπλασιάζονται. Όμως η αύξηση των εισοδημάτων προϋποθέτει και περιορισμό της εισοδηματικής ανισότητας. Ένας ένθερμος θαυμαστής της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, ο ιταλός καθηγητής των Οικονομικών Μάριο Μόντι, τέως κοινοτικός Eπίτροπος, αρμόδιος για θέματα εσωτερικής αγοράς και ανταγωνισμού, και τώρα πρόεδρος του Πανεπιστημίου Bocconi του Μιλάνου, μας λέει ότι «ανάμεσα στα πολλά αρνητικά της παγκοσμιοποίησης είναι ιδίως οι εισοδηματικές ανισότητες, μια πολύ σοβαρή επιδείνωση στην κατανομή του εισοδήματος» (συνέντευξη στην «Καθημερινή» στις 26/10/2008).

Αναφορικά με το θέμα της κατανομής του εισοδήματος, το νεοφιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο χάραξε μια πορεία που οδηγούσε αναπόφευκτα σε εκτεταμένη οικονομική κρίση. Αφενός περιόρισε τη διασπορά του παραγόμενου εισοδήματος, κυρίως εις βάρος της μισθωτής εργασίας, και οργάνωσε τους μηχανισμούς συγκέντρωσης του πλούτου, και αφετέρου αύξησε τις καταναλωτικές δαπάνες με την ακρίβεια, τη δημιουργία νέων αναγκών και προϊόντων, τη διαφήμιση, τις τάχα προσφορές και το πλαστικό χρήμα. Αυτή η αντιφατική, νοσηρή δόμηση ήταν μοιραίο να δημιουργήσει ασφυξία στην οικονομία. Είναι οι ρίζες της σημερινής οικονομικής κρίσης, που οι υπεύθυνοι προσποιούνται ότι δεν τις αντιλαμβάνονται! Και τούτο γιατί είναι υπόδουλοι στη στήριξη του νεοφιλελευθερισμού και προσπαθούν να παραπλανήσουν τους λαούς με ψίχουλα στις πλέον αδύναμες κατηγορίες πολιτών.

Το συμβούλιο των υπουργών Οικονομίας των χωρών της Ευρωζώνης που ασχολήθηκε με τα μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης, κατέληξε σε παιδαριώδεις αποφάσεις. Και τούτο γιατί δεν θέλουν να παραδεχθούν τη χρεοκοπία του νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου, που μας έχει επιβάλει την άνιση κατανομή του εισοδήματος και την υπερχρέωση της συντριπτικής πλειοψηφίας των νοικοκυριών. Δεν χτυπάνε το κακό στη ρίζα του και θα γίνεται έτσι ανακύκλωση της κρίσης. Η ευθύνη τους είναι βαριά γιατί αποδέχονται αυτήν την κατάσταση. Και τα μέτρα που αποφάσισαν, το γνωρίζουν καλά ότι δεν είναι δυνατόν να χτυπήσουν τα αίτια που θα προκαλούν τη διαιώνιση των προβλημάτων της οικονομίας. Λίαν επιεικώς, έχουν πάθει «πώρωση διαπλοκής» με το σύστημα. Και όλο τους το άγχος είναι να το περιφρουρήσουν, αφού τον λογαριασμό τον πληρώνουν οι λαοί. Οι λαοί είναι που υποφέρουν από τα αρνητικά της παγκοσμιοποιημένης, ασύδοτης οικονομίας. Τα μέλη των σημερινών κυβερνήσεων έχουν βρει το μονοπάτι που οδηγεί στην άνετη ή ακόμη και πολυτελή ζωή. Και μαζί τους και ορισμένοι άλλοι.

