Πόσο κρατούν… τα θαύματα;

Κατά πόσο δηλαδή πρόκειται να τερματιστεί και επί της ουσίας, για να χρησιμοποιήσουμε τα λόγια του σκηνοθέτη Μάικλ Μουρ, η «28χρονη περίοδος διακυβέρνησης Ρεπουμπλικάνων και Δημοκρατικών που κυβερνούσαν όπως οι Ρεπουμπλικάνοι» και να ξεκινήσει μια περίοδος άνθησης των ελευθεριών, αναδιανομής του πλούτου στο εσωτερικό των ΗΠΑ προς όφελος των οικονομικά ασθενέστερων και πολυμερούς συνεννόησης στον διεθνή στίβο που θα τερματίσει τη στρατιωτικοποίηση της αμερικανικής διπλωματίας.

Τρία είναι τα σημαντικότερα μέτωπα στα οποία θα κριθεί ο 44ος πρόεδρος των ΗΠΑ, ξεκινώντας όμως μ’ ένα τεράστιο πλεονέκτημα: το γεγονός ότι παίρνει τη σκυτάλη από τον χειρότερο Πρόεδρο στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως χαρακτήρισαν τη θητεία του Τζορτζ Μπους του νεώτερου στην Ουάσινγκτον 109 κορυφαίοι ιστορικοί επιστήμονες. Τα μέτωπα αυτά αφορούν το οικονομικό, τις δημοκρατικές ελευθερίες και τις πληγές που άνοιξε στο εξωτερικό η αντιτρομοκρατική σταυροφορία.

Χωρίς να περνάνε σε δεύτερη μοίρα άλλα καίρια θέματα, όπως είναι για παράδειγμα η σχέση της Ουάσινγκτον με την ΕΕ ή οι αποφάσεις που θα λάβει για την αντιπυραυλική ασπίδα και το περιβαλλοντικό ζήτημα ο Μπάρακ Ομπάμα, ο οποίος αναμένεται να αναλάβει επίσημα καθήκοντα στις 20 Ιανουαρίου. Από τις λύσεις που θα προταθούν για τα τρία αυτά ζητήματα θα φανεί πολύ γρήγορα κατά πόσο είναι βάσιμες οι ελπίδες που δημιουργήθηκαν στο πρόσωπό του. Οι μέχρι τώρα δηλώσεις του πάντως δεν δείχνουν ότι θα επιβεβαιωθούν οι συγκινητικές εκρήξεις χαράς δεκάδων χιλιάδων Αμερικανών που βγήκαν στον δρόμο την Τρίτη το βράδυ για να πανηγυρίσουν την εκλογή του πρώτου αφροαμερικανού Πρόεδρου στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών.

Στο Αφγανιστάν η μητέρα των μαχών

Ξεκινώντας από το μέτωπο των πολέμων, που έχει στοιχίσει μέχρι στιγμής τη ζωή εκατοντάδων χιλιάδων αθώων ανθρώπων και έχει προκαλέσει την καταστροφή δύο χωρών, η διακριτή μέχρι πρόσφατα θέση του υποψήφιου των Δημοκρατικών για άμεση αποχώρηση του αμερικανικού στρατού από το Ιράκ έχει χάσει την εμβέλειά της, από τη στιγμή που αντικαταστάθηκε από την ακόλουθη θολή δέσμευση, όπως τη διατύπωσε στην εφημερίδα «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ» την Τρίτη 4 Νοέμβρη, ανήμερα δηλαδή των εκλογών: «Θα τελειώσω με υπευθυνότητα τον πόλεμο στο Ιράκ»… και τίποτε παραπάνω! Χωρίς σαφή -ακόμη και μακρινή ημερομηνία-, χωρίς έστω να συνδέσει την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων κατοχής με κάποιο πολιτικό γεγονός, όπως για παράδειγμα διεξαγωγή δημοκρατικών εκλογών, χωρίς τίποτε! Άμεσα λοιπόν δεν αναμένονται εξελίξεις, παρά μόνον η συνέχιση της πολιτικής του Μπους.

