Όλα είναι ένα πάρε-δώσε…
Η πραγματικότητα που ζούμε όλα τα τελευταία χρόνια και τούτες τις μέρες έχει κορυφωθεί, η διαφθορά, κυριαρχεί στη σκηνή του θεάτρου «Εμπορικόν», όπου παίζεται το έργο του Μάμετ, «Νοέμβριος». Ο πρωταγωνιστής, ο γνωστός μας από την τηλεόραση Χρήστος Χατζηπαναγιώτης, δίνει το στίγμα και προχωρά παραπέρα, επισημαίνοντας ότι δεν είναι μόνο οι πολιτικοί διεφθαρμένοι, αλλά και οι περισσότεροι άνθρωποι. Πρόκειται για ένα έργο που θα κάνει καλό σε όσους πολιτικούς μας πάνε να το δουν.
Μια γεύση παίρνουν από τη συνέντευξη που ακολουθεί…
// Κύριε Χατζηπαναγιώτη, σας έβλεπα ως… πρόεδρο των ΗΠΑ να λέτε ότι όλα στην πολιτική είναι ένα «πάρε-δώσε» και συνάμα κοιτούσα και τους θεατές. Όλοι τους με σφιγμένα χαρακτηριστικά… Χτυπήσατε φλέβα, χτυπήσατε κέντρο με το έργο του Μάμετ «Νοέμβριος» στο θέατρο «Εμπορικόν» ή κάνω λάθος;
«Ένα… γαμωπάρε-δώσε… Έτσι λέει ο πρόεδρος… Ο Μάμετ έφτιαξε έναν πρόεδρο που μιλά με γλώσσα λιμενεργάτη σαν να είναι σε χαμαιτυπείο. Και βέβαια αυτό το κάνει επίτηδες. Ο πολιτικός του λόγος είναι διεφθαρμένος, λόγος εξουσίας, αισχρός…».
// Η τηλεόραση βγάζει κυβερνήσεις;
«Σ’ ένα μεγάλο βαθμό! Γιατί έτσι δεν είναι; Η τηλεόραση είναι πολύ ισχυρό μέσο. Και κυβερνήσεις βγάζει άμα θέλει και πολιτικό σε κάνει! Αρκεί να πεις το ναι και να ενδώσεις…».
// Ο πρόεδρος που υποδύεστε, ο Τσαρλς Σμιθ, είναι ένας ματαιόδοξος, διεφθαρμένος, συμφεροντολόγος και κυνικά ρεαλιστής ηγέτης. Η υποκρισία δεν ανθεί όμως μόνο στον Λευκό Οίκο…
«Είναι ένας ηγέτης χωρίς κανόνες, ένας γνώριμος πολιτικός σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης. Όχι απαραίτητα Αμερικανός. Το έργο δεν είναι αμερικανικό, γράφτηκε για τους πολιτικούς που, προκειμένου να κρατήσουν την καρέκλα της εξουσίας, πουλάνε ιδέες και στενούς συνεργάτες… Εδώ ο Μάμετ έχει βάλει τον πρόεδρο να θέλει να ξεπουλήσει την πιο σημαντική ημέρα των Αμερικανών, την πιο σημαντική ημέρα για το έθνος, την Ημέρα των Ευχαριστιών. Επειδή ο εκπρόσωπος των γαλοπουλάδων δεν του δίνει λεφτά για διαφήμιση, συναλλάσσεται με τον πρόεδρο των χοιρινών και του λέει “Τι λες να πείσουμε τους Αμερικανούς ότι οι άποικοι όταν ήρθαν στην Αμερική δεν έφαγαν γαλοπούλα με τους ιθαγενείς, αλλά χοιρινό;”. Ο εκπρόσωπος των χοιρινών του απαντά “Μα, πρόεδρε, δεν θα μας πιστέψει κανείς”. Και ο πρόεδρος του λέει: “Εμείς αυτό θα πουλήσουμε σήμερα! Τελεία και παύλα! Φώναξε τους δημοσιογράφους…”. Καταλαβαίνετε λοιπόν, όλα στο σφυρί!».
