Μας έχουν αφαιρέσει τις αξίες και τα οράματα

Ένας ακόμη άνθρωπος της τέχνης ξεσπάει… Η οργή γι’ αυτά που συμβαίνουν στον τόπο όπου ζούμε έχει γίνει πλημμύρα. Ο Γρηγόρης Βαλτινός τα λέει χύμα. Ποταμός οργισμένος η κουβέντα που είχαμε. Χείμαρρος ολόκληρος. Δεν πάει άλλο.

Σκληρές οι επισημάνσεις. Και oι διαπιστώσεις. Το χρήμα είναι ο θεός του σήμερα! Όλοι μάς κλέβουν. Θέλουν να μας πάρουν και τον αέρα, αφού κι αυτόν πουλάνε! Τώρα ο πόλεμος είναι καθημερινός.

Έχει δίκιο.

Όμως ακούγοντας σήμερα τον Γρηγόρη, και κάθε Κυριακή μέσα από τη σελίδα αυτή και τις συνεντεύξεις με καλλιτέχνες καταξιωμένους που ο κόσμος τους αναγνωρίζει, τους σέβεται και τους χειροκροτεί, μένεις με το πικρό ερώτημα, «Τι κάνουμε; Μένουμε στα λόγια;»

Οι ηθοποιοί και οι τραγουδιστές, οι φτασμένοι που επηρεάζουν (δείτε πόσο μεγάλη ήταν η συμβολή στη νίκη του Ομπάμα του γερόλυκου Μπρους Σπρίνγκστιν) πρέπει να μπουν μπροστά, να κάνουν πράξη αυτά που φωνάζουν, να δίνουν τον αγώνα και απ’ άλλο βήμα…

Θα το πούμε με το χέρι στην καρδιά: Λείπουν, απουσιάζουν από την πρώτη γραμμή.

Αυτά και πρόλογος άλλος δεν χρειάζεται. Ο Γρηγόρης Βαλτινός τα ψάλλει όμορφα και αμείλικτα. Προς όλους, μακριά από ταμπέλες. Ακούστε τον!

// Κύριε Βαλτινέ, επιστρέφετε στο θέατρο με την κωμωδία «Μη γελάτε, είναι σοβαρό». Είχατε ανάγκη να ακούσετε γέλια μέσα στο θέατρο;

«Πάρα πολύ μεγάλη. Όχι μόνο γιατί έχω ταλαιπωρηθεί εδώ και τρία χρόνια εκτός θεάτρου, με 15 ώρες γυρίσματα στην τηλεόραση, με κόπωση σωματική και ψυχική, αλλά και επειδή οι τελευταίες μου παραστάσεις στο θέατρο, “Ο βιολιστής στη στέγη”, “Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ” και “Η αθέατη θέα”, ήταν τρία δύσκολα έργα. Εκτός αυτού άλλαξα χώρο ύστερα από 15 χρόνια, από το θέατρο “Λαμπέτη” ήρθα στο θέατρο “Βρετάνια” και θεωρώ ότι έπρεπε να με βρει εύκολα ο κόσμος που τόσα χρόνια με τιμούσε και πιο εύκολα σε βρίσκει μέσα από μια κωμωδία. Πιο εύκολα συστήνεσαι ύστερα από τρία χρόνια απουσίας με μια κωμωδία. Άλλωστε, είναι τόσα τα προβλήματα που έχει ο κόσμος αυτήν την εποχή που νομίζω ότι εάν ψυχαγωγηθεί με ένα έργο στο οποίο θα γελάσει, αλλά θα του αφήσει και κάτι στο τέλος, αυτή θα ήταν η καλύτερη επιλογή που θα έχω κάνει τουλάχιστον για φέτος!».