Αλήθεια, διερωτώμαι πώς είναι δυνατόν να πιστεύει ο κ. Αλογοσκούφης ότι με μια αύξηση των μισθών και των συντάξεων κατά 40-50 ευρώ τον μήνα μπορεί να καταπολεμηθεί η άνιση κατανομή του εισοδήματος, που προκλήθηκε από την εισαγωγή του ευρώ που μας επέβαλε ο νεοφιλελευθερισμός της ΕΕ; Οι αυξήσεις αυτές δεν επαρκούν ούτε καν για τις συνεχείς αυξήσεις των τιμολογίων της ΔΕΗ! Μπορούν τα μέτρα υπέρ των αδυνάτων που ανακοίνωσε πρόσφατα ο υπουργός Οικονομίας να προκαλέσουν αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης για να χτυπηθεί αποτελεσματικά η κρίση; Όχι βέβαια. Αλλά τα οικονομικώς εξαντλημένα νοικοκυριά θα καταφύγουν στον τραπεζικό δανεισμό για να επιβιώσουν. Και για να είναι σε θέση οι τράπεζες να συνεχίσουν άνετα την ικανοποίηση της ζήτησης δανείων φρόντισε η κυβέρνηση να τις προικοδοτήσει με το «τιποτένιο» ποσό των 28 δισ. ευρώ. Αντί να αρχίσει η εισοδηματική πολιτική να περιορίζει την εισοδηματική ανισότητα, με τα μέτρα της κυβέρνησης τροφοδοτείται ο υπερδανεισμός επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Όμως, δημιουργώντας υπερχρέωση, διαιωνίζουμε την κρίση, κύριε Αλογοσκούφη. Και όταν σκάσει αυτή η φούσκα φρονώ ότι γνωρίζετε άριστα τις επιπτώσεις.

Από το άλλο μέρος, οι τράπεζες, γνωρίζοντας τις κυβερνητικές αδυναμίες, εκβιάζουν, γιατί θέλουν την ανεξέλεγκτη διαχείριση του πακέτου των 28 δισ. ευρώ. Και κυρίως επιδιώκουν, χωρίς να το λένε φανερά, να ρυθμίζουν χωρίς κρατική παρέμβαση την πολιτική των επιτοκίων και τους όρους χορήγησης δανείων. Διαισθάνομαι ότι η κόντρα κυβέρνησης – μεγαλοτραπεζιτών είναι ένα καλοστημένο παιχνίδι για να αναγκαστεί τελικά η κυβέρνηση να αγοράσει τα «τραπεζικά απόβλητα» που έχουν μαζεμένα οι ελληνικές τράπεζες από τις χορηγήσεις δανείων των υποκαταστημάτων τους στις γειτονικές χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Τώρα αυτό φαίνεται να είναι το πιο φλέγον πρόβλημα. Αργότερα βλέπουμε. Και δεν είναι χωρίς σημασία η προειδοποίηση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Προβόπουλου ότι από το πακέτο των 28 δισ. ευρώ δεν θα μπορούν οι τράπεζες να διαθέτουν ποσά για ανάγκες θυγατρικών τους επιχειρήσεων ή υποκαταστημάτων τους στο εξωτερικό. Και ποιος θα τις ελέγχει για τη νόμιμη χρησιμοποίηση των πόρων από το πακέτο; Αν πρόκειται τα χρήματα των ελλήνων φορολογουμένων να κάνουν φτερά και να χρησιμοποιηθούν για τη διευκόλυνση των αφερέγγυων δανειοληπτών σε Σκόπια, Αλβανία, Βουλγαρία κ.λπ., είναι προτιμότερο να ακυρωθεί το πακέτο στήριξης των τραπεζών. Ο κ. Αλογοσκούφης οφείλει να προστατεύσει αποτελεσματικά τα συμφέροντα του ελληνικού Δημοσίου. Όχι άλλο Βατοπέδι!

Αφήσαμε τελευταία τα μέτρα της ΕΕ. Εκεί στις Βρυξέλλες θέλουν ενίσχυση του ρόλου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην Ευρώπη! Δηλαδή χαλκεύουν δεσμά για τους εργαζομένους. Η πιο απαίσια μορφή του νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου! Θέλουν το κόστος της κρίσης που αυτοί προκάλεσαν και συντήρησαν να το πληρώσουν οι λαοί! Αλλά για τις αποφάσεις της έκτακτης συνόδου της ΕΕ της 7ης Νοεμβρίου, την άλλη Κυριακή εκτενέστερα.