// Έχω δει έργα του Μάμετ, όπως τον «Αμερικανικό βούβαλο», το «Οικόπεδα με θέα», και κανένας ήρωας δεν είναι τόσο στυγνός ώστε να ξεπουλά και στενούς συνεργάτες…
«Τα αργύρια δεν σταύρωσαν τον Χριστό; Ο Μάμετ σ’ αυτό το έργο μιλά για τη διαφθορά που κατατρώει όλα τα στρώματα της κοινωνίας. Δεν είναι μόνο ο πρόεδρος διεφθαρμένος, αλλά και ο δικηγόρος του και ο γαλοπουλάς που συναλλάσσεται μαζί του και ο Ινδιάνος που μπαίνει μέσα στον Λευκό Οίκο για να τον σκοτώσει και στο τέλος συμφωνούν την έκταση που διεκδικούν οι Ινδιάνοι, τον εθνικό δρυμό κατά τ’ άλλα, να την κάνουν μαζί με τον πρόεδρο καζίνο με 4.000 κλίνες! Τι δηλαδή; Πιστεύετε ότι μόνο οι πολιτικοί είναι διεφθαρμένοι; Για κοιτάξτε γύρω σας… Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι. Αυτό που γίνεται σήμερα είναι μια ανελέητη μάχη μεταξύ του καλού και του κακού».
// Πράγματι, στόχος του Μάμετ δεν είναι ο εκάστοτε πρόεδρος, αλλά το επιτελείο του. Οι σύμβουλοί του, το κόμμα που θέλει να τον ανατρέψει, οι επιχειρηματίες που έρχονται να κάνουν «ντιλ» μαζί του…
«Οι παλιότερες γενιές του ’50 και του ’60 πιστεύαμε ότι για όλα φταίνε οι κυβερνήσεις. Ε, έχω πάψει πια να το πιστεύω. Δεν βλέπω γύρω μου καλοσυνάτους και καλοκάγαθους ανθρώπους… Και όσοι δεν είναι βουτηγμένοι μέσα στο χρήμα, είναι έτοιμοι να βουτηχτούν! Και ξέρετε κάτι; Δεν είναι τόσο το χρήμα. Η εξουσία είναι. Κυρίως αυτή. Αυτή είναι ο μαγνήτης!».
// Όλοι μιλάνε για τη σπουδαία σας ερμηνεία και φεύγοντας από την πρεμιέρα άκουσα τον κ. Πρωτόπαπα να λέει ότι όλοι οι πολιτικοί πρέπει να περάσουν από την πόρτα του θεάτρου σας… Αναρωτιέμαι όμως, δεν θα τους ενοχλήσει αυτός ο καθρέφτης;
«Σίγουρα θα ‘ρθουν πολιτικοί από περιέργεια. Ναι, θα δουν τον καθρέφτη τους, αλλά θα σφυρίξουν αδιάφορα… Υπάρχουν όμως και άλλοι που θα τους νοιάξει. Το Σάββατο ήρθε μια γενναία πολιτικός που, αν και δεν ψηφίζω την παράταξή της, τη σέβομαι και την εκτιμώ πολύ. Η Μαριέττα Γιαννάκου ήρθε, λοιπόν, και μου είπε “Τι αλήθειες λέτε;” και με συγκίνησε!».
// Το έργο του Μάμετ βαθαίνει στο δεύτερο μέρος όλο και πιο πολύ. Μιλά για την ουσία της σύγχρονης δημοκρατίας. Αναρωτιέται ο συγγραφέας αν υπάρχει δημοκρατία σήμερα, καθώς οι νόμοι φτιάχνονται ανάλογα με τα συμφέροντα της κάθε κυβέρνησης… Εδώ ο ήρωας φτάνει στο σημείο να πει στο νομικό του σύμβουλο «και τι σε πληρώνω αν δεν μπορείς να κάνεις το παράνομο νόμιμο;»… Στο Βατοπέδι, το παράνομο γίνεται νόμιμο;
«Ε, νομίζω ότι προσπαθεί να γίνει νόμιμο και αυτή η προσπάθεια γίνεται και σε κοινή θέα! Όλοι έχουμε ψιλοαντιληφθεί τι έχει γίνει. Μια μεγάλη λαμογιά! Είμαι υπέρ της αποκάλυψης της αλήθειας και της απόδοσης ευθυνών, χωρίς όμως να σπιλωθούν πρόσωπα προς χάριν πολιτικών σκοπιμοτήτων. Εμένα όμως με νοιάζουν περισσότερο τα σκάνδαλα που δεν φαίνονται. Αυτά που γίνονται πίσω από τις πλάτες μας, χωρίς εμάς αλλά για εμάς, αυτά που συμβαίνουν στην παγκόσμια κοινότητα! Αυτά δεν μπορώ. Τα σπασμένα που τα πληρώνουν οι απλοί καθημερινοί άνθρωποι, οι οποίοι το μόνο που θέλουν είναι να μεγαλώσουν και να σπουδάσουν τα παιδιά τους τίμια. Αυτοί οι ερασιτέχνες άνθρωποι που χτίζουν τα κράτη μόνο με οράματα…».
