Ο ιδεατός ρόλος του κράτους στην παγκόσμια οικονομική αρχιτεκτονική

Η τρέχουσα παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση έχει επαναφέρει στο επίκεντρο της πολιτικής και ακαδημαϊκής συζήτησης το ζήτημα του ρόλου του κράτους στη νέα αρχιτεκτονική στο οικοδόμημα της παγκόσμιας οικονομίας.

Οι πρωτοβουλίες εθνικών κυβερνήσεων να ενισχύσουν ή ακόμη και να διασώσουν πιστωτικά ιδρύματα και τραπεζικά συστήματα αποτέλεσαν το εφαλτήριο αναζητήσεων για τον ιδεατό βαθμό της κρατικής παρέμβασης στην οικονομία. Οι αρνητικές εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία κατέδειξαν δυστυχώς, με τον πλέον εμφατικό τρόπο, τις αδυναμίες των νεοφιλελεύθερων δογματισμών και επιλογών που ακολούθησαν ορισμένες κυβερνήσεις και ρυθμιστικές αρχές, κυρίως αυτή των ΗΠΑ. Κατέστησαν αναγκαία την ενδυνάμωση του εποπτικού ρόλου του κράτους, μακριά όμως από πρακτικές άκρατου κρατικού παρεμβατισμού.

Σ’ αυτήν την κατεύθυνση το κράτος θα πρέπει να παρεμβαίνει και να μεριμνά για τη βέλτιστη λειτουργία του μηχανισμού της αγοράς και την εξασφάλιση της μέγιστης οικονομικής αποτελεσματικότητας, την κοινωνικά δικαιότερη κατανομή του εισοδήματος και του παραγόμενου πλούτου και τη σταθεροποίηση της οικονομίας. Να αντανακλά τα αιτήματα για αποτελεσματικότητα και δικαιοσύνη μιας ελεύθερης κοινωνίας, ο συνδυασμός των οποίων καταλήγει σε μια μικτή οικονομία που καλύπτεται από τη φιλοσοφία του κοινωνικού φιλελευθερισμού. (1)

Βέβαια, το μείγμα αγοράς και κράτους μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τις περιστάσεις, τις ανάγκες και τις προτιμήσεις της κοινωνίας, αλλά ορίζεται στον ενδιάμεσο χώρο ανάμεσα στις απόψεις περί ελάχιστου και μέγιστου κράτους. Αυτός είναι ο δρόμος που ακολουθούν οι περισσότερες χώρες και που έχει ακολουθήσει τα τελευταία χρόνια και η Ελλάδα. Δρόμος που απαντά στις ανάγκες, τις προκλήσεις και τις προοπτικές της νέας εποχής.

(1) Κορλίρας Π., «Η αναζήτηση της οικονομικής τάξης», Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα, 2003.