// Γελάει εύκολα ο κόσμος σήμερα; Γιατί κάποιοι έχουν κάνει τα πάντα για να μας κόψουν το γέλιο…

«Ξέρετε, το τραγικό είναι ότι η πρόθεσή τους δεν είναι να μας κόψουν το γέλιο, ίσα ίσα πιστεύω ότι θέλουν να μας κάνουν να χαχανίζουμε! Αυτήν την “καντίφλα” που έχουμε πάθει την έχουμε πάθει από τον πολύ χαχανητό! Χαχανίζουμε με τους πολιτικούς, όταν κοροϊδεύοντάς τους νομίζουμε ότι τους εκδικούμαστε, ενώ αυτοί κάνουν τη δουλειά τους, χαχανίζουμε με τους διάφορους ηλίθιους που βλέπουμε στην τηλεόραση, γιατί νιώθουμε ανώτεροι από αυτούς, ενώ αυτό μας αποβλακώνει ακόμη περισσότερο, χαχανίζουμε όταν μας κλέβουν τα λεφτά οι τράπεζες πιστεύοντας ότι όταν έρθει στην κυβέρνηση το δικό μας κόμμα θα το λύσει το πρόβλημα. Και μετά, όταν έρχεται το δικό μας κόμμα στην εξουσία και το πρόβλημα με τους “νόμιμους τοκογλύφους” δεν λύνεται, εμείς συνεχίζουμε να χαχανίζουμε, γιατί είμαστε ικανοποιημένοι επειδή διορίσαμε το παιδί μας στο Δημόσιο! Η πρόθεσή τους λοιπόν είναι να χαχανίζουμε και όχι να γελάμε! Η καλή χρήση του γέλιου είναι να γελάς σκεπτόμενος. Το γέλιο διδάσκει. Κάθε φορά που γελάμε πρέπει να το σκεπτόμαστε… γιατί μπορεί να είναι σοβαρό!».

// Ο Γκάρι, ο ήρωας που υποδύεστε, είναι εγωκεντρικός, ματαιόδοξος, άστατος ερωτικά. Είναι ένας γνώριμος χαρακτήρας στο χώρο του θεάματος;

«Ο Γκάρι έχει πράγματι όλα αυτά τα χαρακτηριστικά. Αν προσέξετε όμως αυτά δεν είναι ουσιαστικά τα χαρακτηριστικά που έχουν μόνο οι αναγνωρίσιμοι καλλιτέχνες. Είναι τα χαρακτηριστικά του κάθε άνδρα! Ο κάθε άνδρας θέλει να παρατείνει την εφηβεία του, να μη μεγαλώσει ποτέ, τη χρησιμοποιεί μάλιστα σαν άλλοθι, καταφεύγει σ’ αυτήν, θέλει να τον συγχωρούν συνέχεια όπως ένα παιδάκι, δικαιολογεί τις ατασθαλίες του και τον ελαφρύ του χαρακτήρα, θέλει την αυλή του και τις αγκαλίτσες του. Μέσα από αυτόν τον υπερφίαλο ήρωα προβάλλεται το μοντέλο του άνδρα. Το έργο επιφανειακά μπορεί να φαίνεται ότι έχει σχέση μόνο με το χώρο του θέματος, επειδή ο ήρωας συμπτωματικά είναι ένας διάσημος ηθοποιός. Αν το δούμε όμως λίγο πιο σοβαρά θα δούμε ότι το έργο αναφέρεται στον… διάσημο Άνδρα! Έτσι λοιπόν τον άνδρα καυτηριάζει εδώ ο Κάουρντ».