// Ο δικηγόρος λέει στο έργο ότι «οράματα έχουν οι άνθρωποι όταν λασκάρει η βίδα»…
«Αυτός είναι ο απόλυτα κυνικός άνθρωπος! Γιατί όταν λασκάρει η βίδα, τότε μόνο βλέπουμε την αλήθεια, βάζουμε τα πράγματα στην τάξη, τα πράγματα γίνονται πιο φωτεινά και κυριαρχεί το καλό… Όταν λασκάρει η βίδα γίνονται επαναστάσεις!».
// Βέβαια, από την άλλη, το έργο θίγει και το φόβο των Αμερικανών να μη χάσουν την αυτοκρατορία τους από τους Κινέζους. Φοβούνται πλέον οι Αμερικανοί…
«Το θέμα των Κινέζων δεν είναι μόνο των Αμερικανών αλλά της Δύσης ολόκληρης. Είναι θέμα καπιταλισμού και μιας αναδυόμενης αγοράς εκατομμυρίων ανθρώπων που δουλεύουν ασταμάτητα. Εργοστάσια έκλεισαν στην Ελλάδα, ανέβηκαν στη Βουλγαρία και τώρα κλείνουν στη Βουλγαρία και κατεβαίνουν στην Κίνα… Μιλάμε για αλλαγές που μας επηρεάζουν άμεσα».
// Έχετε κάνει σπουδαίες δουλειές στην τηλεόραση. Τα «Εγκλήματα» είναι σημείο αναφοράς… Ποια είναι η γνώμη σας για την τηλεόραση…
«Η τηλεόραση είναι μέρος της δουλειάς μου. Κατ’ επέκταση, είναι ένα μέσο για το οποίο θέλω το καλύτερο, αλλά αυτό δεν συμβαίνει γιατί η πάγια τακτική είναι να αντιγράφουμε τα άσχημα των τηλεοράσεων της Δύσης. Στην ενημέρωση υπάρχουν όμως πολύ καλές εκπομπές όπως “Οι πρωταγωνιστές”, “Ο Εξάντας”, “Η εμπόλεμη ζώνη” κ.ά. Η γνώση της ιστορίας σε κάνει πολύ καλό μέντιουμ!».
// Υπάρχει διέξοδος από την παρακμή της εποχής μας; Το λάιφ στάιλ, το χρήμα, η αναγνωρισιμότητα δεν έφεραν την ευτυχία…
«Ναι, υπάρχει διέξοδος. Και αυτή είναι να σέβομαι τον εαυτό μου και τους άλλους. Να χτίζω πάνω στη διαφορετικότητα. Το διαφορετικό δεν είναι κατά ανάγκη εχθρικό. Όπως λέει και ο Μάμετ, “το να έχουμε διαφορετικές απόψεις είναι εποικοδομητικό και χρήσιμο”. Αυτό είναι το ζητούμενο για την ανθρωπότητα».
// Το έργο αυτό είναι και ένα καλό μάθημα πολιτικής αγωγής για τους μαθητές…
«Θα μπορούσε η Βίκυ Σταυροπούλου και εγώ να ανεβάζαμε μια εύκολη φάρσα και να σκίζαμε. Εμείς προτιμήσαμε να υποστηρίξουμε τα πιστεύω μας και με λιγότερες εισπράξεις. Θα ήθελα πολύ να έβλεπαν το έργο παιδιά, αλλά δυστυχώς περιέχει βωμολοχία. Στην Αμερική που είδα την παράσταση, το θέατρο ήταν γεμάτο από οικογένειες. Αν οι γονείς μιλήσουν με τα παιδιά τους μετά την παράσταση για την πολιτική και την ηθική, το έργο δεν είναι απαγορευτικό. Απλά χρειάζεται συζήτηση».
// Μου έχετε κάνει εντύπωση γιατί κάθε φορά που σας συναντώ με σκλαβώνετε με την ευγένειά σας και τη χαρούμενη στάση που έχετε για τη ζωή. Από πού αντλείτε αυτήν τη θετική ενέργεια; Έχουμε βαρεθεί πια στην Αθήνα να βλέπουμε σκυθρωπούς και αγενείς ανθρώπους…
«Σας ευχαριστώ πολύ! Από την πίστη στον Θεό και στο καλό!».