Εξελίξεις ωστόσο θα έχουμε στο Αφγανιστάν, μόνο που θα είναι αρνητικές, λόγω μιας εξαγγελίας που έκανε το καλοκαίρι ο υποψήφιος τότε 47χρονος γερουσιαστής κατά την επίσκεψή του στην Καμπούλ. Αγνοώντας επιδεικτικά τα μαθήματα της πρόσφατης ιστορίας, ο Μπάρακ Ομπάμα ανακοίνωσε ότι θα αναγορεύσει το Αφγανιστάν σε κεντρικό μέτωπο του αγώνα κατά της τρομοκρατίας -αντί του Ιράκ που είναι σήμερα- και δεν δίστασε μάλιστα κατά την επίσκεψή του στο Βερολίνο και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες τις αμέσως επόμενες ημέρες να επαναλάβει τις πιέσεις του Μπους προς τα μέλη του ΝΑΤΟ στη γηραιά ήπειρο για να αυξήσουν τον αριθμό των στρατιωτικών τους αποστολών στο Αφγανιστάν. Κάλλιστα όμως θα μπορούσε να είχε πάρει τα αναγκαία μαθήματα από τον Ζμπίγκνιεβ Μπρζεζίνσκι, ο οποίος μετέτρεψε σε ένοπλο σώμα και χρηματοδότησε τους Μουτζαχεντίν στο Αφγανιστάν από τη θέση του συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας του Δημοκρατικού προέδρου Τζίμι Κάρτερ! Απώτερος στόχος να αναγκάσει τους Σοβιετικούς να αποχωρήσουν από το Αφγανιστάν. Ξέροντας λοιπόν ο Μπρζεζίνσκι καλύτερα ίσως από τον κάθε άνθρωπο πάνω στη Γη πόσο δύσκολο είναι να ξεριζωθούν από το κακοτράχαλο και αφιλόξενο έδαφος του Αφγανιστάν οι ντόπιοι ένοπλοι, δεν δίστασε να διαφοροποιηθεί ανοιχτά από τον Μπάρακ Ομπάμα μέσω συνέντευξης που έδωσε στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», αποδοκιμάζοντας την επιλογή του. Το πιο πιθανό είναι πως ο γερουσιαστής του Ιλινόις έκανε αυτήν τη δήλωση μόνο και μόνο για να διασκεδάσει τις κατηγορίες που αμφισβητούσαν τον πατριωτισμό του με αφορμή τις επικρίσεις του για τον πόλεμο στο Ιράκ. Αν όμως η εξαγγελία του γίνει πράξη, τότε χιλιάδες νεκροί στρατιώτες θα επιστρέφουν από το Αφγανιστάν και δεκάδες χιλιάδες Αφγανοί θα πέσουν νεκροί σ’ έναν πόλεμο δίχως τέλος.

Η εμμονή του Ομπάμα με το Αφγανιστάν -επιλογή προφανώς του βαθέος αμερικανικού κράτους όπως εκφράζεται μέσω του αντιπροέδρου του Τζον Μπάιντεν που είχε διατελέσει επί χρόνια πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της αμερικανικής Γερουσίας- φαίνεται ακόμη πιο παράλογη αν λάβουμε υπόψη μας τη σχετική επιτυχία που σημείωσε στο Ιράκ η τακτική προσέγγισης των ντόπιων ηγετών και συνεργασίας μαζί τους. Αντί όμως ο Ομπάμα να εξάρει αυτό το θετικό παράδειγμα και να ζητήσει την υιοθέτησή του και στο Αφγανιστάν, τάζει… φωτιά και τσεκούρι! Το ίδιο ισχύει και για το Πακιστάν, που δεν αντιμετωπίζει μόνο τον κίνδυνο χρεοκοπίας, λόγω της φυγής κεφαλαίων, αλλά και διαμελισμού, λόγω της οργής που νιώθουν ένοπλοι ισλαμιστές μα και απλοί κάτοικοι των βορειοδυτικών επαρχιών του που συνορεύουν με το Αφγανιστάν για τους αμερικανικούς βομβαρδισμούς. Μάλιστα, η πρόσφατη απόφαση της πακιστανικής Βουλής να καταγγείλει ομόφωνα τους βομβαρδισμούς και την παραβίαση της εθνικής της κυριαρχίας και να δηλώσει πως στρέφεται στην αναζήτηση μιας ανεξάρτητης πολιτικής αποτελεί πλήγμα για την Ουάσινγκτον, κάτι που δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται ούτε κι ο νέος Πρόεδρος…