// Σε ένα χώρο που φτιάχνει σταρ και όχι ηθοποιούς, εσείς με τι κίνητρα πορεύεστε στο θέατρο τόσα χρόνια; Πώς δεν «υπερ-παίζετε», για να δανειστώ μια έξυπνη ατάκα της παράστασης;

«Η αναγνωρισιμότητα για εμένα ποτέ δεν ήταν στόχος. Εάν κάποιος στην τέχνη μας έχει ως στόχο μόνο την αναγνωρισιμότητα, τότε θα μείνει μέχρι εκεί. Να γίνει αναγνωρίσιμο πρόσωπο έως νούμερο των «παραθύρων» και των ριάλιτι! Όχι, η αναγνωρισιμότητα είναι αποτέλεσμα μιας συνέπειας, μιας δουλειάς, μιας αλήθειας, ενός πείσματος. Η αναγνωρισιμότητα, αν συντρέχουν οι παραπάνω λόγοι, θα λέγαμε ότι είναι η επιβράβευση! Με αυτές τις αξίες δουλεύω τόσα χρόνια. Από τα πρώτα μου χρόνια στο θέατρο και στην τηλεόραση -αν και η αναγνωρισιμότητα μου χτύπησε νωρίς την πόρτα- δεν καβάλησα κανένα καλάμι. Μάλιστα, φοβόμουν τα φώτα. Η δημοσιότητα με έκανε ακόμη πιο υπεύθυνο, ένιωσα ότι η αγάπη του κοινού έπρεπε να με πάει ακόμα πιο πέρα θεατρικά για να τη δικαιώσω. Να δικαιώσω και αυτήν αλλά και τη θεατρική οικογένεια που με εμπιστευόταν κάθε χρόνο. Αυτό με γέμιζε με άγχος, ευθύνη και όχι εφησυχασμό. Δεν κάνω τον ήρωα, αλλά από πιτσιρικάς ήμουν ώριμος. Είναι θέμα χαρακτήρα».

// Ο ήρωας που υποδύεστε, σε μια κρίση ειλικρίνειας, ξεσκεπάζει και τον εαυτό του αλλά και την υποκρισία των δήθεν σοβαρών φίλων του, στους οποίους αρέσει να συστήνονται ως οικογενειάρχες, ενώ βιώνουν κρυφές ερωτικές ιστορίες… Θέλει θάρρος η αλήθεια;

«Θέλει “αρετή και τόλμη” και η αλήθεια και η ελευθερία! Η αλήθεια είναι μια μεγάλη λέξη και πρέπει να τη χρησιμοποιούμε πάντα με άλφα κεφαλαίο. Η αλήθεια μπορεί να είναι σωτήρια κάποιες στιγμές και κάποιες άλλες ολέθρια. Υπάρχουν πολλά θεατρικά έργα που πραγματεύονται τη χρήση της αλήθειας, από την “Αγριόπαπια” του Ίψεν μέχρι το “Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ”. Η χρήση της αλήθειας μπορεί να είναι και καταστροφική. Είναι ένα νυστέρι η αλήθεια. Πρέπει αυτός που το χρησιμοποιεί να ξέρει πού κόβει. Μια αλήθεια που μπορεί να αποβεί μοιραία πρέπει να ξέρουμε πώς θα τη χρησιμοποιήσουμε γιατί μπορεί να γίνει όπλο στα χέρια μας… Μπορεί να γίνει φάρμακο και να λυτρώσει αλλά και δηλητήριο. Γιατί απλά και μόνο μπορεί να κρύβει χαιρεκακία που σκοπό έχει να πονέσει».

// Το έργο εστιάζει και στο γάμο… Γιατί περνά κρίση;

«Ο γάμος είναι κάτι το αφύσικο! Ως κάτι αφύσικο θέλει στοργή… και προδέρμ. Θέλει αγάπη, προσοχή και δουλειά. Πάνω από όλα όμως θέλει έρωτα! Θέλει από καλές έως ιδανικές συνθήκες για να ανθίσει. Αν δεν υπάρχουν όλα αυτά, ο γάμος διαλύεται. Δεν παντρεύεσαι επειδή πρέπει ή από συμφέρον ή από το φόβο της μοναξιάς, αλλά από έρωτα! Λένε οι επιστήμονες ότι στον ίδιο θάλαμο του εγκεφάλου συνυπάρχουν όλα τα συναισθήματα. Και συνυπάρχουν αναλογικά. Όταν ο άνθρωπος στρεσάρεται και αγχώνεται για τη δουλειά του, μειώνεται η διάθεση για σεξ. Όταν κατεβαίνει η διάθεση για σεξ, ανεβαίνει η κατάθλιψη. Όταν μας πιάνει κατάθλιψη, αδιαφορούμε για το σύντροφό μας, αλλά και για τον ίδιο μας τον εαυτό. Όταν υπάρχει αρμονική ζωή και ευτυχία ανεβαίνει και η διάθεση για σεξ. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι το περιβάλλον, η κοινωνία και τα προβλήματα έχουν άμεση σχέση και με το γάμο και με το μεγάλωμα των παιδιών».

