Πολιτικός πολιτισμός και δημοκρατία

Παρακολουθώ τον τελευταίο καιρό ότι όποιος δεν έχει τι να πει επικαλείται τον πολιτικό πολιτισμό και τη δημοκρατία. Το ένοχο ύφος το οποίο έχει, όμως, προδίδει το βαθύτερο πιστεύω του. Ότι δηλαδή ούτε πολιτικό πολιτισμό έχουμε ούτε δημοκρατία.

Σε κάθε είδος πολιτισμού υπάρχει μια πολύχρονη καλλιέργεια (κουλτούρα), ευαισθησίες, αντιδράσεις.

Ποια είναι λοιπόν η πολιτική καλλιέργεια; Μήπως το γεγονός ότι όποιος βρίσκεται κοντά στον αρχηγό του κάθε κόμματος χρίζεται πολιτικός και άρα μπορεί να διαχειρίζεται τις τύχες του λαού, ο οποίος καλείται απλώς να επιλέξει έναν από τους «εκλεκτούς», ακόμη κι αν είναι και καθυστερημένος;

Ποια θα είναι η πολιτική ευαισθησία; Μήπως το γεγονός ότι μόλις κάνει το πρώτο λάθος (ή νιώσει απλώς ανεπαρκής) παραιτείται (ή κάνει χαρακίρι); Αυτά μόνο σε χώρες με πολιτισμό, όπως η Ιαπωνία, γίνονται. Εδώ περιμένουν να ηρωοποιηθούν κι αν ακόμη έχουν κάνει όχι ένα αλλά δέκα αναγνωρισμένα λάθη. Θυμώνουν αν δεν τους αναγνωριστεί ο πρότερος «έντιμος βίος» για να δικαιολογηθούν τα λάθη (εις βάρος άλλων φυσικά και ανέξοδα).

Ποια είναι η πολιτική αντίδραση; Μήπως είδε κανείς πολιτικό να αντιδρά σε αδικίες που το κόμμα του προκαλεί; Να αντιδρά σε σκάνδαλα που το κόμμα του δημιούργησε; Σε λάθη χειρισμών; Οι ελάχιστοι που το αποτολμούν περιστασιακά, γρήγορα μαζεύουν πίσω τα όσα λένε (ή μαζεύουν τα μπογαλάκια τους και πέφτουν στη λήθη).

Συμπέρασμα: Πολιτικός πολιτισμός δεν υπάρχει, και αυτοί που τον επικαλούνται ή δεν ξέρουν τι είναι αυτό ή το ξέρουν και λένε ψέματα όταν τον επικαλούνται.

Μήπως, όμως, είναι υπερβολή να τον αναζητούμε όταν έχουμε δημοκρατία; Μήπως η δημοκρατία υπερκαλύπτει όσα ο πολιτικός πολιτισμός απαιτεί;

Είναι γνωστό ότι η δημοκρατία (και αυτό είναι αναγνωρισμένο απ’ όλο τον κόσμο) γεννήθηκε και λειτούργησε στην αρχαία Ελλάδα και, ω τι ειρωνεία, στην Αθήνα.

Τότε μπορεί να ψήφιζαν για να εκλέξουν άρχοντες, αλλά αποφάσιζαν για τα κρίσιμα θέματα όλοι. Σήμερα οι άρχοντες δεν εκλέγονται αλλά πρώτα επιλέγονται (χωρίς κανένα κριτήριο) και μετά οι επιλεγμένοι μπαίνουν σε ψηφοφορία ποιος θα γίνει «άρχοντας». Φυσικά, για να επιλεγεί κάποιος αρχικά έχει δώσει «γην και ύδωρ» στον εκάστοτε μεγάλο αρχηγό (τον οποίο επίσης μικρή ομάδα δίκην παρεούλας προέκρινε) και κυρίως έχει απολέσει διά παντός την ανεξαρτησία του και την ελεύθερη σκέψη (μήπως τελικά αυτά είναι και τα κριτήρια επιλογής;). Μετά την προεπιλογή αυτή (η οποία δεν έχει καμία δημοκρατικότητα) ξεχύνονται διαγκωνιζόμενοι στις περιφέρειές τους, για να ξεγελάσουν όσο το δυνατόν περισσότερους ψηφοφόρους, ώστε να αποκτήσουν τον τίτλο του εκλεκτού του λαού.

Γιατί άραγε εάν πιστεύουν οι μεγάλοι αρχηγοί ότι στις πραγματικές προθέσεις τους είναι το καλό του λαού και μόνον, δεν αφήνουν τις τοπικές κοινωνίες να προτείνουν και να επιλέξουν αυτούς που θεωρούν κατάλληλους να τους εκπροσωπήσουν; Διότι τότε ο «μεγάλος αρχηγός» πρέπει να είναι πραγματικά μεγάλος, για να μπορεί να συνεργαστεί με τόσους άξιους που θα τον περιβάλουν.

Μα τότε δεν θα μπορεί να υπάρχει η απόφαση του ενός απόφαση και του συνόλου. Θα υποχρεώνεται να δέχεται τη σωστή άποψη, διότι τίποτε δεν προεξοφλεί ότι τη σωστή άποψη την έχει μόνο ο «μεγάλος αρχηγός» (με μια μικρή γνωστή ή άγνωστη συνήθως περί αυτόν παρεούλα).

Ο πραγματικός «μεγάλος αρχηγός» δεν φοβάται να κυβερνήσει με προσωπικότητες γύρω του, ούτε να είναι πραγματικά δημοκρατικός.

Ας μην ξεχνάμε ότι ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της δημοκρατίας δεν ήταν μόνον η εκλογή και η καθολική συμμετοχή στις αποφάσεις, αλλά και το ότι οι πολίτες είχαν το προνόμιο να παρακολουθούν κατά τη διάρκεια του έτους τη συμπεριφορά των αρχόντων και, εάν έκριναν ότι ξέφευγε, να τον «εξοστρακίζουν».

Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους ήταν στημένη κάλπη, όπου ο κάθε πολίτης έριχνε το «όστρακό» του (σημερινή ψήφος) πάνω στο οποίο έγραφε το όνομα τού κατά τη γνώμη του ανεπιθύμητου ή ακατάλληλου ή απροσάρμοστου.

Όποιος στο τέλος του έτους έπαιρνε τα περισσότερα «όστρακα» εξεδιώκετο, εξορίζετο. Της τύχης αυτής δεν διέφυγε ούτε ο μεγάλος Θεμιστοκλής, ο οποίος κρίθηκε αποπεμφθείς ως αλαζών και υπερόπτης.

Αυτή είναι η πραγματική δημοκρατία.

Σήμερα κλέβουν, ρημάζουν, αλληλοτρώγονται, τους «φτύνουν» και νομίζουν ότι βρέχει, τους «κράζουν» και νομίζουν ότι τους ζητωκραυγάζουν.

Δεν διστάζουν δε να βγουν στο τέλος και να επικαλούνται ότι ο λαός έχει αισθητήριο και τους αναγνωρίζει τις προσπάθειες που κάνουν για τo καλό του, τους δίνει εντολή τετραετίας και πρέπει να τηρήσουν τις υποσχέσεις και πολλά τέτοια. Όποιος δε τελικά αντιδρά έχει έλλειψη πολιτικού πολιτισμού και δημοκρατικότητας.

Αν αυτό δεν είναι ντροπή και επαίσχυντη προσβολή, τι είναι; Μια δική τους ερμηνεία της Δημοκρατίας και του πολιτικού πολιτισμού προφανώς.