Εις οιωνός άριστος…
Η εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα δημιούργησε ελπίδες σε πολλούς. Είδαν να καταρρέει ένα κατεστημένο και αναθάρρησαν…
Αντιμετωπίστηκε, όμως, με σκεπτικισμό από άλλους. Πιστεύουν ότι τα συμφέροντα των ΗΠΑ είναι «δεδομένα» και η ουσία της Πολιτικής δεν αλλάζει έτσι εύκολα, με αλλαγές προσώπων στην ηγεσία, έστω και «χαρισματικών».
Ποιοι έχουν δίκιο;
Οι αισιόδοξοι ή οι επιφυλακτικοί;
Κατά κάποιο τρόπο, και οι μεν και οι δε.
Ακριβέστερα, ούτε οι μεν ούτε οι δε.
* Η αλήθεια είναι ότι τον Μπαράκ Ομπάμα τον πολέμησε ένα σκληρό κατεστημένο (του Ρεπουμπλικανικού κόμματος). Αλλά και τον στήριξαν πολλά κατεστημένα (του Δημοκρατικού κόμματος).
* Αυτοί που τον πολέμησαν είναι συντηρητικοί, πράγματι. Αλλά ανάμεσα σε αυτούς που τον στήριξαν συγκαταλέγονται και πολλοί που δεν μπορείς να τους πεις «προοδευτικούς»: Ο Σόρος στήριξε Ομπάμα, ο Μπρζεζίνσκι στήριξε Ομπάμα, η γνωστή μας κ. Ολμπράιτ στήριξε Ομπάμα, ο Κόλιν Πάουελ (τέως υπουργός Εξωτερικών του Μπους) στήριξε Ομπάμα, ο Χόλμπρουκ στήριξε Ομπάμα…
Δεν είναι αλήθεια, λοιπόν, ότι από εκεί είχαμε το «κατεστημένο» κι από εδώ είχαμε την «κοινωνία», και νίκησε η «κοινωνία»…
* Αυτοί που πολέμησαν τον Ομπάμα πρωτοστάτησαν στον Πόλεμο του Ιράκ. Αλλά και πολλοί απ’ αυτούς που στήριξαν τον Ομπάμα είχαν πρωτοστατήσει στην αμερικανική επίθεση κατά της Σερβίας στο Κόσοβο (όπως η κ. Ολμπράιτ και ο κ. Χόλμπρουκ).
Δεν είναι αλήθεια, λοιπόν, ότι από εκεί είχαμε τα «γεράκια», από δω είχαμε τις «περιστερές» και νίκησαν οι «περιστερές».
Αυτά είναι παραμύθια για τους αφελείς…
* Πολλοί παρομοιάζουν τον Ομπάμα με τον Κένεντι.
Δεν ξέρω αν αυτό είναι καλό ή κακό (για τον Ομπάμα).
Ο Κένεντι ξεκίνησε (και κλιμάκωσε) την ανάμιξη των ΗΠΑ στο Βιετνάμ. Ο Κένεντι διέταξε την (αποτυχημένη) επίθεση στον Κόλπο των Χοίρων. Ο Κένεντι επέβαλε το εμπάργκο κατά της Κούβας (που συνεχίζεται ακόμα) και απείλησε ευθέως με πυρηνικό πόλεμο τη Ρωσία.
Βεβαίως, ο Κένεντι έγινε σύμβολο και μύθος. Αλλά μην μπερδεύουμε τους μύθους με την πραγματικότητα.
* Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, ο Ομπάμα έχει, πράγματι, τη μεγάλη ευκαιρία να αλλάξει πολλά στην αμερικανική εξωτερική πολιτική. Διότι η προηγούμενη πολιτική είχε οδηγηθεί σε αδιέξοδο και δεν υπηρετούσε πλέον τα συμφέροντα των ΗΠΑ.
Για παράδειγμα, ο Ομπάμα έχει την ευκαιρία (κι έχει δείξει τη διάθεση) να έλθει σε στρατηγικό συμβιβασμό με τη Ρωσία. Αν το κάνει αυτό, τότε πράγματι θα βγάλει την Αμερική από τη δύσκολη θέση να πολεμά μόνη της σε διάφορα μέτωπα και να έρχεται σε όλο και πιο δύσκολη θέση.