«Αναπόφευκτο» το Γκουαντάναμο;

Στο μέτωπο των πολιτικών ελευθεριών, ωστόσο, είναι που συγκεντρώνεται το ενδιαφέρον για την εξέλιξη της αντιτρομοκρατικής σταυροφορίας στο εσωτερικό των ΗΠΑ, στον βαθμό που ο περιορισμός των δημοκρατικών ελευθεριών, η αναστολή της εφαρμογής σημαντικών άρθρων του Συντάγματος, η απροθυμία των ΗΠΑ να δεσμευτούν από διεθνείς συνθήκες όπως της Γενεύης και οι υπερεξουσίες του προέδρου ήταν η άλλη όψη των επιθετικών πολέμων στο εξωτερικό. Τις περισσότερες διαβεβαιώσεις σε αυτό το θέμα ο Μπάρακ Ομπάμα τις έδωσε προβάλλοντας εμφατικά και κατ’ επανάληψιν την επαγγελματική του ιδιότητα: «Έχω διδάξει το Σύνταγμα, κατανοώ το Σύνταγμα και θα πειθαρχώ στο Σύνταγμα όταν θα γίνω Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών», δήλωνε πρόσφατα. Για να πάψει όμως το Γκουαντάναμο και το Αμπού Γκραΐμπ να χρησιμοποιούνται στη θέση του Αγάλματος της Ελευθερίας όπως συνέβαινε τα τελευταία χρόνια, χρειάζονται συγκεκριμένες πράξεις. Και εδώ τα έργα του διαδόχου του Μπους δεν προοικονομούν βαθιά τομή, τουλάχιστον για το άμεσο μέλλον. Συγκεκριμένα, η απόφαση του Ομπάμα να υπερψηφίσει πριν από λίγους μήνες μαζί με τους Ρεπουμπλικάνους έναν νόμο που θωρακίζει όσες τηλεπικοινωνιακές εταιρείες παραδίδουν στις μυστικές υπηρεσίες συνδιαλέξεις πελατών τους από τυχόν προσφυγές που μπορεί να κάνουν εναντίον τους στο μέλλον θιγόμενοι, αποδοκιμάστηκε εντονότατα και δικαίως. Την ασυνέπεια του Ομπάμα για τις πολιτικές ελευθερίες αλλά και της εφημερίδας «Νιου Γιορκ Τάιμς», που υποστήριξε θερμά την υποψηφιότητά του για να ανακαλύψει όμως την ημέρα των εκλογών (τυχαία άραγε;) πόσο δύσκολο είναι να κλείσει το Γκουαντάναμο, επέκρινε με το γνωστό δηκτικό της χιούμορ μία μέρα μετά, την επομένη δηλαδή των αμερικανικών εκλογών, και η «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ», που τελείωνε σημείωμα της σύνταξής της με τα παρακάτω λόγια: «Όπως μάθαμε από τον Φραγκλίνο Ρούζβελτ (στρατόπεδα εγκλεισμού), τον Λίντον Τζόνσον (παρακολούθηση πολιτικών αντιπάλων) και τον Μπιλ Κλίντον (απαγωγές και παράδοση σε αραβικά καθεστώτα), η Αριστερά δεν είναι τόσο σχολαστική με τις πολιτικές ελευθερίες όταν βρίσκονται οι Αριστεροί στην κυβέρνηση. Ποιος ξέρει, μπορεί τώρα να ανασκευαστεί και η λανθασμένη φήμη του Γκουαντάναμο ως γκούλαγκ…»!

