Ο αέρας πρέπει να γίνει ρεύμα… για να ξεκολλήσει το ΠΑΣΟΚ από το 30%

Στη Χαριλάου Τρικούπη έχουν αρχίσει να πιστεύουν, έστω και δειλά, ότι έχουν ξεπεράσει τα «πέτρινα χρόνια» της απομόνωσης και σιγά σιγά έχουν αρχίσει να χτίζουν, παγιώνοντας τη δημοσκοπική διαφορά από τη Νέα Δημοκρατία. Παραδέχονται όμως πως αν ο Παπανδρέου επαναφέρει μεθόδους αντιπολίτευσης σαν κι αυτές που χρησιμοποιούσε τα δύο προηγούμενα χρόνια, τότε, λένε με νόημα συνεργάτες του,«μόνοι μας θα βγάλουμε τα μάτια μας».

Στην τελευταία συνομιλία που είχε ο Παπανδρέου με βουλευτές του ΠΑΣΟΚ στη Θεσσαλονίκη, κατά τον εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου, εμφανίστηκε πολύ «χαλαρός», απέφευγε να μιλήσει πολιτικά μαζί τους, ίσως γιατί δεν ήθελε να αποκαλύψει τις πτυχές της αντιπολιτευτικής του τακτικής τώρα που το παιχνίδι σκληραίνει και, παρά τις επίμονες ερωτήσεις περί εκλογών και άλλα παρόμοια, ο ίδιος δεν είπε λέξη. Αρκέστηκε μόνο στο ότι «… ο Κ. Καραμανλής, έτσι όπως έχουν έρθει οι εξελίξεις, κυρίως στην οικονομία, δύσκολα θα μπορέσει να ανατρέψει το αρνητικό γι’ αυτόν κλίμα».

Μάλιστα, σε μια αποστροφή του λόγου του και αναφερόμενος στις γενικότερες πολιτικές εξελίξεις εκτός Ελλάδας, κυρίως με τις εκλογές στην Αμερική που θα διεξαχθούν μεθαύριο Τρίτη, είπε ότι αν εκλεγεί ο Ομπάμα, θα αρχίσουν να γίνονται αλλαγές και στην Ευρώπη. Άρα και στην Ελλάδα, ήταν σαν να έλεγε, εννοώντας ίσως πως η εκλογή Ομπάμα θα βοηθήσει και τη δική του εκλογή στην πρωθυπουργία.

Ωστόσο, παλαιό κοινοβουλευτικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, που έχει φάει με το κουτάλι το κόμμα και την πολιτική, διαπιστώνει ότι αυτήν τη στιγμή το ΠΑΣΟΚ έχει αέρα… Όμως αυτό δεν αρκεί, δεν φέρνει τη νίκη. Θα πρέπει ο αέρας να γίνει κλίμα και το κλίμα ρεύμα για να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για νίκη.

Το ίδιο διαπιστώνουν και οι συνεργάτες του Παπανδρέου. Ένας μάλιστα έλεγε ότι είναι σημαντικό που για πρώτη φορά μετά από οκτώ χρόνια το ΠΑΣΟΚ περνάει μπροστά στην παράσταση νίκης, αλλά ποτέ αυτός ο αέρας δεν θα μεταβληθεί σε ρεύμα μέσα στην κοινωνία. Ο λόγος είναι απλός: Όλοι ξέρουν ποιος είναι ο Παπανδρέου, ποιο είναι το ΠΑΣΟΚ και τι περιμένει ο κόσμος από εμάς. Είναι γνωστά, τίποτε δεν είναι άγνωστο και, υπό αυτήν την έννοια, ακόμη και «μαύρος» να ντυθεί ο Παπανδρέου θα περάσουν δέκα μήνες για να πειστεί ο κόσμος, έλεγε στο «Π» κορυφαίος συνεργάτης του.

Επιφυλάξεις για τον γραμματέα

Που σημαίνει ότι ο Παπανδρέου πρέπει να πείσει τους ψηφοφόρους ότι είναι ικανός να κυβερνήσει καλύτερα τη χώρα απ’ ό,τι ο Κ. Καραμανλής και το ΠΑΣΟΚ καλύτερα από τη Νέα Δημοκρατία. Σε επίπεδο οργανωτικό, σύμφωνα με τον Γ. Ραγκούση, το ΠΑΣΟΚ είναι πανέτοιμο. Ακόμη κι αν αύριο το πρωί γίνονταν πρόωρες εκλογές. Μέχρι και στο θέμα των ετεροδημοτών, ισχυρίζεται ο γραμματέας του ΠΑΣΟΚ, «είμαστε έτοιμοι». Επικεφαλής βρίσκεται ο Ροβέρτος Σπυρόπουλος και όχι πλέον ο κ. Φελώνης, ο οποίος χρεώνεται στο στρατόπεδο του Βενιζέλου.