// Συγκοινωνούντα δοχεία λοιπόν…

«Δεν μπορούμε να πούμε ότι αυτήν τη στιγμή δεν έχουμε να πληρώσουμε τη δόση του δανείου, αλλά θα κάνουμε υπέροχο έρωτα με τη γυναίκα μας το βράδυ. Δεν θα κάνουμε. Όταν λοιπόν αυτοί οι ληστές, αυτοί οι αλήτες, αυτοί οι απατεώνες, που λέγονται τράπεζες, μας κατακλέβουν συνεργαζόμενες με τις κυβερνήσεις, ώστε ο λαός να γίνει υποχείριο του κεφαλαίου, πού να βρεις διάθεση για έρωτα; Αυτοί οι κακούργοι προστατεύονται. Όταν τα κέρδη τους από τον τελευταίο φτωχό του κόσμου είναι πεντακόσια τα εκατό, καταλαβαίνετε τι πράγματα επηρεάζουν στην καθημερινότητα. Επηρεάζουν το γάμο, το μεγάλωμα των παιδιών, την ευτυχία. Δεν είμαι υπερβολικός! Όλο αυτό το πρόβλημα που ζούμε τώρα, έχει ξεκινήσει από αυτούς τους ληστές! Δεν φτάνει που μας κατακλέβουν, ήθελαν να κλέψουν και τον αέρα. Γιατί αέρα πουλούσαν. Και τώρα που φαλίρισαν -αν και εικονικό είναι και αυτό-, που πάνε να καλύψουν το κενό μεταξύ πραγματικότητας και φούσκας, γιατί δεν μιλάμε για έλλειψη, πάλι από εμάς θα το πάρουν. Παλιά ο εχθρός ήταν ορατός, τώρα είναι αόρατος. Τώρα ο πόλεμος είναι καθημερινός».

// Και ποιοι είναι οι ήρωες;

«Οι σύγχρονοι ήρωες είναι ο καθημερινός άνθρωπος που προσπαθεί να ζήσει με αξιοπρέπεια και εκείνος που ασχολείται με τον ρομαντισμό και την ποίηση. Εκείνος που ερωτεύεται ρομαντικά σ’ αυτές τις συνθήκες που ζούμε. Από τη στιγμή που έχουν αφαιρέσει από τη ζωή μας τις αξίες και τα οράματα, πράγματα που υπηρέτησαν οι ήρωες στο παρελθόν, αυτόματα ήρωας γίνεται αυτός που απλά προσπαθεί να επιβιώσει και να καταφέρει να περάσει από αυτήν τη ζωή. Αυτός είναι ο σημερινός ήρωας!».

// Όλοι θέλουν κάτι από τον Γκάρι. Γιατί τα λαμπερά πρόσωπα τραβούν πάνω τους τον κόσμο; Τι ανάγκες καλύπτουν οι θαυμαστές με το να αγγίξουν το είδωλό τους;

«Γιατί κολλάμε σ’ ένα αστέρι; Χαίρομαι για την ερώτηση γιατί γι’ αυτό ακριβώς έγραψα την τελευταία σκηνή. Η ψευδαίσθηση γίνεται ιδανικό γιατί καλύπτει την άχαρη ζωή μας. Όλη αυτή η λάμψη, όλος αυτός ο μύθος, όλη αυτή η αφαίρεση της πεζότητας από το περιβάλλον των σταρ, αλλά και οι χαρακτήρες που υποδύονται μέσα από τα έργα τους, η προβολή μόνο μιας ιδανικής ζωής με ελπίδα μας κάνουν να θέλουμε να αγγίξουμε τη φλόγα τους και ας καούμε. Μας κάνει να προτιμούμε τη μαγεία από τον ρεαλισμό».