Ανεργία και απολύσεις

Από κει όμως που άμεσα θα κριθεί ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ θα είναι οι χειρισμοί του στο θέμα της οικονομίας και του κοινωνικού ζητήματος. Η κατάσταση αυτήν τη στιγμή στις ΗΠΑ είναι τραγική και απειλείται να γίνει τραγικότερη αν την πλήξει ο αποπληθωρισμός. Από τις αρχές Σεπτέμβρη έχουν ανακοινώσει μαζικές απολύσεις περισσότερες από 2.269 μεγάλες επιχειρήσεις, στις οποίες περιλαμβάνονται επιχειρήσεις του διαμετρήματος της Coca-Cola, της General Electric, της Merck, της Xerox, της Yahoo!, της Goldman Sachs, της Bank of America και πολλών άλλων. Ως αποτέλεσμα του γεγονότος ότι μόνο τον Σεπτέμβριο έγιναν γνωστές 159.000 απολύσεις, ενώ από τις αρχές του έτους έχουν χαθεί 760.000 θέσεις εργασίας, η ανεργία έχει φθάσει το 6,1%, χωρίς να λείπουν και προβλέψεις ότι τους επόμενους μήνες θα ξεφύγει πάνω από το 8%, ακόμη και το 9%, λόγω των λουκέτων!

Τα αποτελέσματα που θα επέλθουν από το πακέτο διάσωσης Πόλσον, ύψους 700 δισ. δολαρίων, στην πραγματική οικονομία είναι εξαιρετικά αβέβαια, αν θέλουμε να είμαστε αισιόδοξοι και να μην πάρουμε τοις μετρητοίς την πρόβλεψη του νομπελίστα Τζόζεφ Στίγκλιτς ότι τα πακέτα διάσωσης θα έχουν την ίδια αποτελεσματικότητα που έχουν οι μεταγγίσεις αίματος σε ασθενή που πάσχει από εσωτερική αιμορραγία…

Το μόνο σίγουρο που θα επιφέρουν, αντίθετα, θα είναι μια τεράστια μαύρη τρύπα στα δημόσια οικονομικά, που ήδη άλλωστε βρίσκονται στο κόκκινο, όπως δείχνει το γεγονός ότι το δημόσιο χρέος που αφήνει πίσω του ο Μπους ξεπερνάει τα 10 τρισ. δολάρια και το δημοσιονομικό έλλειμμα το 1 τρισ. δολάρια!

Ο νέος αμερικανός Πρόεδρος πολύ ορθά έχει επιλέξει να δώσει προτεραιότητα στο κοινωνικό ζήτημα, το οποίο έχει οδηγηθεί σε παροξυσμό, όπως δείχνει η αύξηση του αριθμού των ανασφάλιστων στα 47 εκατομμύρια και η έκρηξη των κοινωνικών αντιθέσεων, λόγω της φορολογικής πολιτικής του Μπους.

Ενδεικτικά μόνο να αναφέρουμε ότι το κορυφαίο 1% με τα υψηλότερα εισοδήματα στις Ηνωμένες Πολιτείες γίνεται κάθε εβδομάδα κατά 1.000 δολάρια πλουσιότερο, όταν στην άλλη μεριά το χαμηλότερο 25% της μισθολογικής κλίμακας βλέπει τα εισοδήματά του να αυξάνονται μόνο κατά 1,5 δολάριο. Για να ανατραπεί αυτή η κατάσταση όμως απαιτούνται πόροι!

Οι διακηρύξεις του Ομπάμα για μείωση του αριθμού των ανασφάλιστων (που απέχει όσο η μέρα με τη νύχτα από το πραγματικά ριζοσπαστικό μέτρο της καθολικής ασφαλιστικής κάλυψης, το οποίο επιχείρησε να εφαρμόσει η Χίλαρι Κλίντον το 1994, για να υποχωρήσει μπροστά στις πιέσεις των ασφαλιστικών εταιρειών), για αύξηση του φόρου που πληρώνουν οι πολύ πλούσιοι, για αναβάθμιση της δημόσιας εκπαίδευσης και χρηματοδότηση έργων δημόσιας υποδομής προϋποθέτουν σημαντικούς πόρους.

Αυτοί όμως δεσμεύτηκαν με το πακέτο Πόλσον για να χρηματοδοτηθούν οι κερδοσκόποι. Ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ είναι διατεθειμένος να συγκρουστεί με τόσο ισχυρά συμφέροντα για να βελτιώσει τη θέση των Αμερικανών; Η πλημμυρίδα ρευστού που του προσφέρθηκε από τις επιχειρήσεις για να διεξάγει τον προεκλογικό του αγώνα, δυστυχώς, δεν δημιουργεί μεγάλη αισιοδοξία…