Εν τούτοις υπάρχουν επιφυλάξεις για τον γραμματέα του ΠΑΣΟΚ. Ο Γιώργος Παναγιωτακόπουλος σε μια από τις τελευταίες συναντήσεις τους εξέφρασε σοβαρές ενστάσεις (και έγινε έντονη φασαρία) για τον τρόπο που στελέχωσε τους τομείς ο Ραγκούσης και για τον τρόπο που έχουν οργανωθεί οι περιοδείες του Παπανδρέου σε διάφορους νομούς: Δεν υπάρχει στόχος στις περιοδείες του προέδρου. Διαφωνώ, καθώς δεν γνωρίζει κανείς γιατί επιλέγεται ο ένας νομός και όχι κάποιος άλλος, με ποια κριτήρια και ποιους στόχους…

Περιμένουν να πέσει
η κυβέρνηση

Σε πολιτικό όμως επίπεδο τι γίνεται; διερωτώνται πολλά από τα στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης που έχουν μοιραστεί στα δύο. Σ’ αυτούς που θέλουν πιο προσεγμένες προσεγγίσεις προς τους πολίτες και σ’ εκείνους που θεωρούν ότι το ΠΑΣΟΚ πρέπει να μην κάνει τίποτε άλλο, παρά να περιμένει να πέσει η κυβέρνηση. Ένας από αυτούς είναι ο Θόδωρος Πάγκαλος, αν κρίνουμε από τα λεγόμενά του στο τραπέζι που παρέθεσε σε βουλευτές σε ταβέρνα στο Υπόλοιπο Αττικής: Δεν χρειάζεται να πούμε περισσότερα! Τι τα θέλουμε τα υπόλοιπα, πρόγραμμα έχουμε, θα το επικαιροποιήσουμε, καλά είναι έτσι. Και όσοι πιστεύουν ότι δεν γίνεται διάλογος μέσα στο ΠΑΣΟΚ, ας ανοίξουμε… έλεγε στους συνδαιτυμόνες του το βράδυ που η ΝΔ δεν πήγε στη Βουλή για τη συζήτηση περί Προανακριτικής Επιτροπής για το σκάνδαλο του Βατοπεδίου. Δεν ξέρουμε αν το ίδιο πιστεύει και η Άννα Διαμαντοπούλου, με την οποία ο Πάγκαλος τα έχει βρει και συναντώνται συχνά πυκνά και τα λένε μεταξύ τους.

Συνάντηση Άννας με Βαγγέλη

Η Άννα Διαμαντοπούλου συναντήθηκε προσφάτως, για πρώτη φορά μετά τις εσωκομματικές εκλογές, με τον Ευάγγελο Βενιζέλο στο γραφείο στη Βουλή που διαθέτει ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος, και συζήτησαν, υποτίθεται, για τα Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών. Σύμφωνα με την «Τζαβέλαινα» του ΠΑΣΟΚ, ο Βενιζέλος έχει ρίξει αρκετό νερό στο κρασί του και έχει ενταχθεί πλήρως στο σύστημα Παπανδρέου (όπως γράψαμε στο προηγούμενο φύλλο), εκτιμώντας ότι οποιαδήποτε διαφοροποίησή του θα κόστιζε ενδεχομένως την απώλεια νίκης. Αυτό ο Βαγγέλης δεν θέλει να το φορτωθεί, γι’ αυτό και έχει κάνει στροφή 180 μοιρών στις πολιτικές του επιλογές. Το ίδιο βέβαια κάνει και η Άννα, αφού το σημερινό πολιτικό κλίμα δεν μοιάζει σε τίποτα με το περυσινό. Η Διαμαντοπούλου όμως θεωρεί ότι το ΠΑΣΟΚ δεν έχει… τελειοποιήσει τις σχέσεις του με την κοινωνία. Καλύπτει βασικά στρώματα με τις θέσεις του, όχι όμως όλα, και εκεί χρειάζεται να γίνει δουλειά γιατί το ΠΑΣΟΚ ακόμη υστερεί στον τομέα αυτό: Δεν έχουμε ακόμη κινηματικό χαρακτήρα. Βρισκόμαστε στη Βουλή, στον δρόμο, παντού, όχι όμως σε όλα τα θέματα και γι’ αυτό πρέπει το ΠΑΣΟΚ να βγάλει άποψη και για τα υπόλοιπα ζητήματα που απασχολούν την κοινωνία. Με άλλα λόγια, το ΠΑΣΟΚ, κατά τη γνώμη της, έχει κερδίσει εν μέρει την εμπιστοσύνη των πολιτών, αλλά η διαφορά ΝΔ και ΠΑΣΟΚ που δείχνουν οι δημοσκοπήσεις οφείλεται κατά μεγάλο μέρος στο ότι καταρρέει η κυβέρνηση και όχι στο ότι κερδίζει έδαφος το ΠΑΣΟΚ. Κι αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι δεν λέει να ξεκολλήσει από το 30%!