// Το έργο σαφώς είναι πολυδιάστατο. Παρ’ όλο που ο Γκάρι έχει αποκαλύψει και τις πιο μύχιες σκέψεις των συνεργατών του, εκείνοι δεν έχουν πρόβλημα να συνεργαστούν ξανά μαζί του. Το χρήμα πάνω απ’ όλα;

«Όταν έρχεται το χρήμα στην παρέα μπορεί να καταστρέψει ή να γιατρέψει τα πάντα. Είναι ο θεός του σήμερα! Και αυτό σατιρίζουμε στο έργο. Όταν βλέπουμε ότι οι δύο απατημένοι, οι δύο απατεώνες, που ο ένας κορόιδεψε τον άλλον, ενώνονται πάλι προκειμένου να βγάλουν χρήματα, τότε καταλαβαίνετε πού έχουμε φτάσει σε επίπεδο αξιών. Ξέρετε, τον καπιταλισμό τον ονόμασαν φιλελευθερισμό γιατί ο καπιταλισμός σέρνει πάνω του μια ιστορία εκμετάλλευσης, δολοφονιών και καταπίεσης. Άλλαξε η λέξη λοιπόν γιατί δεν μπορούσε να περπατήσει με την ίδια αυτό το οικονομικό μοντέλο. Μέσα του λοιπόν ο φιλελευθερισμός περιέχει το σπέρμα της καταστροφής. Οι κοινωνικοί κανόνες, οι κοινωνικές συμπεριφορές, οι νομοθεσίες όλες, ακόμη και οι θρησκευτικές νουθεσίες, όλα αυτά εξαρτώνται από το οικονομικό μοντέλο που επικρατεί σε κάθε κράτος. Εδώ μας έχουν βάλει να κυνηγάμε ένα χρυσό καρότο για να ανέβουμε σε μια άλλη τάξη. Στο παιχνίδι του πλουτισμού μπορεί να κάνουν οποιαδήποτε θυσία και το οποιοδήποτε έγκλημα είτε στον εαυτό τους είτε στους άλλους. Εν σπέρματι ο καπιταλισμός περιέχει την καταστροφή του. Ναι, αλλά και το άλλο μοντέλο, θα μου πείτε, του κομουνισμού, απέτυχε γιατί δεν είχε σωστή χρήση. Κα το άλλο ήταν ένας καλυμμένος καπιταλισμός, αφού εκεί συγκεντρώθηκε το χρήμα σε λίγους και υπέφερε ο λαός. Αυτά τα φαινόμενα που ζούμε θα πρέπει να μας κάνουν να δουλέψουμε προς μια άλλη κατεύθυνση, σ’ ένα οικονομικό μοντέλο πιο δίκαιο, που θα δίνει ίσες ευκαιρίες σε όλους και θα αφήνει σε όσους ξεχωρίζουν την ευκαιρία να προοδεύσουν. Ο λαός πληγώθηκε με όσα συμβαίνουν και πλέον δεν κινείται τίποτε. Πλέον ο ένας πλούσιος ψωνίζει στον άλλο πλούσιο. Ε, και; Έτσι δεν κινείται η αγορά;».