Αν το κάνει αυτό, θα αποδειχθεί μεγάλος Πρόεδρος.
Όμως έχει υποσχεθεί κι άλλα πράγματα: να εγκαταλείψει το Ιράκ και να ρίξει όλες τις αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν. Αν το επόμενο διάστημα οι Αμερικανοί εγκαταλείψουν το Ιράκ άρον άρον, είναι εξαιρετικά πιθανό να ξεσπάσει φονικός εμφύλιος πόλεμος εκεί, πολύ πιο φονικός απ’ ό,τι έχουμε δει ως τώρα, γιατί θα αναμιχθούν άμεσα όλες οι γειτονικές χώρες, μεταξύ των οποίων η Τουρκία και το Ιράν.
Σε αυτήν την περίπτωση η τιμή του πετρελαίου θα εκτιναχθεί και πάλι και η παγκόσμια ύφεση θα γίνει πολύ μεγαλύτερης διάρκειας και πολύ βαθύτερη.
Στο Ιράκ καλύτερα να μην εφαρμόσει όσα υποσχέθηκε.
Επίσης, στην οικονομία υποσχέθηκε να αυξήσει τους φόρους στους πλούσιους, για να μειώσει τα ελλείμματα. Ο νομπελίστας Τζόζεφ Στίγκλιτζ που βρίσκεται δίπλα του τον παροτρύνει να κάνει ακριβώς αυτό: να αυξήσει τους φόρους (αποσύροντας τις φορολογικές ελαφρύνσεις που έδωσε ο Μπους). Ο επίσης νομπελίστας Πολ Κρούγκμαν που βρίσκεται δίπλα του τον παροτρύνει να κάνει το ακριβώς αντίθετο: να μη βιαστεί να μειώσει τα δημοσιονομικά ελλείμματα και να μην αυξήσει τους φόρους σε εποχές ύφεσης…
Μάλλον έχει δίκιο (ο Κρούγκμαν, όχι ο Στίγκλιτζ).
Όμως, στην Αμερική πράγματι έχει έλθει η ώρα μεγάλων αλλαγών.
Το αν ο Ομπάμα θα κάνει τις σωστές αλλαγές δεν το ξέρουμε ακόμα. Και όσα υποσχέθηκε δεν μας φωτίζουν ιδιαίτερα.
Η θετική του προδιάθεση έναντι της Ελλάδας και των ελληνικών συμφερόντων είναι, αναμφίβολα, πολύ ενθαρρυντική για μας. Αλλά ο Ομπάμα δεν εξελέγη Πρόεδρος της… Ελλάδας. Εξελέγη Πρόεδρος της Αμερικής. Και δεν πρόκειται να στηρίξει τα ελληνικά συμφέροντα περισσότερο απ’ όσο οι ίδιοι οι Έλληνες.
Το πρόβλημα δεν είναι, απλώς, πόσα θα αλλάξει ο Ομπάμα στις ΗΠΑ. Το σημαντικότερο πρόβλημα για μας είναι πόσα θα αλλάξουμε εμείς στην Ελλάδα, για να έχουμε μεγαλύτερο εκτόπισμα, για να μας υπολογίζουν περισσότερο.
Μια χώρα ουσιαστικά ακυβέρνητη, μια κοινωνία έρμαιο της διαπλοκής, των συντεχνιών, των τραπεζικών ολιγοπωλίων, των καρτέλ και των… κουκουλοφόρων, μια χώρα που αποδομεί μόνη την παράδοσή της, που δανείζεται συνεχώς και που η ανταγωνιστικότητά της έχει καταρρεύσει, μια τέτοια χώρα δεν μπορεί να τη σώσει κανένας «Μεσσίας» από την άλλη άκρη του κόσμου.
Τη δική μας μοίρα εμείς την φτιάχνουμε.
Κανείς δεν πρόκειται να βοηθήσει όσους δεν βοηθάνε τους εαυτούς τους.
Η εκλογή του Ομπάμα είναι, ίσως, καλός οιωνός για μας.
Αλλά, όπως είπε κάποτε ο Έκτορας στην Ανδρομάχη, ο «άριστος» οιωνός είναι άλλος…
Ν. Ζ.