Κάλεσμα Βενιζέλου σε στελέχη του

Πριν από μερικές εβδομάδες, σύμφωνα με πληροφορίες, ο Βενιζέλος είχε καλέσει στενούς συνεργάτες του και στελέχη που τον είχαν υποστηρίξει στις εσωκομματικές εκλογές, και τους είπε ορθά κοφτά ότι συντάσσεται με την πολιτική του Παπανδρέου και το ίδιο πρέπει να κάνουν κι αυτοί, παραμερίζοντας τις όποιες διαφωνίες τους. Ο ίδιος δείχνει υπερβολικό ζήλο, προκαλώντας σε στελέχη του νευρική κρίση.

Το κλίμα, όπως διαπιστώνουν ακόμη και στο στρατόπεδο Βενιζέλου, έχει πραγματικά αλλάξει. Ακόμη και οι αγρότες, που εδώ και μερικά χρόνια είχαν πάρει διαζύγιο από το ΠΑΣΟΚ, έχουν αρχίσει τώρα να συσπειρώνονται κοντά στο Κίνημα, όπως ανακαλύπτει από τις επισκέψεις του μαζί με βουλευτές σε διάφορους νομούς ο επικεφαλής του τομέα Αγροτικού Λευτέρης Κατσικαρέλης.

Με τη μέθοδο του «μπλακ εν ντέκερ»

Υπάρχουν όμως και εκείνα τα στελέχη (τα περισσότερα) που θεωρούν αναγκαίο να επιμείνει το ΠΑΣΟΚ και να προτείνει κι άλλες θέσεις για την κρίση της οικονομίας και ιδίως τι θα κάνει αν εκλεγεί κυβέρνηση. Με την επόμενη μέρα μετά τη διεθνή κρίση στο ΠΑΣΟΚ δεν ασχολούνται παρά ορισμένοι, όπως ο Ανδρέας Λοβέρδος: Χρησιμοποιώ τη μέθοδο «μπλακ εν ντέκερ», δηλαδή φτιάξ’ το μόνος σου, λέει. Μαζί με ειδικούς έχουμε βάλει κάτω τον προϋπολογισμό, τις προτάσεις του ΠΑΣΟΚ για την οικονομία, τα οικονομικά μεγέθη με βάση τις συνέπειες της κρίσης, και φτιάχνουμε προτάσεις τις οποίες το ΠΑΣΟΚ θα μπορούσε να δουλέψει και να τις καταθέσει για μετά την κρίση. Εγώ κάνω από μόνος μου αυτό που συλλογικά θα έπρεπε να είχε κάνει το ΠΑΣΟΚ, δηλώνει ο Ανδρέας.

Η επόμενη μέρα της διεθνούς κρίσης είναι αυτό που θα έπρεπε να υπολογίζει ο Παπανδρέου για να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών, αλλά κανείς μέχρι τώρα στο ΠΑΣΟΚ δεν το έχει κοιτάξει. Ασχολούνται με το τώρα και όχι με το μετά. Γι’ αυτό και υπάρχει γκρίνια στο εσωτερικό του κόμματος. Μπορεί ο Γ. Ραγκούσης να λέει ότι έχουμε τη χειρότερη κυβέρνηση από τη μεταπολίτευση και ο Καραμανλής θα έχει πολιτικό τέλος χειρότερο από τον θείο του, ωστόσο πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι χρειάζεται πολλή δουλειά για να εξασφαλιστεί ότι το εκλογικό αποτέλεσμα θα είναι νικηφόρο.

Αλλά και ο Παπανδρέου δεν έχει ξεπεράσει τις «παιδικές ασθένειες». Πόσω μάλλον όταν, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της κοινής γνώμης, το μεγαλύτερο πρόβλημα αυτήν την ώρα μέσα στο ΠΑΣΟΚ είναι η πολιτική του Παπανδρέου, με την έννοια ότι χρειάζεται να κρατήσει μια άλλη στάση απέναντι στην κυβέρνηση, πιο σκληρή, ίσως και πιο τεκμηριωμένη, καθώς, σύμφωνα πάλι με τις έρευνες, η πτώση της ΝΔ δεν προκύπτει από το πρέσινγκ του ΠΑΣΟΚ (μόλις τώρα έχει αρχίσει να γίνεται αυτό), αλλά από τις επιλογές της σε κεντρικά πολιτικά ζητήματα και στην οικονομία.