// Ο πολιτισμός γιατί δεν είναι η προτεραιότητα στην Ελλάδα;

«Γιατί η χώρα μας είναι γεμάτη από κλέφτες. Ποιον κλέφτη συμφέρει να μορφώσει τα παιδιά του; Ποιον κλέφτη συμφέρει να παραχθεί πολιτισμός; Η Ελλάδα είναι γεμάτη παραοικονομία, γεμάτη νταβατζήδες, γεμάτη ”παπάδες”. Ανθεί παιδεία και πολιτισμός σε αυτό το περιβάλλον; Μα, είναι βόθρος! Και πάμε να αντιμετωπίσουμε την παγκοσμιοποίηση με τι; Η Ελλάδα φαντάζει μυρμήγκι!».

// Η τηλεόραση τι ρόλο έχει παίξει σε όλα αυτά;

«Η τηλεόραση προβάλλει ό,τι πιο εύκολο, ό,τι πιο ευτελές και χαζό! Μας αποκοιμίζει, μας κάνει να χαχανίζουμε και μας παίρνει χρόνο από την προσωπική μας πρόοδο. Από το διάβασμά μας! Ανάμεσα σε μια πολιτική εκπομπή και μια κουτσομπολίστικη θα προτιμήσουμε να δούμε δυο νούμερα του ”πενταγράμμου”, τα οποία οικειοθελώς θα βγουν για να πουν τη σαχλαμάρα της εβδομάδας, για να γίνουν θέμα ώστε να αναπαραχθούν στις άλλες εκπομπές. Θα δείξουν το βρακί τους ή θα πουν μια κοτσάνα και θα κερδίσουν μια ακόμη εβδομάδα δημοσιότητας. Και εμείς καθόμαστε και το βλέπουμε! Το τραγικό είναι ότι χρησιμοποιούμε την τηλεόραση ως άλλοθι. Ότι αυτά δείχνει. Μα, δεν είναι πεδίο μόρφωσης η τηλεόραση. Είναι οι εφημερίδες, τα βιβλία, τα ταξίδια, το σινεμά, το θέατρο, η συζήτηση. Η τηλεόραση μας αφαιρεί τη δυνατότητα να πετάξουμε το άχρηστο και το ψέμα. Μας κάνει άβουλους! Δεν μπορούμε να ξεσκαρτάρουμε!».

// Πώς εισπράττετε τα μπράβο του κοινού;

«Ως επιβεβαίωση για τις επιλογές μου! Όλα αυτά τα χρόνια έχω καταφέρει να κερδίσω την εμπιστοσύνη του κοινού. Σπεύδουν να δουν ό,τι κι αν ανεβάσω χωρίς να ρωτήσουν τι είναι. Αυτό είναι το πιο τιμητικό για εμένα. Γιατί γι’ αυτό πάλεψα. Αυτό είναι το πιο συγκινητικό. Είναι σπουδαίο να σε αγαπάει κόσμος. Να σε σταματά στο δρόμο και να σου λέει πως σε εκτιμά. Να, η ευτυχία λοιπόν. Να έχεις γύρω σου ανθρώπους που σε αγαπούν!».

// Στους νέους ηθοποιούς τι έχετε να πείτε;

«Να μην ξεγελιούνται από την επιφάνεια και να προχωρούν στο βάθος! Να βάζουν οι ίδιοι εμπόδια στον εαυτό τους. Να κυνηγούν το ουσιαστικό και θα δικαιωθούν. Να κάνουν υπομονή. Να μην μπαίνουν στο παιχνίδι χωρίς αντιστάσεις, χωρίς όρους. Να αφιερώσουν χρόνο στην καριέρα τους. Να ανεβαίνουν σιγά σιγά για να έχουν διάρκεια και να αθροίζουν κάθε χρόνο γνώσεις και εμπειρία».

// Ποιο είναι το όνειρό σας;

«Θα ήθελα κάποια στιγμή να με βραβεύσουν για τα παιδιά που πρόσφερα στην κοινωνία! Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τα φορτώνω ευθύνες. Θα ήθελα τα δυο παιδιά μου να δουλέψουν για μια καλύτερη κοινωνία και να έχω συμβάλει και εγώ σ’ αυτό. Αυτό είναι που μένει πίσω…».